Bataty – wartości odżywcze i korzyści zdrowotne

Na sklepowych półkach coraz częściej pojawiają się byliny kształtem przypominające ziemniaka, ale większe, często podłużne i o pomarańczowym zabarwieniu. To bataty, inaczej zwane słodkimi ziemniakami, a fachowo wilcem ziemniaczanym. Uprawia się je w ciepłym klimacie, głównie w krajach Ameryki Środkowej i Południowej i to stamtąd zazwyczaj są importowane i trafiają do polskich sklepów. Kilogram batatów kosztuje od 7zł do 15zł. W porównaniu do naszego polskiego ziemniaka jest to kwota dużo wyższa, ale warto ją wydać, bo bataty oprócz tego, że są pyszne, są jeszcze bardzo sycące, zdrowe i dostarczają mnóstwo wartości odżywczych. Do tego są uniwersalne w kuchni – można je dodawać do dań wytrawnych, ale również do ciast. Można je upiec, ugotować lub usmażyć.

Na świecie uprawia się blisko 400 odmian batatów w różnych kolorach. Spotykane są bataty fioletowe, czerwone, żółte, białe. W tym artykule przyjrzymy się najbardziej popularnym w Polsce – batatom pomarańczowym.

Wartości odżywcze batatów

* DRWS – Dzienna Referencyjna Wartość Spożycia

Wartość energetyczna batatów pochodzi głównie z węglowodanów, które w 63% stanowi skrobia. Cukry proste takie jak fruktoza, glukoza, sacharoza i maltoza stanowią w tym niespełna 21%.

Słodkie ziemniaki są doskonałym źródłem beta-karotenu, będącego prowitaminą witaminy A, zaspokajając prawie 80% dziennego zapotrzebowania organizmu. Witamina A znajdująca się w 100 gramach batatu dostarcza aż 90% zalecanego dziennego spożycia.

Właściwości zdrowotne batatów

Co powyższe dane w rzeczywistości oznaczają dla naszego organizmu? Możemy wskazać 5 głównych korzyści spożywania batatów:

1. Dzięki wysokiej zawartości witaminy A, beta-karotenu i luteiny jedzenie batatów wpływa korzystanie na nasz Niedobór witaminy A może prowadzić do chorób oczu tj. zwyrodnienie plamki żółtej czy kseroftalmia. Ta druga choroba objawia się w suchości spojówki i rogówki oka, co chory odczuwa jako „piasek w oczach”. W konsekwencji może dojść do całkowitej ślepoty.
2. Wsparcie systemu immulogicznego dzięki karotenom obecnym w batatach. Ten pomarańczowy barwnik utrzymuje w dobrej kondycji nasze błony śluzowe, które odpierają ataki bakterii i wirusów.
3. Związki zawarte w batatach pomagają utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi. Po ugotowaniu słodkie ziemniaki mają niski indeks glikemiczny i polecane są dla osób chorych na cukrzycę typu 2. Spożywanie ich może pomóc w regulacji wydzielania i funkcjonowania insuliny.
4. Dieta bogata w przeciwutleniacze, takie jak karotenoidy dostępne w batatach, zmniejsza ryzyko chorób nowotworowych. Najwięcej antyoksydantów występuje w fioletowych odmianach słodkich ziemniaków.
5. Witamina C, beta-karoten i magnez w słodkich ziemniakach pomagają leczyć wewnętrzne i zewnętrzne stany zapalne.

Czytaj również: Antyoksydanty – jak wpływają na człowieka

 Zastosowanie w kuchni

Bataty są świetnym dodatkiem do dań wytrawnych i z powodzeniem zastępują nasze rodzime ziemniaki. Bardzo dobrze komponują się z gulaszami i każdym rodzajem mięsa. Możemy je ugotować, usmażyć, grillować lub upiec. Pyszne są również zupy z batatami.

Słodkie ziemniaki ze względu na swoje cenne wartości odżywcze często pojawiają się w menu wegańskim, a w nim m.in. w curry, burgerach, w formie faszerowanej, makarony, kopytka czy frytki.

Słodycz batatów doskonale sprawdza się również w deserach.

Zobacz także: Czy ziemniaki są jedynie zbędnym dodatkiem do obiadu?

Źródła:

1. Agricultural Research Service https://ndb.nal.usda.gov/index.html.
2. Dawson MI. The importance of vitamin A in nutrition. Curr Pharm Des. 2000 Feb;6(3):311-25.
3. Lim S, Xu J, Kim J, Chen TY, Su X, Standard J, Carey E, Griffin J, Herndon B, Katz B, Tomich J, Wang W. Role of anthocyanin-enriched purple-fleshed sweet potato p40 in colorectal cancer prevention. Mol Nutr Food Res. 2013 Nov;57(11):1908-17. doi: 10.1002/mnfr.201300040. Epub 2013 Jun 19.
4. Mohanraj R., Sivasankar S., Sweet Potato (Ipomoea batatas [L.] Lam) – A Valuable Medicinal Food: A Review, Journal of Medicinal Food17(7) 2014, s. 733 – 741.
5. Mora J. et al. “Vitamin effects on the immune system: vitamins A and D take centre stage.” Nature reviews. Immunology 8,9 (2008): 685-698.
6. Potter, A. R. (1997). Reducing vitamin A deficiency: Could save the eyesight and lives of countless children.