Badanie kału jest niezwykle ważnym elementem diagnostyki chorób dotykających układ pokarmowy. Wyróżnia się kilka badań kału, które są wykonywane w zależności od potrzeb. Najczęściej są to: badanie na krew utajoną, badanie w kierunku obecności pasożytów, wirusów, bakterii lub grzybów oraz badanie w chorobach przewodu pokarmowego. Pobrana próbka kału jest poddawana analizie mikroskopowej, dzięki czemu można dostrzec nieprawidłowości takie jak śluz, krew czy ropa. Kał poddaje się również analizie bakteriologicznej oraz chemicznej.
Kiedy zleca się wykonanie badania kału?
Badanie to jest w niektórych przypadkach bardzo przydatne, a niekiedy nawet konieczne przy stawianiu diagnozy dotyczącej nieprawidłowości układu pokarmowego. Wykonuje się je na przykład, gdy podejrzewa się choroby zakaźne przewodu pokarmowego, które mogą być wywołane przez takie czynniki jak pasożyty, bakterie, wirusy czy grzyby. Badanie mikrobiologiczne pozwala między innymi na zidentyfikowanie bakterii występujących w kale, z kolei badanie parazytologiczne umożliwia stwierdzenie obecności pasożytów i jaj przez nie złożonych. Badanie kału zleca się również pacjentom, u których stwierdzono zaburzenia wchłaniania pokarmów, które mogą być spowodowane chorobami wątroby, jelit lub trzustki. W przypadku wykrycia zaburzeń wchłaniania wykonywane są różne testy, w zależności od składnika pokarmowego, którego wchłanianie jest ograniczone. Poza tym, analiza kału jest niezbędna, gdy stwierdzi się obecność krwi w stolcu, ponieważ taka sytuacja może być spowodowana stanami zapalnymi, a nawet nowotworem. Wskazaniem do wykonania badania kału są również częste bóle brzucha, biegunki oraz szybka i nieuzasadniona utrata masy ciała, ponieważ takie symptomy mogą wskazywać na liczne choroby lub występowanie w układzie pokarmowym pasożytów.
Badanie kału – jak przygotować się do badania?
Zaleca się, aby na kilka dni przed pobraniem próbki kału, nie zażywać leków przeciwzapalnych, preparatów z żelazem oraz kwasu acetylosalicylowego, jednak o szczegółowych zaleceniach dotyczących odstawienia niektórych leków, powinien poinformować lekarz zlecający badanie. Przed planowanym oddaniem kału do badania należy stosować zwykłą dietę – nie należy głodzić się ani przesadnie objadać. Jeśli występują problemy z regularnością oddawania stolca, a próbkę należy oddać kilkukrotnie w przeciągu kilku dni, warto wzbogacić dietę w produkty bogate w błonnik, ponieważ wspomagają one prawidłowe wypróżnianie się.
Jak przygotować próbkę kału?
Próbkę kału należy zanieść do punktu badań w specjalnie przeznaczonym do tego celu pojemniczku, który dostępny jest w aptekach oraz punktach pobrań. Zazwyczaj pojemniki takie zawierają szpatułkę, która ułatwia przygotowanie próbki. Kał należy oddać do wyparzonego naczynia, a następnie przy pomocy szpatułki umieścić w pojemniku. Należy pobrać grudkę o średnicy około 1 – 1,5 cm lub 2 – 3 ml, jeśli kał jest płynny. Próbki nie można pobierać w trakcie trwania miesiączki oraz jeśli występuje krwawienie z guzków krwawniczych. W przypadku dzieci, które nie komunikują jeszcze swojej potrzeby oddania kału, próbkę można pobrać z pieluchy, jednak musi być ona tetrowa i wyprasowana gorącym żelazkiem. Próbka powinna być oddana do badania najszybciej jak to tylko możliwe. Jeśli będzie przechowywana dłużej niż dwie godziny, konieczne jest jej szczelne zapakowanie i umieszczenie w lodówce. Żeby badanie było miarodajne (szczególnie badanie na obecność pasożytów), należy je wykonać kilkukrotnie w kilkudniowych odstępach.
Jeżeli w kale zauważy się pasożyty, należy je oddzielić od próbki i wypłukać w wodzie, a następnie oddać do badania w oddzielnym pojemniku. Pasożyty powinny być zanurzone w wodzie lub roztworze fizjologicznym chlorku sodu.
