Boczniaki to bardzo popularny gatunek grzybów jadalnych. Obok pieczarek są najczęściej uprawianymi grzybami, stąd ich smakiem możemy cieszyć się przez cały rok i nie musimy udawać się do lasu, by je znaleźć – są w asortymencie większości dużych sklepów spożywczych i warzywniaków.

Boczniaki rosną na drzewach liściastych. Najczęściej na pniach już obumierających dębów czy buków. Coraz częściej pojawiają się również w przydomowych ogródkach, czy to w sposób naturalny, czy to za sprawą wprawnej ręki ogrodnika. Boczniaki, jako jedne z nielicznych grzybów jadalnych, można bowiem z powodzeniem uprawiać samodzielnie.

A uprawia się je nie tylko dla smaku, jak niegdyś postrzegano właściwości odżywcze większości grzybów jadalnych. Boczniaki zostały zakwalifikowane do żywności funkcjonalnej, czyli takiej, której spożywanie w normalnej diecie przynosi korzyści zdrowotne wykraczające poza właściwości odżywcze składników, które zawierają.

Składniki odżywcze w boczniakach

Grzyby te charakteryzują się niską kalorycznością, mają również niską zawartość tłuszczów nasyconych i cholesterolu. Profil odżywczy boczniaków to w głównej mierze białko, a także duża zawartość ryboflawiny (witamina B2) oraz niacyny (witamina B3). Boczniaki to także dobre źródło błonnika pokarmowego, witaminy B1, kwasu pantotenowego, fosforu, potasu oraz miedzi. Szczegółowe dane zamieszczone są w tabeli poniżej.[1]

Boczniaki zawierają również blisko 100 różnych związków bioaktywnych, z czego najważniejsze to β-glukan, kwas galusowy, rutyna, mirtyna, tokoferol, kwas askorbinowy czy beta-karoten, z których każdy pełni ważne funkcje dla naszego organizmu[2].

Właściwości zdrowotne

Na przestrzeni ostatnich lat badania nad zdrowotnymi i leczniczymi właściwościami boczniaków były prowadzone na szeroką skalę, a ich wyniki były na tyle zadowalające, że w literaturze przedmiotu można spotkać określenie, że boczniaki (a przede wszystkim odmiana boczniaka ostrygowatego) to najważniejsza nutraceutyczna żywność funkcjonalna. Nutraceutyki to produkty, które zawierają składniki o działaniu leczniczym i zapobiegającym chorobom, a boczniaki pod tym względem, zdaniem naukowców, mają się czym pochwalić. Przypisuje się im między innymi działanie przeciwutleniające, przeciwbakteryjne, przeciwnowotworowe, przeciwcukrzycowe i immunomodulujące[2].

  • Właściwości przeciwcukrzycowe – badania wykazały, że leczenie boczniakami pomaga obniżyć poziom glukozy we krwi oraz ma korzystny wpływ na obniżenie cholesterolu u osób chorych na cukrzycę[3].
  • Właściwości przeciwutleniające – boczniaki zawierają związki, witaminy i minerały, znane jako naturalne przeciwutleniacze. Dzięki nim zmniejszany jest stres oksydacyjny wywołany przez działanie wolnych rodników, które niszczą komórki i powodują powstanie i rozwój wielu chorób. Ekstrakt z boczniaków może być zażywany jako suplement diety lub jako środek farmaceutyczny o działaniu antyoksydacyjnym.
  • Właściwości przeciwnowotworowe – na podstawie badań postawiono tezę, że zastosowanie ekstraktu z boczniaka może hamować wzrost komórek rakowych w piersiach, płucach i okrężnicy[4].
  • Właściwości immunomodulujące – związki, które są obecne w boczniakach tj. lektyny czy polisacharydy, są immunomodulatorami – pobudzają organizm do walki z infekcjami o różnorodnej etiologii oraz aktywizują czynności samonaprawcze organizmu [2].
  • Obniżenia ciśnienia tętniczego i cholesterolu we krwi – lowastatyna – lek stosowany w celu obniżenia cholersetrolu we krwi, zawiera w swoim składzie wysuszone owocniki boczniaka ostrygowatego [2]. Regularne jedzenie tych grzybów pomaga również zachować prawidłowe ciśnienie krwi.
  • Właściwości przeciwzapalne – plueran to związek, który wyizolowany z owocników bocznika ma działanie przeciwzapalne. Sprawdza się zarówno w ostrych, jak i przewlekłych stanach zapalnych.
  • Przeciwdziałanie starzeniu się organizmu – różne substancje zawarte w boczniakach podwyższają poziom przeciwutleniaczy, zmniejszając tym samym ryzyko zaburzeń związanych z wiekiem takich jak udar, choroba Parkinsona, cukrzyca, miażdżyca czy marskość wątroby [2].

W literaturze przedmiotu udokumentowane jest również działanie antybakteryjne, przeciwwirusowe oraz wspierające pracę wątroby.

Jak przyrządzić boczniaki?

Boczniaki możemy dodawać do potraw tak samo jak pieczarki czy inne grzyby leśne. Doskonale sprawdzą się jako główny składnik sosów czy zup. Bardzo smaczny będzie również farsz z podsmażonych boczniaków i cebuli dodany do pierogów.

Z boczniaków możemy także zrobić pyszne kotlety à la schabowe – oczyszczone i posolone boczniaki należy obtoczyć w mące, roztrzepanym jajku i bułce tartej, a następnie usmażyć na oleju. Otrzymamy w ten sposób smaczne wegetariańskie danie, które zadowoli podniebienia wielu smakoszy.

Czytaj również: Znaczenie roślin pod względem leczniczym

Źródła:

[1] Mushroom, oyster, raw Nutrition Facts & Calories (self.com)

[2] Deepalakshmi, K. and M. Sankaran. “Pleurotus ostreatus: an oyster mushroom with nutritional and medicinal properties.” Journal of Biochemical Technology 5 (2014): 718-726.

[3] Khatun K, Mahtab H, Khanam PA, Sayeed MA, Khan KA., Oyster mushroom reduced blood glucose and cholesterol in diabetic subjects, . Mymensingh Med J. 2007;16(1):94-9. doi: 10.3329/mmj.v16i1.261. PMID: 17344789.

[4] Patel, Yashvant & Naraian, Ram & Singh, Vinod. (2012). Medicinal properties of Pleurotus species (Oyster mushroom): A review. World J Fungal Plant Biol. 3. 1-12.

 

 

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj