Pierwsze pomiary ciśnienia tętniczego metodą bezpośrednią wykonywano już pod koniec XVIII wieku. Przeprowadzone badania dowiodły, że w naszym kraju problem ten dotyczy co trzeciej dorosłej osoby. Nieprawidłowe ciśnienie tętnicze jest najczęściej zapowiedzią bardzo poważnych dla zdrowia i nieodwracalnych zmian w obrębie układu krążenia. Nadciśnienie tętnicze jest jednym z najważniejszych czynników rozwoju miażdżycy i innych chorób sercowo – naczyniowych.
W normalnych warunkach krew pompowana jest przez serce do tętnic żylnych pod ciśnieniem 120 mmHg – 140 mmHg (u osób dorosłych). Jest to tak olbrzymia siła skurczu, że jest w stanie wyrzucić krew na wysokość dwóch metrów. Ciśnieniem tętniczym nazywamy nacisk jaki krew wykonuje na ścianki tętnic. Nadciśnienie tętnicze powoduje pogrubienie naczyń krwionośnych oraz pomniejszenie ich światła. Wyściółka naczyń staje się szorstka, co sprzyja odkładaniu się w żyłach cholesterolu, co sprzyja zmniejszeniu się przekroju naczyń krwionośnych.
Długotrwałe nie leczone nadciśnienie tętnicze prowadzi do udaru mózgu, zawału serca, grozi uszkodzeniem nerek, oczu, wątroby i wieloma innymi poważnymi chorobami. Dlatego odpowiednia profilaktyka i częste pomiary ciśnienia znacznie zmniejszają ryzyko zachorowania. Dzięki powszechnie dostępnym i nowoczesnym aparatom do pomiaru ciśnienia, pacjent monitorowanie ciśnienia może przeprowadzać w domu.
Mówiąc o pomiarze ciśnienia najczęściej mówimy o ciśnieniu skurczowym i rozkurczowym. Podział ten jest ściśle związany z pracą serca, jego skurczaniem i rozkurczaniem się. Ciśnienie jest zawsze wyższe, w momencie gdy serce się kurczy napełniając krwią tętnice (ciśnienie skurczowe lub górne). Ciśnienie jest niższe, gdy serce jest w fazie rozkurczu (ciśnienie rozkurczowe lub dolne).
Ciśnienie tętnicze – prawidłowy pomiar ciśnienia
Przy dokonywaniu dobowego pomiaru ciśnienia, należy bezwzględnie pamiętać, by pomiaru dokonywać o tych samych, stałych porach, w tych samych warunkach i po chwilowym odpoczynku. Przed rozpoczęciem pomiaru ciśnienia należy odpocząć 5 – 10 minut, siedząc lub leżąc. Po zjedzonym posiłku należy odczekać z pomiarem ok. godziny. Półgodzinna przerwa przed mierzeniem ciśnienia jest wskazana po wypaleniu papierosa lub po powrocie z mrozu. Jeśli przyjmujesz leki na ciśnienie, pomiaru dokonuj zawsze przed ich przyjęciem. Pomiar ciśnienia należy wykonywać zawsze na tej samej ręce (wybieramy rękę na której przy pomiarze kontrolnym ciśnienie było wyższe).
Podczas mierzenia ciśnienia ręka powinna być swobodnie oparta na stole (nie wolno jej trzymać w powietrzu). Podczas pomiaru należy siedzieć spokojnie. Nie powinniśmy dokonywać pomiaru w sytuacji, gdy może dochodzić do wzrostu ciśnienia (np. nerwowe sytuacje). Opaska ciśnieniomierza powinna się znajdować ok. 2 – 3 cm. od łokcia. Pod opaskę powinny swobodnie wchodzić dwa palce. Ramienia powyżej opaski ciśnieniomierza nie powinno nic uciskać (np. ścisła bluzka). Stetoskop powinien być przyłożony do górnej części dołu łokciowego. Pomiar jest przeprowadzany poprzez okluzję tętnicy mankietem ciśnieniomierza . Następnie przy pomocy stetoskopu obserwujemy puls serca podczas wypuszczania powietrza z mankietu. Pierwszy dźwięk jaki usłyszymy jest wartością ciśnienia skurczowego, a ostatni odpowiada ciśnieniu rozkurczowemu.
Obecnie coraz częściej są w użyciu nowoczesne ciśnieniomierze elektryczne, które wykorzystują metodę oscylometryczną pomiaru. Badanie nimi jest o wiele prostsze i nie wymaga użycia słuchawek.
Zobacz także: Jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi?
