Badanie radiologiczne, inaczej rentgenowskie (RTG), jest badaniem obrazowym, które pozwala na ocenę narządów wewnętrznych, w tym między innymi jamy brzusznej, układu kostnego, płuc oraz piersi. Dzięki temu, że różne rodzaje tkanek ciała w różny sposób pochłaniają promieniowanie, badanie jest wykorzystywane w wykrywaniu wielu nieprawidłowości w budowie narządów, jednak nie może być wykonywane zbyt często, ze względu na dawkę promieniowania rentgenowskiego (czyli promieniowania X), która w nadmiarze może być dla człowieka szkodliwa. Obecnie, o ile jest to możliwe, dość często odchodzi się od wykonywania badań radiologicznych na rzecz innych badań, na przykład ultrasonografii (USG).
Badania radiologiczne jakich narządów przeprowadza się najczęściej i w jakim celu?
Jednym z częściej wykonywanych badań radiologicznych jest badanie RTG klatki piersiowej. Badanie tego typu jest stosowane w przypadku podejrzenia zapalenia płuc, zmian gruźliczych oraz zmian nowotworowych umiejscowionych w okolicach klatki piersiowej. RTG klatki piersiowej wykonuje się również w celu zbadania całego układu oddechowego, sylwetki, a także serca. Dzięki temu badaniu można wykrywać również guzy i infekcje wirusowe oraz bakteryjne w obrębie płuc. Często wykonuje się również badanie rentgenowskie jamy brzusznej, podczas którego ocenia się narządy jamy brzusznej od spojenia łonowego do przepony. Zaleceniem do przeprowadzenia badania radiologicznego jamy brzusznej są nietypowe bóle brzucha, których przyczyny nie można rozpoznać innymi metodami, na przykład poprzez badanie ultrasonograficzne. Badanie jest wykonywane również w celu wykrycia kamieni w pęcherzu moczowym oraz nerkach, a także niedrożności występujących w układzie trawiennym. Badaniem radiologicznym, które ma bardzo duże zastosowanie jest również badanie rentgenowskie kości. Jest stosowane, gdy podejrzewa się chorobę reumatoidalną, deformacje, zwyrodnienia stawów lub złamanie kości.
Jak przebiega badanie radiologiczne?
Badanie radiologiczne nie wymaga od pacjenta specjalnego przygotowania. Nie ma konieczności, żeby pacjent był na czczo lub przed badaniem odżywiał się w jakiś określony sposób. W celu przeprowadzenia badania pacjent wchodzi do specjalnego pomieszczenia, w którym wykonuje się prześwietlenie, a następnie odsłania fragment ciała, który ma być prześwietlony. Osoba, która wykonuje badanie, podczas prześwietlenia przebywa w innym pomieszczeniu, żeby nie być narażonym na promieniowanie. Podczas prześwietlenia pacjent musi pozostać w bezruchu, ponieważ w innej sytuacji niemożliwe będzie odczytanie wyniku. W niektórych przypadkach pacjent może zostać poproszony o chwilowe wstrzymanie oddechu. Zazwyczaj wykonuje się kilka zdjęć, żeby uzyskać różne ujęcia tego samego narządu, zwykle pacjent ustawia się przodem lub tyłem, a następnie bokiem. W czasie badania zaleca się zakrycie narządów płciowych, czyli jajników w przypadku kobiet oraz jąder u mężczyzn, tak aby nie dopuścić do ich napromieniowania. Wynik badania w postaci zdjęcia z opisem pacjent otrzymuje najczęściej tego samego lub następnego dnia. Na badanie radiologiczne warto zabrać ze sobą poprzednie zdjęcia rentgenowskie, jeśli były wykonywane. Pozwoli to na porównanie zmian.
Kiedy nie należy wykonywać badania radiologicznego?
Dawki promieniowania, które działają na pacjenta w czasie badania radiologicznego są na tyle małe, że nie są szkodliwe dla organizmu. Niemniej jednak, badania nie można powtarzać zbyt często. Poza tym, badania rentgenowskiego nie można przeprowadzać u kobiet ciężarnych, zwłaszcza na wczesnym etapie ciąży. Może to spowodować uszkodzenie rozwijającego się płodu i doprowadzić do pojawienia się komplikacji.
