Zapalenie zatok bardzo często rozwija się po najbardziej prowizorycznym przeziębieniu. Niestety ta dokuczliwa dolegliwość może pojawić się również u dzieci, dla których wszelkie infekcje w obrębie górnych dróg oddechowych są bardzo powszechne.
Gdy po chorobie utrzymuje się zatkany nos to, nie zwracamy na to już większej uwagi, bo uznajemy, że po chorobie został katar i pewnie minie w ciągu kilku dni. Jednak z czasem zaczynają pojawiać się inne objawy, a katar zamiast ustąpić przybiera na sile. Wówczas należy udać się do laryngologa i podjąć odpowiednie leczenie, które sprawi, że dokuczliwa infekcja zniknie na dobre.
Podział zapalenia zatok u dzieci
- Ostre zapalenie zatok – po wyleczeniu nie pozostają zmiany w błonie śluzowej,
- Nawracające, ostre zapalenie zatok – często powtarzające się epizody tego samego ostrego zapalenia zatok, jeśli są właściwie leczone nie pozostają zmiany w błonie śluzowej.
- Przewlekłe zapalenie zatok – przewlekle utrzymujący się stan zapalny, którego nie można wyeliminować stosowaniem jedynie leczenia zachowawczego.
Przyczyny choroby
Najpowszechniejszą przyczyną zapalenia zatok są zakażenia wirusowe, niekiedy bakteryjne i bardzo rzadko grzybicze. U dzieci rozwojowi takiego stanu sprzyjają nieodpowiednio zaleczone infekcje w obrębie górnych dróg oddechowych, często nawracające i przewlekłe, jak również występowanie próchnicy zębów.
- Zapalenia zatok zdecydowanie powszechniej rozwijają się, u osób/dzieci ku temu predysponowanych, np.:
- Posiadających skrzywioną przegrodę nosową,
- Mających przerośnięty migdałek gardłowy (częsta dolegliwość wieku dziecięcego),
- Mających przerośnięte migdałki podniebienne (powszechne u dzieci),
- Chorujących na alergiczny nieżyt nosa,
- Chorujących na astmę,
- Alergików.
Objawy zapalenia zatok u dzieci
Zatoki to powietrzne jamy w obrębie czaszki, które są połączone za pomocą naturalnych ujść z jamą nosową, tak aby powietrze oraz śluz miały możliwość przemieszczania się. Służą one celom amortyzacji delikatnych struktur mózgowia, chroniąc przed urazami, działają nawilżająco na powietrze, które wdychamy, wpływają na modulację głosu. W sytuacji, gdy w ich obrębie dochodzi do rozwoju stanu zapalnego, uwalniana zostaje wydzielina, która doprowadza do zatkania ujść zatok, powietrze nie ma ujścia i powoduje ucisk na ściany zatok, konsekwencją czego są dodatkowe objawy schorzenia.
- Bóle głowy – mogą pojawić się w okolicy czołowej, w obrębie zębów oraz górnej szczęki. Występuje również ból przy uciskaniu policzków, bolesność uciskowa okolic nosa. Wszystko uzależnione jest od tego, których zatok przynosowych dotyczy stan zapalny. Dziecko w jego wyniku staje się niespokojne, wręcz płaczliwe.
- Obrzęki powiek oraz okolicy oczu, bardzo częsty objaw u dzieci, pojawia się najpowszechniej rano,
- Zatkanie nosa, które utrudnia normalne funkcjonowanie, jak i wysypianie się, przez kłopoty z oddychaniem,
- Utrata powonienia,
- Bóle zatokowe nasilają się w czasie pochylania głowy do przodu oraz rano,
- Wydzielina z nosa jest powszechnym objawem, jednak jej wygląd uzależniony jest od przyczyny zapalenia. Jeśli spowodowana została przez wirusy to będzie wodnista i przeźroczysta, jeśli czynnikiem prowokującym są bakterie to będzie gęsta oraz ropna,
- Gorączka,
- Ogólne rozbicie,
- Złe samopoczucie,
- Brak łaknienia, dziecku trudno jest oddychać w czasie jedzenia, sprawdzą się więc papki i rozdrobnione pokarmy,
- Oddychanie przez usta,
- Mowa nosowa,
- Nieprzyjemny zapach z ust,
- Kaszel,
- Wydzielina z zatok, która spływa po tylnej ścianie gardła może wywołać przewlekły kaszel oraz odchrząkiwanie.
Leczenie
W początkowej fazie infekcji możesz spróbować domowych sposobów jej wyleczenia. Jeśli jednak po upływie tygodnia objawy nie zaczną ustępować, a wręcz przeciwnie nasilą się warto udać się do lekarza – pediatry i następnie laryngologa, gdyż konieczne może być zastosowanie ukierunkowanego leczenia.
W ramach leczenia zachowawczego stosuje się antybiotykoterapię, trwająca nawet 14-21 dni, poza tym wykorzystywane są leki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe oraz przeciwhistaminowe. Terapia będzie więc bardzo długa i wyczerpująca dla dziecka. Warto stosować preparaty pro biotyczne i wzmacniające. W sytuacji, gdy takie terapie nie przynoszą rezultatów wdrażane są rozwiązania operacyjne. Jeśli schorzenie dotyczy małych dzieci i ma ciężki przebieg najczęściej zachodzi konieczność hospitalizacji.
Zapalenia zatok nie wolno bagatelizować i koniecznie należy je do końca wyleczyć. Zaniedbana infekcja może doprowadzić do rozwoju powikłań w postaci zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy ropnia mózgu, a wówczas dziecko spędzi dużo czasu w szpitalu.
Większość przypadków zapalenia zatok można określić jako typowe, czyli takie, gdzie specjaliście wystarczy jedynie przeprowadzenie podstawowego badania oraz wywiadu dla dobrania odpowiedniego leczenia. Jeśli jednak objawy utrzymują się przez dłuższy okres czasu lub często nawracają koniecznością może stać się wykonanie dodatkowych badań.
Zobacz także: 7 domowych sposobów na zapalenie zatok u dzieci
W sytuacji gdy zastosowanie antybiotykoterapii nie przyniosło poprawy zlecane jest wykonanie badania mikrobiologicznego, czyli inaczej posiewu mającego na celu wyhodowanie bakterii. Wydzielinę do badania pobiera się z nosa lub w zatok – w tym celu konieczne jest ich nakłucie czyli przeprowadzeni punkcji. Na podstawie wyniku można dobrać leczenie, które umożliwi zniszczenie dokładnie tego drobnoustroju.
Jeśli przypadek zapalenia zatok powoduje trudności diagnostyczne, to coraz powszechniej stosowanym badaniem staje się badanie endoskopowe. Polega ono na wprowadzeniu do nosa cienkiego, giętkiego wziernika, który daje możliwość obejrzenia struktur, które są niewidoczne w czasie zwykłego badania, takich jak kanaliki łzowe, ujścia zatok czy dalsza część przegrody nosowej.
Odchodzi się od badania RTG zatok, gdyż jest ono mało pomocne i niedokładne w diagnostyce, szczególnie u dzieci, którym trudno uleżeć bez ruchu. Zdecydowanie bardziej przydatna jest tomografia komputerowa. W sytuacji gdy podejrzenie przyczynowe pada na czynniki alergiczne konieczne staje się potwierdzenie i wykrycie czynnika uczulającego np. poprzez przeprowadzenie testów skórnych.
W niektórych przypadkach jedynym słusznym i skutecznym sposobem leczenia zapalenia zatok okazuje się droga zabiegowa, co wiąże się z pobytem dziecka w szpitalu, do najczęściej przeprowadzanych należą:
- Polipektomia – usuwanie polipów z nosa oraz zatok. Jeśli stwierdzi się ich występowanie i związek z infekcją.
- Funkcjonalna endoskopowa operacja zatok (FEOZ) – na dzień dzisiejszy uznawana za najbardziej nowoczesną i jednocześnie najskuteczniejszą operację jaką można przeprowadzić w obrębie zatok. W czasie zabiegu wykorzystywany jest endoskop oraz wielce precyzyjne narzędzia mikrochirurgiczne, połączenie tych elementów umożliwia bardzo dokładne usunięcie zmian chorobowych i poszerzenie ujść zatok.
- Septoplastyka – korekta przegrody nosowej – jej wykonanie jest wskazane po stwierdzeniu przez lekarza skrzywienia zarówno naturalnego jak i spowodowanego urazem. Występowanie niewielkiego skrzywienia samo w sobie nie powoduje najczęściej zmniejszenia drożności nosa, jeśli jednak dodamy do tego pojawiający się obrzęk w wyniku stanu zapalnego spowodowanego infekcją lub reakcją alergiczną to oddychanie przez nos może okazać się silnie utrudnione a ujścia zatok nosowych zablokowane.
Zalecenia
- Unikanie alergenów – jeśli dziecko wykazuje nadwrażliwość na kurz, sierść zwierząt czy jakiekolwiek pożywienie staraj się całkowicie wyeliminować ten czynnik z jego otoczenia,
- Dbaj o czystość filtrów w urządzeniach klimatyzacyjnych oraz oczyszczających powietrze, mogą gromadzić się w nich drobnoustroje, które szybko się rozprzestrzeniają, a wówczas nasza pociecha nieustannie je wdycha,
- Unikaj zanieczyszczeń powietrza w postaci dymu tytoniowego, związków chemicznych. Mogą prowadzić do uszkodzeń w obrębie błony śluzowej nosa, dzieci są szczególnie podatne na ich negatywne oddziaływanie,
- Nawilżaj powietrze w pomieszczeniach, z pewnością ułatwi to dziecku swobodne oddychanie,
- Podawaj dużo płynów do picia, szczególnie zimą gdy powietrze w pomieszczeniach jest znacznie bardziej suche.
Czytaj również: Przewlekłe zapalenie zatok u dzieci – kiedy jest stwierdzane i jak powinno być leczone
