Witamina B12 ( „czerwona witamina”) jest złożonym, organicznym związkiem chemicznym, którego atomem centralnym jest kobalt. W naszym organizmie jest ona regulatorem produkcji czerwonych ciałek krwi (erytrocytów). Niedobór kobalaminy prowadzi do powstania niedokrwistości. Zaliczamy ją do witamin z grupy B, czyli rozpuszczalnych w wodzie (koenzym).
Witamina B12 – historia
Witamina ta została odkryta w XIX wieku. W skutek zwiększonej ilości śmiertelnych zachorowań na anemię złośliwą (choroba Addisona-Biermera), stwierdzono, że podawanie chorym wątroby zwierzęcej, która jest cennym źródłem witaminy B12, prowadzi do ich wyleczenia. Choroba Addisona-Biermera polega na tym, że w związku z upośledzeniem funkcji wydzielniczej żołądka, w organizmie chorego gwałtownie zmniejsza się ilość czerwonych krwinek.
Witamina B12 – rola w organizmie człowieka
Witamina B12, umożliwia w organizmie wchłanianie witaminy A, poprzez aktywizację substancji żelaza (pobudza karoteny do udziału w przemianie materii, żeby mogły się przekształcić w aktywną formę tej witaminy).
Aktywna forma witaminy B12 jest wytwarzana tylko przez mikroorganizmy – bakterie, wirusy, grzyby i drożdże. Witamina B12 jest tą, której występowanie w przyrodzie jest ograniczone, wystarczą jednak jej małe dawki, gdyż jest witaminą niezwykle aktywną.
W naszym organizmie witamina B12 pełni rolę koenzymu – jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania wszystkich komórek (przewód pokarmowy, układ nerwowy, szpik kostny). Wpływa na prawidłową syntezę DNA i RNA. Jest odpowiedzialna w organizmie za prawidłową gospodarkę węglowodanową, tłuszczową i białkową. Odpowiada za syntezę przekaźników nerwowych, bierze udział w tworzeniu się otoczki mielinowej (otaczającej komórki nerwowe).
Witamina B12 – źródła występowania
Do najbogatszych źródeł witaminy B12 w pożywieniu należą algi, wątroba (najlepiej półsurowa), wątróbki drobiowe, wołowina, nerki, serce, drożdże piwne, ostrygi, kraby, śledzie, pstrągi, sardynki, żółtka jaj, kapusta kiszona, mleko. Niewielkie ilości witaminy B12 znajdziemy w roślinach strączkowych i kiełkach zbóż.
Skutki niedoboru i przedawkowania
Niedobory tej witaminy najczęściej można zaobserwować u osób starszych, gdyż mają coraz mniejszą zdolność jej wchłaniania. Ponieważ witamina B 12 znajduje się wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego, dlatego jej niedobory często występują u wegan i wegetarian. Jej niedobory można uzupełnić w tabletkach w formie doustnej lub w zastrzykach. W surowicy krwi prawidłowe stężenie tej witaminy wynosi 118-664 pmol/l.
Skutki niedoboru witaminy B 12 to: zaburzenia w układzie krwiotwórczym, przemęczenie, spadek odporności organizmu, obniżenie krzepliwości krwi. U osób w podeszłym wieku prowadzi do demencji, psychoz i urojeń. Kolejne objawy niedoboru tej witaminy to: zawroty głowy, zmienność nastrojów, pogorszenie się sprawności umysłowej, anemia złośliwa, drętwienie rąk i nóg, osłabienie pamięci, brak łaknienia, utrata masy ciała, duszność (krótki oddech), biegunka, wymioty, zaburzenia wchłaniania, zapalenie skóry (okolice warg i jamy ustnej), krwawienia z dziąseł.
Do przedawkowania witaminy B 12 dochodzi bardzo rzadko (nawet przy przyjmowaniu dużych dawek). Jej nadmiar magazynowany jest w organizmie lub wydalany z żółcią i kałem.
Zobacz także:
