Metody antykoncepcji: naturalne, chemiczne, mechaniczne i hormonalne

Metody antykoncepcji dzielą się na kilka rodzajów i o ile każda z nich służy jednemu celowi, to poszczególne środki i techniki charakteryzują się inną skutecznością, odmiennym działaniem i stosowaniem. Odpowiednią metodę należy dobierać z uwzględnieniem wieku kobiety, stanu zdrowia oraz przekonań społecznych i religijnych. Jak należy dzielić antykoncepcję i jaką skuteczność przedstawiają poszczególne metody?

Na wstępie należy wyjaśnić, że skuteczność środków i metod antykoncepcji jest mierzona indeksem Pearla. Pod tą nazwą kryje się opracowany ponad 80 lat temu (przez amerykańskiego biologa Raymonda Pearla) wskaźnik, określający liczbę kobiet (na 100), które zaszły w ciążę przy stosowaniu danej metody. Im niższy indeks, tym większa jest skuteczność danego środka. Wskaźnik składa się z dwóch liczb, z których pierwsza określa indeks dla osób stosujących daną metodę zgodnie z zaleceniami, a druga – indeks dla osób korzystających z antykoncepcji w sposób niedbały.

Metody antykoncepcji – hormonalne

Zacznijmy od antykoncepcji hormonalnej. To określenie dotyczy środków, które dostarczają do organizmu sztuczne hormony, przede wszystkim progesterony i estrogeny. Ich działanie polega przede wszystkim na zahamowaniu owulacji i zagęszczeniu śluzu szyjkowego, co w konsekwencji doprowadza do zmniejszenia przepuszczalności plemników. Hormonalne metody antykoncepcji to:

• tabletki antykoncepcyjne (jedno-, dwuskładnikowe i tzw. „pigułki po stosunku”),
• plastry antykoncepcyjne,
• zastrzyki antykoncepcyjne,
• Zastrzyk antykoncepcyjny – działanie, zalety i wady
• implanty antykoncepcyjne,
• chipy antykoncepcyjne.

Każda z wymienionych metod różni się sposobem podawania hormonów i ich stężeniem. Indeks Pearla dla antykoncepcji hormonalnej to 0,01-0,54.

Metody mechaniczne

Tego typu metody mają za zadanie uniemożliwić plemnikom dotarcie do komórki jajowej. Środki mechaniczne pozostają bez wpływu na gospodarkę hormonalną, nie wywołują trwałego wpływu na płodność i nie zaburzają pracy układu krzepnięcia. Mechaniczne metody antykoncepcji to:

• prezerwatywy,
• błony pochwowe,
• kapturki naszyjkowe,
• wkładki domaciczne.

Poszczególne metody charakteryzują się różną skutecznością. Indeks Pearla określa skuteczność prezerwatyw na 7-14, błon i kapturków na 2-25, natomiast wkładek domacicznych na 1-4.

Metody chemiczne

Jako chemiczne metody antykoncepcji określa się środki plemnikobójcze, których zadaniem jest paraliżowanie i ograniczenie żywotności męskich komórek rozrodczych (plemników) oraz zagęszczenie śluzu szyjkowego. Są łatwe w użyciu, jednak często stosowane mogą przyczynić się do wystąpienia alergii lub infekcji kobiecych stref intymnych. Chemiczne metody antykoncepcji to:

• kremy plemnikobójcze,
• żele plemnikobójcze,
• pianki antykoncepcyjne,
• antykoncepcyjne globulki dopochwowe,
• gąbki dopochwowe.

Wskaźnik Pearla określa skuteczność antykoncepcji chemicznej na 6-26.

Zobacz także: Implant antykoncepcyjny – wady, zalety i skutki uboczne

Metody antykoncepcji – naturalne

Naturalne metody zapobiegania ciąży polegają na obserwacji objawów wskazujących na występowanie dni płodnych: temperatury ciała, ilości, konsystencji i koloru śluzu szyjkowego, bólu owulacyjnego i ogólnego samopoczucia kobiety albo po prostu – na liczeniu dni cyklu lub wyprowadzeniu członka z pochwy jeszcze przed wytryskiem. Dla organizmu, ta forma planowania poczęcia jest najbezpieczniejsza, nie ingeruje bowiem w układ hormonalny i nie przewiduje wprowadzania do ustroju ciał obcych czy środków chemicznych. Naturalne metody antykoncepcji to:

• kalendarzyk małżeński,
• komputery cyklu,
• technika objawowo-termiczna,
• technika termiczna,
• technika obserwacji śluzu szyjkowego,
• stosunek przerywany,
• metody łączone.

Należy podkreślić, że występowanie objawów wskazujących na owulację jest uzależnione od wielu czynników i nie zawsze ciało wysyła identyczne symptomy. Skuteczność naturalnych metod zamyka się w przedziale 3,3-3,5.

Metody antykoncepcji – która okaże się najlepszym wyborem?

Nie da się udzielić jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Dobór konkretnej metody antykoncepcji powinien być poprzedzony badaniami lekarskimi i rozmową z ginekologiem. Warto pamiętać, że spośród wymienionych wyżej środków, tylko prezerwatywy zapewniają jednoczesną ochronę przed nieplanowaną ciążą i chorobami wenerycznymi.