Różyczka to choroba zakaźna rozwijająca się najczęściej w wieku dziecięcym. Powodowana jest przez wirus należący do rodziny Togaviridae. W czasie trwania schorzenia jego wykrycie możliwe jest w wydzielinach z nosa i gardła, w moczu, w krwi oraz w kale. Różyczka to choroba zakaźna, którą zarażamy się drogą kropelkową lub poprzez łożysko jeśli mówimy o chorobie wrodzonej. Wyróżnia ją sezonowość zachorowań, ze szczytem w okresie zimowo – wiosennym.
Różyczka u dzieci
W przypadku najmłodszych uznaje się ją za zwykłą chorobę zakaźną wieku dziecięcego. Jej przebieg jest zwykle łagodny lub nawet bezobjawowy i nie obserwuje się groźnych powikłań. Jeśli dotyczy starszych dzieci mogą pojawić się groźniejsze objawy, ostrzejszy przebieg jak i powikłania. Po przechorowaniu różyczki uzyskuje się trwałą odporność, na całe życie. Niemowlęta w okresie pierwszych 6 miesięcy są chronione przed zachorowaniem jeśli matka była zaszczepiona lub przeszła chorobę. Starsze dzieci poddawane są obowiązkowemu szczepieniu w 2 oraz 10 roku życia, które pozwala uniknąć zachorowania.
Rozwój choroby
Okres inkubacji różyczki wynosi od 14 do 21 dni. Dziecko zaraża na około 7 dni przed pojawieniem się wysypki i przez około 8 dni po jej wystąpieniu.
Różyczka objawy
Mniej więcej połowa zachorowań na różyczkę ma przebieg całkowicie bezobjawowy. U małych dzieci jedynym objawem schorzenia może być charakterystyczna wysypka, która samoistnie ustąpi po upływie 3-4 dni. W przypadku różyczki, zwykle nie występuje gorączka, niekiedy pojawia się stan podgorączkowy. Zwykle na około 1 dzień przed pojawieniem się wysypki występuje bolesne powiększenie węzłów chłonnych, zwykle szyjnych, zausznych oraz karkowych.
W przypadku różyczki mogą pojawić się jedynie objawy wstępne takie jak: pogorszone samopoczucie, drażliwość, bóle mięśniowe, bóle głowy, zapalenie gardła, zapalenie spojówek, stany podgorączkowe. Kolejnym najbardziej charakterystycznym dla choroby elementem jest pojawienie się wysypki, w obrębie twarzy oraz szyi – przypomina wysypkę jaka występuje przy odrze, zaś na tułowiu i kończynach jest drobna.
Objaw wysypki ustępuje samoistnie w ciągu zaledwie kilku dni. U niektórych osób obserwuje się łuszczenie skóry, jednak najczęściej znika całkowicie nie pozostawiając po sobie żadnych śladów czy przebarwień. Zdarzają się również przypadki bezwysypkowego przebiegu choroby. Wówczas jedynym symptomem jest utrzymujące się powiększenie węzłów chłonnych.
Jak więc wygląda różyczka? Mało charakterystycznie – z jednej strony najsilniej wyróżniające objawy to wysypka i powiększenie węzłów chłonnych. Jednak ta pierwsza przez którą nasuwa nam się podejrzenie choroby może się wcale nie pojawić. U dzieci to często właśnie wysypka grudkowo-krostkowa stanowi najbardziej wyróżniający objaw zachorowania na różyczkę.
Różyczka w ciąży
Różyczka w pierwszych trzech miesiącach ciąży jest bardzo niebezpieczna, gdyż istnieje potencjalna możliwość zakażenia płodu poprzez łożysko i rozwoju różyczki wrodzonej. Jeśli choroba zostanie przekazana na nienarodzone dziecko to u noworodka rozpoznawane są objawy w obrębie:
- Ośrodkowego układu nerwowego,
- Narządów zmysłów,
- Układu krwiotwórczego,
- Układu sercowo – naczyniowego.
W wyniku zakażenia płodu – różyczki wrodzonej występują następujące anomalie:
- Wcześniactwo – przedwczesne przyjście dziecka na świat,
- Zbyt niska waga urodzeniowa w stosunku do wieku ciąży,
- 15% śmiertelność w grupie noworodków zainfekowanych różyczką w życiu płodowym.
Wprowadzenie obowiązku szczepień spowodowało znaczny spadek ilości zachorowań na różyczkę wrodzoną i jednocześnie zmniejszenie odsetka dzieci, które borykają się z wadami rozwojowymi wynikłymi z przebycia schorzenia.
Wewnątrzmaciczne zakażenie różyczką może prowadzić do poronienia, obumarcia płodu lub narodzin dziecka z licznymi wrodzonymi wadami rozwojowymi. Jeśli do zakażenia dojdzie w pierwszym trymestrze ciąży może rozwinąć się tzw. Embriopatia różyczkowa, która objawia się poprzez małoocze, jaskrę, zaćmę, małogłowie z upośledzenie rozwoju umysłowego, wady serca. Oprócz tego u noworodków obserwowane są zaburzenia świadczące o przewlekłym zakażeniu wirusem czyli : zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, zapalenie nerek, śródmiąższowe zapalenie płuc, zapalenie wątroby, zapalenie mięśni, skaza małopłytkowa, przewlekła wysypka.
Jeśli wystąpią objawy
Jeśli zauważysz u dziecka cokolwiek odbiegającego od normy, a tym bardziej wysypkę zawsze należy udać się do pediatry, gdyż konieczne będzie ustalenie jej pochodzenia. W czasie rejestracji zgłoś, że u dziecka widoczna jest wysypka niewiadomego pochodzenia, gdyż dziecko powinno poczekać na lekarza w izolatce, w celu uchronienia innych dzieci przed zakażeniem. Pediatra może zlecić leczenie objawowe, np. podawanie leków przeciwgorączkowych i obserwowanie dziecka. Po stwierdzeniu różyczki w wywiadzie ustala się również czy chore dziecko nie miało kontaktu z ciężarną kobietą dla której mogło stanowić duże zagrożenie.
Zobacz także: Różyczka u dzieci – objawy i leczenie
Diagnostyka
Lekarz stawia rozpoznanie różyczki po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu z chorym lub rodzicami. Skrupulatnie dokonuje również badania. Zwykle nie przeprowadza się testów serologicznych, które miałyby wykryć różyczkę – taka konieczność zachodzi jedynie u kobiet w ciąży oraz u noworodków.
Powikłania różyczki
Powikłania w wyniku różyczki pojawiają się bardzo rzadko. Jeśli do nich dojdzie to są to najczęściej:
- Zapalenie mózgu,
- Bóle stawowe,
- Małopłytkowość, która może skutkować krwawieniami z przewodu pokarmowego, krwawieniami z dziąseł, krwiomoczem lub wybroczynami na skórze.
Różyczka leczenie
Nie istnieją obecnie leki, które pozwalałby na skuteczne zwalczenie wirusa różyczki, stąd w leczeniu stosuje się działania objawowe. Przez pierwsze kilka dni schorzenia zalecane jest leżenie w łóżku i odpoczynek. Jeśli natomiast pojawi się wysoka gorączka to wskazane jest stosowanie środków na jej obniżenie.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie?
Zwykle jeśli choroba ma łagodny przebieg i nie występują powikłania możemy mówić o całkowitym wyleczeniu. Przebycie schorzenia pozostawia trwałą odporność. Jeśli pojawią się powikłania ogólnoustrojowe konieczna może być hospitalizacja i może dojść do trwałych uszkodzeń. Zupełnie inaczej sytuacja wygląda w przypadku różyczki o wrodzonym charakterze, tutaj może dojść do uszkodzeń słuchu, wzroku, padaczki czy mózgowego porażenia dziecięcego, a także zaburzeń hormonalnych lub kardiologicznych.
Czytaj więcej: Różyczka – czy rodzic może zarazić się od swojego dziecka?
