Półpasiec – niebezpieczna choroba zakaźna – wszystko co musisz o niej wiedzieć

Półpasiec to schorzenie o podłożu wirusowym, jednak aby doszło do jego rozwinięcia się, dziecko musi przejść ospę wietrzną. Choroba wywoływana jest bowiem przez ten sam wirus o nazwie VZV, który po wiatrówce pozostaje w formie uśpionej w organizmie. Ospa daje odporność i nie można na nią więcej zachorować, jeśli jednak pojawią się sprzyjające warunki, takie jak znaczne obniżenie odporności organizmu i narażenie na kontakt z wirusem to może dojść do rozwoju półpaśca.

Co to jest półpasiec?

To choroba wirusowa o ostrym przebiegu, wywołana przez wirus VZV, który po przechorowaniu ospy pozostaje uśpiony w obrębie komórek nerwowych. Aby doszło do zachorowania na półpaśca, konieczne jest zaistnienie konkretnych czynników. Nie możliwe jest bowiem wystąpienie tej choroby, jeśli nie przechodziliśmy ospy.

Półpasiec bardzo rzadko rozwija się u dzieci, zwykle dotyczy młodzieży i osób dorosłych. Jednak może stanowić również znaczne zagrożenie, gdyż dziecko, które zetknie się z chorym na półpasiec i nie chorowało do tej pory na ospę, może ją „złapać”.

Półpasiec objawy

Do rozwoju objawów półpaśca dochodzi w określonej lokalizacji ciała, która jest unerwiana poprzez jeden nerw czuciowy, tzn. dermatom. Pośród najpowszechniejszych lokalizacji wymienia się tułów, co oznacza zajęcie nerwów, które wychodzą z odcinka piersiowego kręgosłupa, objawy mogą pojawić się również na głowie oraz twarzy, jeśli doszło do zajęcia nerwów czaszkowych. Sporadycznie diagnozuje się objawy półpaśca pojawiające się na kończynach.

W obrębie zajętych nerwów czuciowych dochodzi do pojawienia się bólu, który może mieć różny charakter, powszechnie opisywany jako ostry i piekący. Poza tym dokuczliwym objawem występują również:

• Mrowienie skóry,
• Świąd skóry,
• Drętwienie skóry,
• Bóle głowy,
• Pogorszone samopoczucie,
• Ból gardła,
• Podwyższona temperatura ciała.

Po upływie kilku dni choroba zmienia swoją postać. Na skórze można wówczas zauważyć wysypkę, taką samą jak w przypadku ospy, która również wywołuje świąd. Składa się ona z krost, grudek, plamek oraz pęcherzyków, które są wypełnione treścią surowiczą. Gdy dochodzi do ich pękania, na skórze pozostają owrzodzenia i nadżerki, które powodują dotkliwy ból. W miarę leczenia i odpowiedniej dbałości o zmiany na skórze pokrywają się one strupami, te z kolei odpadając, pozostawiają niewielkie, płytkie blizny lub niekiedy odbarwienia, lub przebarwienia skóry. W czasie wysypki nadal występują objawy ogólne w postaci ogólnego rozbicia, znacznego osłabienia, stanu podgorączkowego lub gorączki.

Półpasiec zawsze dotyczy tylko jednej połowy ciała, stąd właśnie wynikła jego nazwa. Jest to choroba, która powoduje silny świąd, jednak drapanie z pewnością nie przyniesie ulgi, gdyż schorzenie dotyczy nerwów, a nie skóry. Dlatego nie wolno się drapać – nie przyniesie to poprawy, a może wywołać pogorszenie, gdyż pod paznokciami możemy przenieść bakterie, które doprowadzą do nadkażenia ran, a te będą się trudniej goić.

Postaci półpaśca

• Półpasiec może rozwijać się w kilku formach. Każda z odmian wygląda nieco inaczej i może mieć odróżniający przebieg.
• Półpasiec krwotoczny – do jego rozwoju dochodzi w przypadkach o bardzo ciężkim przebiegu,
• Półpasiec zgorzelinowy – w tej postaci po ustąpieniu krostek pojawiają się owrzodzenia,
• Półpasiec oczny – w tej odmianie dochodzi do zaatakowania gałązki nerwu trójdzielnego, pojawia się ból oka oraz jego okolicy, zmiany chorobowe oraz owrzodzenia rozwijają się na siatkówce, oraz rogówce. Koniecznością jest szybkie wdrożenie specjalistycznego leczenia okulistycznego. W przeciwnym razie może dojść do powikłań, z których najpowszechniejszym jest porażenie nerwu, który porusza gałką oczną, w wyniku czego może pojawić się np. opadanie powieki, mogą również wystąpić uszkodzenia w obrębie gałki ocznej, a w skrajnych przypadkach dojść do trwałej utraty wzroku,
• Półpasiec uszny – do wystąpienia wysypki dochodzi w obrębie skóry małżowiny usznej, na błonie bębenkowej, w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Zmianom towarzyszy silny ból ucha, szumy uszne, jak również zaburzenia słuchu, które pojawiają się jako skutek zajęcia nerwu słuchowego. W przebiegu tej odmiany półpaśca może dojść do zajęcia nerwu twarzowego, który przebiega w bliskiej odległości. Konsekwencją tego mogą być zaburzenia smaku oraz porażenia i niedowłady mięśni mimicznych twarzy.

Przyczyny półpaśca

Zachorowanie na półpaśca wywołane jest przez dokładnie ten sam wirus, co w przypadku popularnej w wieku dziecięcym ospy wietrznej. Do takiego ponownego ujawnienia się wirusa dochodzi zwykle w sytuacji, gdy następuje znaczący spadek odporności, nie jest to jednak jedyny element przyczynowy. Mimo iż dzieci na półpaśca chorują rzadko, to również cześć z nich znajduje się w grupach potencjalnego ryzyka zachorowania, do której zaliczamy:

• Noworodki,
• Osoby z chorobami, które powodują zaburzenia odporności organizmu,
• Osoby chorujące na inne jednostki chorobowe, szczególnie przewlekłe,
• Osoby po 50 roku życia,
• Osoby narażone na silny stres.

Do sytuacji, w których dochodzi do znacznego spadku odporności organizmu, zaliczamy:

• Przyjmowanie kortyzonu przez dłuższy okres czasu,
• Nowotwory,
• Inwazyjne leczenie nowotworów: radioterapia i chemioterapia,
• Stan po przeszczepach i przyjmowanie leków, które zapobiegają ich odrzuceniu.

Półpasiec – jak można się zarazić?

Źródłem zakażenia półpaścem jest osoba chora, a dokładniej zlokalizowane na jej skórze pęcherze. Jeśli dziecko lub inna osoba, która nie przechodziła do tej pory ospy, ma kontakt z kimś chorym na półpaśca, to może wystąpić u niej zachorowanie na ospę. Jeśli natomiast mieliśmy już wiatrówkę, to kontaktując się z osobą chorą na ospę lub półpaśca możemy złapać właśnie tę drugą jednostkę chorobową.

Aby doszło do zakażenia, wystarczający jest kontakt z pęcherzami osoby chorej. Wirus znajduje się również np. w pościeli, na którą wydostaje się z zainfekowanych pęcherzy. Jeśli więc wiemy, że ktoś choruje na półpaśca najlepiej unikać bezpośredniego kontaktu do momentu pojawienia się strupów, gdyż wówczas choroba przestaje być zaraźliwa.

Rozpoznanie półpaśca

W celu stwierdzenia choroby lekarz przeprowadza wywiad lekarski lub dokładnie sprawdza zapisy w karcie pacjenta dotyczące przebytych chorób zakaźnych. Cenna będzie również informacja o zachorowaniach na ospę lub półpaśca w otoczeniu. Większość diagnozy opiera się jednak na badaniu wizualnym. Jeśli pojawią się jakiekolwiek wątpliwości, dotyczące rozpoznania pobierany jest fragment pęcherza lub zawartej w nim treści w celu przeprowadzenia dalszych badań laboratoryjnych i potwierdzenia diagnozy.

Jeśli półpasiec pojawia się na twarzy, to koniecznością jest zgłoszenie się do lekarza specjalisty, gdyż ta postać choroby może prowadzić do trwałych zmian, nawet uszkodzeń wzroku oraz słuchu. Zastosowanie właściwej terapii umożliwia złagodzenie dokuczliwych objawów takich jak ból czy świąd, które u niektórych osób mogą utrzymywać się latami.

Półpasiec leczenie

Na samym początku rozwoju choroby podaje się przede wszystkim leki o działaniu przeciwbólowym. Wynika to z faktu, iż dolegliwości bólowe w przebiegu schorzenia potrafią być wyjątkowo dokuczliwe i niekiedy jedynym pomocnym rozwiązaniem jest zastrzyk znieczulający. Zastosowanie takich farmaceutyków pozwala również na skrócenie okresu trwania dolegliwości bólowych.

W niektórych przypadkach stosuje się kortykosteroidy, w celu zmniejszenia opuchlizny. Jednakże są one rzadko polecane z uwagi na fakt, iż przyspieszają rozprzestrzenianie się wysypki.

Pośród dodatkowych możliwości zalecane są kompresy oraz kąpiele przeprowadzane w celu złagodzenia dolegliwości bólowych. Zmiany na skórze smaruje się również specjalnie do tego celu przygotowanym balsamem oraz przykrywa się nieprzywierającym bandażem. Jednocześnie zaleca się noszenie luźniejszej, przewiewnej odzieży, najlepiej wykonanej z naturalnych materiałów.

Czytaj więcej: Jak leczyć półpaśca u dzieci?

Półpasiec powikłania

Przed półpaścem można się zabezpieczyć, poddając się ochronnemu szczepieniu, które jak podają badania, pozwala na ograniczenie ryzyka zachorowania nawet o 50% w stosunku do osób, które nigdy się nie szczepiły. Jeśli natomiast dojdzie do pojawienia się objawów choroby, to będą one łagodniejsze, ból mniej dotkliwy. Zwykle półpasiec nie wymaga hospitalizacji. Jeśli jednak do zachorowania dojdzie u niemowlęcia, może okazać się wskazana. W innych sytuacjach najczęściej wystarczające jest leczenie domowe. Pośród najczęstszych powikłań półpaśca, jakie mogą się pojawić, wymienia się nerwobóle oraz zmianę choroby w swoją postać oczną, która grozi licznymi komplikacjami, nawet utratą wzroku. Wśród najpowszechniejszych powikłań półpaśca wymienia się:

• Częściową utratę słuchu,
• Utratę wzroku,
• Zapalenie rogówki oraz błony naczyniowej oka,
• Porażenie nerwów odpowiadających za poruszanie się gałki ocznej,
• Porażenie mięśni, które poruszają gałką oczną,
• Porażenie nerwu twarzowego,
• Uszkodzenie nerwów czaszkowych,
• Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• Zapalenie mózgu,
• Zespół Guillaina-Barrego.

Półpasiec – ile trwa?

Półpasiec trwa zwykle około 2-3 tygodni, w których czasie konieczne jest pozostanie w domu i odpoczynek. Zapobiega to roznoszeniu infekcji na kolejne osoby. Po tym okresie ta zakaźna, wirusowa choroba ustępuje i już nigdy nie dochodzi do jej ujawnienia się. U niektórych osób po przebyciu półpaśca utrzymują się nawet latami nerwobóle lub świąd skóry to tzw. neuralgia półpaścowa.

Jeśli dojdzie do zachorowania na półpaśca, to w większości przypadków jesteśmy odporni na tę chorobę do końca życia. Sytuacja, gdy pojawi się ponowne zachorowanie, powinna skłonić do podjęcia diagnostyki, w kierunku chorób obniżających odporność organizmu, jak również schorzeń nowotworowych takich jak białaczki czy chłoniaki.

Zobacz także: Domowe sposoby na półpaśca