Cesarskie cięcie – sectio cesarea jest to zabieg chirurgiczny polegający na rozcięciu powłok brzucha oraz macicy w celu wyjęcia dziecka z łona matki. Polega ono na wykonaniu poziomego nacięcia na granicy trzonu i szyjki macicy. Głównym wskazaniem do jej wykonania jest brak możliwości urodzenia dziecka wyłącznie siłami natury.
W takim przypadku rodzącej kobiecie podaje się znieczulenie ogólne – narkozę, która w sama sobie rodzi pewne ryzyko powikłań.
Cesarskie cięcie elektywne
Z takim pojęciem spotkamy się w sytuacji gdy cesarskie cięcie jest wcześniej planowane W przypadku planowanego zabiegu cesarskiego cięcia wykonywany on jest zazwyczaj w znieczuleniu zewnątrzoponowym lub podpajęczynówkowym. Rodząca kobieta pozostaje więc przytomna przez cały czas operacji. Zabieg ten wiąże się z mniejszym ryzykiem niż przeprowadzany w trybie nagłym. Bezwzględnie konieczne jest wykonanie cesarskiego cięcia gdy występuje łożysko przodujące, ułożenie poprzeczne lub gdy kobieta rodząca ma za sobą dwa porody w drodze cesarskiego cięcia.
Wskazania położnicze do przeprowadzenia cesarskiego cięcia
Wykonanie cesarskiego cięcia jest każdorazowo decyzją lekarza położnika, który dokonuje oceny czy w danym stanie zdrowia matki i ułożeniu dziecka możliwe i celowe jest jej wykonanie.
1. Nieprawidłowe ułożenie dziecka w macicy
W przypadku porodu siłami natury dziecko w ostatniej fazie ciąży układa się w ten sposób, że główka skierowana jest w kierunku szyjki macicy. W przypadku wykrycia innej niż taka pozycji dziecka istnieje ryzyko powikłań w czasie akcji porodowej prowadzonej siłami natury. Wskazaniami bezwzględnymi do wykonania cesarskiego cięcia jest tzw. ułożenie poprzeczne, twarzyczkowe, nóżkowe i miednicowe, w szczególności gdy kobieta rodzi po raz pierwszy. Poród w przypadku ułożenia nóżkowego i miednicowego jest możliwy, ale jest niezwykle obciążający zarówno dla matki jak i dla dziecka i wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań. Wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia jest również takie ułożenie płodu, w którym łożysko umiejscowione jest tuż przy ujściu szyjki macicy i uniemożliwia główce dziecka dostęp do niej przez co konieczne jest wykonanie cesarskiego cięcia.
2. Niewspółmierność szyjkowa i porodowa
Niewspółmierność szyjkowa występuje w sytuacji gdy szyjka macicy kobiety rodzącej nie rozszerza się wystarczająco, aby umożliwić wydostanie się płodu z macicy. Zwężenie takie utrudnia bądź całkowicie uniemożliwia akcję porodową i wymaga interwencji chirurgicznej. Wystąpić może również niewspółmierność porodowa, która jest stanem w którym główka dziecka jest zbyt duża w stosunku do miednicy kobiety rodzącej i uniemożliwia, nawet w sytuacji wystąpienia odpowiedniego rozwarcia, poród siłami natury. Stan taki bezwzględnie wymaga wykonanie cesarskiego cięcia.
3. Ciąża wielopłodowa
Samo wystąpienie ciąży mnogiej, choćby bliźniaczej, nie przesądza o konieczności wykonania cesarskiego cięcia. Jeżeli oba płody ułożone są w pozycji główkowej podłużnej możliwe jest urodzenie obu siłami natury. Nawet jednak w takiej sytuacji po urodzeniu pierwszego dziecka, może dojść do takiego przemieszczenia się drugiego, że urodzenie go siłami natury będzie niemożliwe i konieczna będzie interwencja operacyjna. Przy ciążach wielorakich preferowany jest poród w drodze cesarskiego cięcia jako bezpieczniejszy zarówno dla matki jak i dla dziecka.
Pozapołożnicze wskazania do cesarskiego cięcia:
1. Nadciśnienie tętnicze i choroba serca matki
Poród siłami natury jest niezwykłym wysiłkiem fizycznym dla kobiety rodzącej. W przypadku występowania u kobiety problemów natury kardiologicznej czy to w postaci nadciśnienia tętniczego czy problemów z sercem (arytmia, niedomykalność zastawek) obciążenie wywołane akcją porodową może być zbyt duże. Z uwagi na to w stanach tego rodzaju przewiduje się przeprowadzenie porodu poprzez cesarskie cięcie.
2. Odwarstwienie siatkówki i retinopatia
Problemy związane z siatkówką oka również mogą być wskazaniami do przeprowadzenia cesarskiego cięcia. Ponownie wysiłek fizyczny towarzyszący porodowi może powodować pogłębianie zmian patologicznych w oku oraz powstawanie nowych, co skutkować może pogorszeniem wad wzroku, a nawet trwałego kalectwa.
3. Konflikt serologiczny i choroby zakaźne
Celem uniknięcia okołoporodowego zakażenia dziecka chorobami występującymi u matki przeprowadza się cesarskie cięcie w przypadku wykrycia u kobiety wirusa HIV czy opryszczki narządów płciowych. Przeprowadzenie operacji znacząco zmniejsza ryzyko zakażenia i jest z tego powodu preferowane. Podobne postępowanie stosuje się gdy między matką a dzieckiem występuje konflikt serologiczny – w takim wypadku dla uniknięcia negatywnych skutków niezbędne jest cesarskie cięcie.
Wbrew obiegowym opiniom jednokrotne cesarskie cięcie nie przesądza o konieczności przeprowadzania go w przyszłości. W przypadku gdy poród nie mógł się odbyć siłami natury z powodu ułożenia płodu, w około 60-70 % przypadków kolejne poród odbywa się w sposób naturalny. Jeżeli przyczyną cesarskiego cięcia był stan zdrowia matki w przypadku kolejnych ciąż wykonanie cesarskiego cięcia będzie konieczne.
