FSH, czyli folitropina, jest hormonem płciowym, który jest produkowany zarówno przez organizm kobiety, jak i mężczyzny. Oznaczenie poziomu zaleca się między innymi w przypadku niepłodności oraz, gdy podejrzewa się, że pacjent cierpi na zaburzenia hormonalne lub niewydolność przysadki mózgowej. Badanie tego typu trwa zaledwie kilka minut i polega na pobraniu od pacjenta próbki krwi, która następnie jest przekazywana do laboratorium, gdzie jest poddawana analizie. Oznaczenie poziomu FSH można wykonywać również z próbki moczu.
Czym jest FSH i jaka jest jego rola w organizmie człowieka?
FSH (folitropina) to hormon, który jest wytwarzany w przysadce mózgowej. Hormon ten jest wytwarzany zarówno przez organizm kobiety jak i mężczyzny, jednak w zależności od płci pełni inną rolę. U kobiet hormon FSH jest odpowiedzialny za pobudzenie wytwarzania progesteronu, syntezy estrogenów, a także dojrzewania pęcherzyków jajnikowych pierwotnych. W przypadku mężczyzn, hormon ten odpowiada za stymulowanie nabłonka plemnikotwórczego. Poza tym, wpływa na funkcjonowanie testosteronu.
Kiedy należy wykonać badanie FSH?
Badanie stężenia u kobiet wykonuje się jeżeli podejrzewa się niepłodność. Wskazaniem do przeprowadzenia badania są również zaburzenia w cyklu miesięcznym lub na przykład krwawienie występujące poza krwawieniem miesięcznym. Badanie przeprowadza się często w diagnostyce zaburzeń hormonalnych oraz w celu znalezienia przyczyny różnych kobiecych dolegliwości. Dodatkowo zaleca się, aby badanie przeprowadzone było u kobiet w wieku około menopauzalnym. U mężczyzn głównym wskazaniem do wykonania badania stężenia FSH jest niski poziom plemników. Poza tym, u pacjentów obu płci, badanie jest przeprowadzane jeżeli zaistnieje podejrzenie, że przysadka mózgowa nie funkcjonuje prawidłowo. Badanie wykonuje się również u dzieci, u których zachodzi zbyt wczesne albo opóźnione dojrzewanie płciowe.
Jak przebiega badanie FSH?
Oznaczenie poziomu FSH wykonuje się z próbki krwi lub moczu. W przypadku badania z krwi, próbka jest pobierana z żyły łokciowej po uprzednim odkażeniu skóry wacikiem nasączonym alkoholem albo specjalnym środkiem dezynfekującym. Jeżeli badanie przeprowadza się z próbki moczu, zalecane jest zrobienie oznaczenia poziomu FSH po dobowej zbiórce moczu, ponieważ poziom tego hormonu w moczu może być różny w zależności od pory dnia.
Jakie są normy dla FSH?
Prawidłowy poziom u kobiet jest różny w zależności od tego, w której fazie cyklu przeprowadza się badanie. W fazie folikularnej poziom powinien być niższy niż 12 IU/l, w czasie jajeczkowania powinien mieścić się między 20 a 90 IU/l, natomiast w fazie lutealnej stężenie nie powinno być wyższe niż 10 IU/l. Poziom tego hormonu zmienia się również w czasie menopauzy – wówczas poziom FSH jest wyższy i wynosi od 40 do 250 IU/l. W czasie ciąży we krwi kobiety występują śladowe ilości hormonu FSH. U mężczyzn poziom powinien zawierać się pomiędzy 4 a 25 IU/l. Podczas interpretacji wyników należy wziąć pod uwagę również wiek pacjenta, ponieważ poziom zmienia się wraz z wiekiem.
Jakie mogą być przyczyny nieprawidłowego poziomu FSH?
Jeżeli poziom jest zbyt niski, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn oznacza to zaburzenia działania podwzgórza albo przysadki mózgowej. Podwyższony poziom u mężczyzn może być spowodowany niewydolnością jąder. Poziom tego hormonu jest wyższy również po uszkodzeniu jąder. U kobiet podwyższony poziom tego hormonu płciowego może świadczyć o pierwotnej niewydolności jajników, zespole Turnera, guzie jajnika, chorobie nadnerczy lub nieprawidłowościom w działaniu tarczycy. Poziom jest wyższy również pod wpływem chemioterapii oraz napromieniowania.
