Zarówno lecznicze jak i smakowe właściwości chrzanu są znane ludziom od tysięcy lat. Chrzan pospolity lub inaczej warzucha, albo warzęcha jest gatunkiem rośliny z rodziny kapustowatych. Łacińska nazwa chrzanu, Armoracia, oznacza w wolnym tłumaczeniu roślinę rosnącą blisko morza. Chrzan rośnie pospolicie zarówno w Polsce jak i w całej Europie. Występuje on również w Azji, Ameryce Południowej oraz na terenach Nowej Zelandii. Chrzan jest uprawiany, ale bardzo często także dziczeje. Występuje najczęściej w rowach, wilgotnych zaroślach, łąkach oraz na polach uprawnych. Okres kwitnięcia przypada na miesiące maj i czerwiec.
W Polsce kojarzony jest najczęściej z wielkanocną przyprawą do barszczu czy żurku, ale tak naprawdę wykazuje szereg innych, zbawiennych dla zdrowia właściwości leczniczych, pozwalających łagodzić różnego rodzaju schorzenia. Co warto zatem wiedzieć o chrzanie, aby efektywnie wykorzystywać go w codziennej walce z dolegliwościami?
Skład chrzanu
Chrzan pospolity bogaty jest w różnego rodzaju związki, minerały oraz pierwiastki. Ogółem 100 gram korzenia to równoważnik około 50 kcal. W tej samej ilości znajduje się również 1.2 g białka, ponad 3 g błonnika, około 0.7 g tłuszczu i 11 g węglowodanów. W 100 gramach znajduje się również 56 mg wapnia, około 0.8 mg cynku, ponad 400 mg sodu, około 250 mg potasu, 30 mg fosforu, 27 mg magnezu i poniżej 0.5 mg żelaza. W roślinie takiej jak chrzan nie mogło zabraknąć również różnego rodzaju witamin. Występuje tutaj między innymi: witamina C, A, E, K, B6, kwas foliowy, niacyna oraz ryboflawina.
Stosowanie na górne drogi oddechowe
Chrzan od bardzo dawna wykorzystywany był w leczeniu kataru, kaszlu, zapalenia zatok i w innych dolegliwościach związanych z górnymi drogami oddechowymi. Roślina ta zawdzięcza to jej przeciwwirusowym, przeciwgrzybicznym, antybakteryjnym oraz wykrztuśnym właściwościom. Występujące w chrzanie fitoncydy oraz lizozym sprawiają, że chrzan może być w pewnym sensie naturalnym zamiennikiem syntetycznych antybiotyków. Obfitość olejków eterycznych, które występują w chrzanie może posłużyć do skutecznego udrażniania zatkanego nosa i zatok. W tym celu wystarczy wziąć głębszy wdech nad świeżo tartym chrzanem lub wykorzystać już taki gotowy ze słoika. Syrop z chrzanem stosowany jest najczęściej w przypadkach silnego i uciążliwego kaszlu.
Czytaj także: 13 domowych sposobów na kaszel u dzieci
Chrzan na trawienie
Nie bez powodu w polskiej kulturze kulinarnej utarło się, że chrzan podawany jest często w sąsiedztwie mięs i tłustych potraw. Roślina ta bardzo efektywnie pobudza wydzielanie soków żołądkowych oraz polepsza przemianę materii. Jest więc szczególnie polecane, aby przy posiłkach obfitujących w ciężkostrawne i tłuste dania na stół wystawić też chrzan.
Pomocny na reumatyzm
Chrzan, jak większość roślin leczniczych, może być również stosowany zewnętrznie – np. w postaci okładów. Wiele związków znajdujących się w chrzanie ma drażniące właściwości, co jest wykorzystywane do zmniejszania obrzęków i bóli na tle reumatycznym. Chodzi tutaj głównie o zwiększenie ukrwienia w miejscu okładu i tym samym wydzieleniu pewnej ilości ciepła powodującego ulgę. Okład ze świeżo startego chrzanu należy trzymać do momentu, w którym poczuje się dosyć mocne pieczenie skóry.
Przeciwwskazania
Tak jak ze wszystkim tak i ze spożyciem chrzanu należy zachować pewien umiar. Z całą pewnością powinien być wykluczony z diety u osób cierpiących na wrzody żołądka, zgagę, choroby wątrobowe oraz niewydolność nerek. Spożycie zbyt dużej ilości powoduje podrażnianie żołądka oraz inne problemy na tle żołądkowo – jelitowym. W stosowanych normach przyjmuje się, że dzienne spożycie nie powinno przekraczać 40/50 gram.
Zobacz także: Czy warto jeść ogórki? Jakie wartości odżywcze ma ogórek?
