W świecie zaawansowanych technologii i wielu stresorów komunikacja jest ważniejsza niż kiedykolwiek. Jednak coraz mniej czasu poświęcamy na wzajemne słuchanie. Prawdziwe, aktywne słuchanie stało się rzadkością. Może jednak pomóc w budowaniu relacji, rozwiązywaniu problemów, właściwym zrozumieniu rozmówcy i unikaniu konfliktów.
Czym jest aktywne słuchanie?
To umiejętność, która wymaga od słuchacza pełnej koncentracji, zrozumienia, odpowiedzi, a następnie zapamiętania tego, co zostało powiedziane. Podejmujesz świadomy wysiłek, by usłyszeć i zrozumieć całą wypowiedź, a nie tylko biernie ją przyjąć.
Jak rozpoznać, czy ktoś nas słucha?
Zastanawiasz się, jakie są niewerbalne oznaki uważnego słuchania?
Możesz się uśmiechać. W ten sposób pokazujesz, że zgadzasz się lub jesteś zadowolony z otrzymanych informacji. W połączeniu ze skinieniem głowy sygnalizuje, że słuchasz i rozumiesz rozmówcę. Należy pamiętać, że nie musi pasować w każdej sytuacji i kulturze.
Kolejnym przykładem jest kontakt wzrokowy. Pamiętaj jednak, by nie przesadzać. W przeciwnym razie możesz zastraszyć nieśmiałą osobę.
Postawa również wiele mówi o nadawcy i odbiorcy w relacjach międzyludzkich. Uważny słuchacz ma tendencję do pochylania się lekko do przodu lub w stronę rozmówcy. Aktywne słuchanie może się również objawiać lekkim pochyleniem głowy albo oparciem jej na jednej ręce.
Aktywne słuchanie: lustrzane odbicie
Mimowolne odbicie mimiki nadawcy przez odbiorcę może być oznaką uważnego słuchania. Pomaga w okazaniu współczucia i empatii w bardziej emocjonalnych sytuacjach. Próba świadomego naśladowania wyrazu twarzy może być oznaką nieuwagi. Warto też pamiętać, że aktywny słuchacz się nie rozprasza. Nie wierci się nie patrzy ciągle na zegarek, nie bawi się włosami i nie obgryza paznokci.
Komunikacja werbalna
Chociaż niektóre słowa zachęty mogą być akceptowane przez rozmówcę, pamiętaj, by z nimi nie przesadzać. Postaraj się nie odwracać uwagi od tego, co się mówi. Nie kładź również niepotrzebnego nacisku na poszczególne fragmenty wypowiedzi. Przypadkowe i częste używanie takich zwrotów jak: “bardzo dobrze”, “tak”, “rzeczywiście” może zirytować rozmówcę.
Jednak zapamiętanie kilku kluczowych punktów wypowiedzi może pomóc w potwierdzeniu, że właściwie ją odebrałeś i zrozumiałeś. Przywoływanie szczegółów, pomysłów i koncepcji z poprzednich rozmów prawdopodobnie zachęci rozmówcę do kontynuowania. Możesz też zadawać odpowiednie pytania i/lub składać oświadczenia, by potwierdzić, że rzeczywiście jesteś zainteresowany.
Niezbędnym elementem aktywnego słuchania jest wyjaśnianie. Wzmacnia przekaz mówcy i sygnalizuje zrozumienie. Ważną rolę odgrywa także wyjaśnienie. Upewnisz się, że właściwie zrozumiałeś drugą osobę. Zwykle wiąże się z zadaniem otwartych pytań, które umożliwiają rozwinięcie niektórych punktów w razie potrzeby.
Parafraza i streszczenie
Przydatna będzie również parafraza. Nie zakładaj, że dobrze zrozumiałeś rozmówcę lub wiesz, co miał na myśli. Odzwierciedlaj jego emocje i informacje, parafrazując raz na jakiś czas kluczowe punkty.
Streszczenie (podsumowanie) wypowiedzi jest kolejną istotną techniką, którą powinien stosować aktywny słuchacz. Polega na powtórzeniu tego, co się usłyszało, własnymi słowami. W ten sposób daje się szansę na poprawienie w razie potrzeby.
Aktywne słuchanie: bariery komunikacyjne
Mogą stworzyć podziały między ludźmi i utrudnić skuteczną komunikację. Czasami stosowane są celowo, a czasem nieumyślnie. Dlatego niezwykle ważne jest, by zdać sobie z nich sprawę. Dzięki temu możesz ich łatwiej uniknąć. Sprawdź, co może utrudniać aktywne słuchanie.
Obwinianie kogoś i wywoływanie poczucia winy to pewny sposób na stworzenie negatywnej atmosfery. Zablokuje otwartą komunikację.Zbyt szybkie osądzanie kogoś i ocenianie “dobry” lub “zły”, z łatwością doprowadzi do uczucia niepewności. Znacznie utrudnia komunikację.
Musisz poradzić sobie ze złością i gwałtownym temperamentem. Pamiętaj, by nie obrażać rozmówcy.
Wiele razy trzeba sprawdzić rzetelność informacji, zwłaszcza od niektórych ekspertów. Bądź delikatny. W przeciwnym razie możesz zranić rozmówcę.
Sarkazm może zniechęcić drugą osobę do dalszej rozmowy. Stwarza uczucie skrajnego braku szacunku. Istnieje duże ryzyko, że całkowicie zerwie komunikację. Będąc uprzejmym, zdobędziesz zaufanie i pozytywnie załatwisz sprawę.
Jakich zachowań należy się wystrzegać?
Postaraj się nie używać ekstremalnych słów, takich jak “Zawsze”, “Nigdy”, “Absolutnie nie”. Częste przerywanie wpływa negatywnie na drugą osobę. W konsekwencji może się wycofać. Nagła zmiana tematu sprawia, że druga osoba odbierze to jako brak zainteresowania rozmową. Może zrezygnować z dalszej dyskusji.
