PM (cząstka stała, zanieczyszczenie cząsteczkowe) jest mieszaniną cząstek stałych i kropelek cieczy znajdujących się w atmosferze. PM 2.5 i PM10 są tak małe, że nie można zobaczyć ich gołym okiem. Jeśli wnikną głęboko do płuc, możesz doświadczyć wielu problemów zdrowotnych.
Źródła cząstek stałych PM 2.5 i PM10
Materia cząstek stałych ma różne rozmiary. Jej źródła mogą być pierwotne i wtórne. Do podstawowych przyczyn zanieczyszczenia powietrza zaliczamy:
- spaliny, dym z kominów budynków mieszkalnych
- złożone reakcje chemiczne, takie jak dwutlenek siarki i tlenek azotu,
- pożary lasów, piece opalane drewnem, dym z kominów fabryk, kurz z placów budowy.
Dlaczego PM 2.5 są tak niebezpieczne?
PM 2.5 mają średnicę 2.5 mikrometrą lub mniejszą. Można je wykryć tylko pod mikroskopem. Pochodzą ze wszystkich rodzajów spalania, w tym pojazdów silnikowych, elektrowni, spalania drewna w gospodarstwach domowych. pożarów lasów, spalania w rolnictwie oraz niektórych procesów przemysłowych.
Niestety, właśnie dlatego, że są tak małe, potrafią głęboko wnikać w drogi oddechowe, omijając mechanizmy obronne organizmu. Są lżejsze i wnikają głębiej w płuca niż PM 10. Pozostają dłużej w powietrzu i bardziej szkodzą naszemu zdrowiu.
Skutki zdrowotne
W przypadku PM 2.5 narażenia krótkotrwałe (trwające do 24 godzin) skutkują:
- większą śmiertelnością,
- problemami z sercem lub płucami,
- ostrym i przewlekłym zapaleniem oskrzeli,
- atakami astmy.
Te niekorzystne skutki zdrowotne zgłaszano głównie u niemowląt. dzieci i osób starszych, którzy mają już kłopoty z sercem lub płucami.
Natomiast długotrwałe (od miesięcy lub lat) narażenie na PM 2.5 prowadzi do przedwczesnej śmierci (szczególnie u osób z przewlekłymi chorobami płuc lub serca) oraz zmniejszonej czynności płuc u dzieci.
Czy PM10 są mniej szkodliwe?
Cząstki pyłu gruboziarnistego (PM 10) mają średnicę mniejszą niż 10 mikrometrów. Obejmują operacje kruszenia lub mielenia oraz pył wzbudzany przez jadące samochody. Wspomniane cząstki są tak małe, by dostać się do nosa i górnych dróg oddechowych.
Cząstki PM10 mogą pozostawać w powietrzu przez kilka minut, maksymalnie kilka godzin. Natomiast PM 2.5 mogą znajdować się przez kilka dni lub (jeśli pozostają na to warunki pogodowe) tygodni.
Skutki zdrowotne
PM10 podrażniają drogi oddechowe, szczególnie u astmatyków i osób starszych. Mogą powodować pieczenie oczu i gardła.
Jednak eksperci zdrowia publicznego są mniej zaniepokojeni tymi większymi formami cząstek stałych. Mechanizmy obronne działają tutaj dość skutecznie. Maleńkie włosy wzdłuż górnych dróg oddechowych blokują część PM 10. Na szczęście możesz je wykichać i wykaszleć.
Zobacz także: Maseczka antysmogowa – jak wybrać odpowiednią?
Jak chronić się przed zanieczyszczeniami powietrza?
- Jeśli poziom zanieczyszczeń jest wysoki, postaraj się zostać w domu. Zamknij wszystkie okna i drzwi, które umożliwiły dopływ zanieczyszczonego powietrza.
- Włącz oczyszczacz powietrza wyposażony w filtr HEPA. Skutecznie oczyści drobne cząstki z powietrza.
- Jeżeli większość (lub wszystkie) okna są zamknięte, nie pal świec i kadzideł ani nie włączaj urządzeń emitujących gaz lub dym. W ten sposób możesz zapobiec gromadzeniu się szkodliwych cząstek i gazów.
- Jeśli musisz wyjść na zewnątrz, załóż maskę ochronną.
Czytaj więcej: Czym jest PM10, a czym PM2.5? – składniki smogu
