Biegunka to nieprzyjemna dolegliwość, która polega na oddawaniu półpłynnych stolców, występujących więcej niż trzy razy na dobę. Czas trwania może być bardzo zróżnicowany, ale najczęściej ustępuje w przeciągu kilku dni, a nawet doby. Zwykle pojawia się nagle i kończy bez powikłań. Może występować na tle zapalnym, mieć mechanizm osmotyczny lub wydzielniczy.
Co wywołuje ostrą biegunkę?
Jako pierwsze należy wymienić zakażenie jelitowe, które może być wywołane przez wirusy przenoszone drogą kropelkową lub bakterie zawarte w spożytym pokarmie. Wśród wirusów na uwagę zasługują rotawirusy, norowirusy i adenowirusy, natomiast w przypadku bakterii – Salmonella, gronkowiec złocisty, Escherichia coli, Campylobacter oraz przecinkowiec cholery. Inną grupę stanowią biegunki poantybiotykowe, które występują w trakcie lub po zakończeniu kuracji antybiotykowej. W tym przypadku mamy do czynienia z zaburzeniami w mikroflorze jelitowej, spowodowanej działaniem antybiotyku. Kolejny przykład to biegunki w odpowiedzi na działanie niektórych leków (w cukrzycy, w leczeniu otyłości) oraz po spożyciu określonych produktów spożywczych (np. mleko u osób z nietolerancją laktozy).
Biegunka przewlekła
Przewlekła biegunka stanowi znaczne niebezpieczeństwo dla równowagi wodno- elektrolitowej organizmu oraz może prowadzić do poważnych zaburzeń metabolicznych. Biegunka przewlekła może towarzyszyć chorobom takim jak: choroby trzustki (zapalenie, nowotwór), nadczynność tarczycy, celiakia czy nieswoiste choroby zapalne jelit (choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego). Jednak w większości przypadków tło choroby jest jedynie czynnościowe i polega na zaburzeniach w funkcjonowaniu jelit, w przeciwieństwie do mniejszości, jakie stanowią choroby organiczne.
Co powinno nas zaniepokoić?
Podczas trwania biegunki należy zwracać uwagę na wygląd stolca, który może wskazywać na toczące się zmiany w jelitach. W szczególności istotna jest obserwacja pod kątem występowania krwi, śluzu, ropy czy fragmentów pasożytów. Dodatkowo alarmujące są objawy ogólne w postaci gorączki, utraty apetytu, ogólnego osłabienia i utraty masy ciała powyżej 10%. Natomiast jeżeli biegunkę poprzedzają silne, kurczowe bóle brzucha, które ustępują po wypróżnieniu, może to sugerować zespół jelita drażliwego, czyli przewlekłą chorobę zapalną jelit o charakterze czynnościowym. Jeżeli odnotujemy takie objawy, należy koniecznie zgłosić się do lekarza celem pogłębionej diagnostyki.
Jak postępować w przypadku ostrej biegunki?
Jedną z podstawowych zasad leczenia biegunki jest nawadnianie, którego poziom zależy w dużej mierze od stopnia odwodnienia i wieku chorego. Najczęściej polecane jest nawadnianie doustne za pomocą płynów obojętnych (woda) oraz płynów wieloelektrolitowych. Wśród nich poleca się elektrolity dla dorosłych Dicoflor, które zmniejszają ryzyko odwodnienia oraz wspomagają odbudowę naturalnej mikroflory jelitowej. Pomocne przy leczeniu biegunki jest odpowiednie postępowanie dietetyczne z ograniczeniem błonnika i tłuszczów, na bazie kaszek ryżowych (bezmlecznych) i lekkiego pieczywa. W przypadku infekcji jelitowych można natomiast sięgnąć po węgiel aktywowany, który absorbuje toksyny z powierzchni jelit oraz leki o działaniu przeciwbakteryjnym zawierające np. nifuroksazyd.
