Rdzeń kręgowy człowieka jest częścią ośrodkowego układu nerwowego. Przewodzi on bodźce pomiędzy mózgowiem a układem obwodowym.
Rdzeń kręgowy człowieka i jego budowa
U człowieka rdzeń kręgowy ma kształt grubego sznura, nieco spłaszczonego w kierunku strzałkowym o średnicy ok. 1 cm, białej barwie i masie ok. 30 g. Umieszczony jest w kanale kręgowym biegnącym w kręgosłupie. Znajdującym się u góry, w otworze wielkim, rdzeń kręgowy łączy się z rdzeniem przedłużonym. Z jednej strony granicą między nimi jest grzbietowe miejsce wyjścia pierwszej pary korzeni szyjnych, z drugiej natomiast strony brzuszna dolna krawędź skrzyżowania piramid. Samo rozciągnięcie rdzenia ma miejsce się na przestrzeni 45 centymetrów – od I kręgu szyjnego do górnej krawędzi II kręgu lędźwiowego. Nerwy rdzeniowe, które odchodzą od rdzenia, wychodzą poprzez otwory międzykręgowe i biegną wewnątrz kanału kręgowego. Nerwy, które otaczają nić końcową nazywają się “końskim ogonem”, a na całej jego długości średnica rdzenia jest nierównomierna. Rdzeń posiada dwa zgrubienia szyjne i lędźwiowe, w odcinkach, z których wychodzą korzenie nerwów przeznaczonych dla kończyn.
Rdzeń kręgowy dzieli się na segmenty (jest ich 31). Oto budowa i szczegółowy spis liczby nerwów rdzeniowych:
- 12 piersiowych,
- 5 lędźwiowych,
- 5 krzyżowych,
- 1 guziczny.
Rdzeń kręgowy człowieka i jego funkcje
Rdzeń kręgowy człowieka pełni w organizmie dwie zasadnicze funkcje – uczestniczy w przewodzeniu impulsów nerwowych oraz zawiera w sobie ośrodki odruchowe. Drogi nerwowe rdzenia kręgowego stanowią system działający w dwóch kierunkach: komunikacji pomiędzy mózgowiem a zewnętrznymi obszarami ciała i odwrotnie. Drogi wstępujące przewodzą impulsy oraz wrażenia czuciowe z narządów peryferycznych do mózgowia. Impulsy ruchowe z mózgowia do narządów wykonawczych nazywamy drogami zstępującymi. Włókna nerwowe z jednej drogi wychodzą z neuronów umieszczonych w tym samym obszarze układu nerwowego i dochodzą do tego samego obszaru peryferycznego.
Nazwy danych dróg biorą się głównie z ich punktów początkowych oraz końcowych. W ten sposób nazwa “wiązka rdzeniowo – wzgórzowa” bierze się z faktu, że droga wychodzi z rdzenia kręgowego oraz przewodzi impulsy bólowe i dotykowe do wzgórza. “Pasmo korowo – rdzeniowe” oznacza drogi, które wychodzą z kory mózgowej przewodząc impulsy ruchowe, które są odpowiedzialne za ruchy mięśni szkieletowych do nerwów rdzeniowych. Funkcją rdzenia kręgowego jest pełnienie funkcji przewodnika dla impulsów nerwowych, jednocześnie zawiera on wiele ośrodków odruchowych.
Rdzeń kręgowy pełni bardzo istotne role. Najważniejszą z nich zdecydowanie jest przekazywanie bodźców do mięśni, jak również impulsów w kierunku mózgu i z powrotem. Rdzeń kręgowy odpowiada również za unerwianie skóry, gruczołów oraz całego układu naczyniowego. Znajdują się w nim również ośrodki odruchów bezwarunkowych.
Urazy rdzenia kręgowego
Urazy mogą powstawać w wyniku stłuczenia, naciągnięcia, przecięcia, rozerwania, ucisku czy też złamaniu rdzenia kręgowego. Występują w skutek wypadku motoryzacyjnego, upadku, u sportowców – urazu, a także może być wynikiem powikłań pooperacyjnych.
Funkcjonowanie z takim urazem jest bardzo ciężkie dla osoby chorej – utrudnia podstawowe czynności. Poniżej lista najczęstszych objawów urazów rdzenia kręgowego:
- bardzo silny ból lub ucisk w okolicach szyi, głowy, pleców,
- trudności w oddychaniu,
- utrata czucia lub mrowienie w palcach rąk i stóp,
- utrata kontroli (czucia) w jakiejś części ciała,
- nietrzymanie moczu i stolca,
- ucisk w okolicy klatki piersiowej,
- trudności z równowagą i chodzeniem.
