Limfocyty – normy i interpretacja wyników

Limfocyty są to komórki odpornościowe, które powstają w wyniku różnicowania się pierwotnych komórek macierzystych będących składnikiem szpiku kostnego. Oprócz limfocytów T i B oraz limfocytów NK z komórek macierzystych formują się także inne komórki biorące udział w reakcji odpornościowej, takie jak fagocyty, wśród których wyróżnia się między innymi makrofagi i granulocyty obojętnochłonne.

Rola limfocytów

Głównym zadaniem limfocytów jest ochrona naszego organizmu, co pozwala bronić nas przed takimi zagrożeniami jak wirusy, bakterie czy też grzyby. Komórki te wspierając układ odpornościowy pozwalają nam bronić narażony na różne ataki organizm. Zmiany w ilości limfocytów mogą być znakiem, iż w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Zbyt duża ich liczba, czyli limfocytoza, oraz ich niedobór, czyli limfopenia, oznaczają, iż należy wykonać dokładne badania, gdyż może to oznaczać rozprzestrzenienie się w organizmie niebezpiecznego wirusa lub bakterii.

Limfocyty – normy

Stężenie limfocytów jest bezpośrednio powiązane z wiekiem pacjenta, co jest ważne w chwili interpretowania wyników badania. W zależności od laboratorium mogą być stosowane odmienne odczynniki, co sprawia, że normy mogą stężenia limfocytów mogą się różnić w zależności od placówki, w jakiej wykonywane jest badanie.

Ogólne normy dotyczące stężenia limfocytów we krwi wyglądają w sposób następujący:

• noworodki do trzeciego dnia życia: 1,6 – 7,4 x 109/l
• noworodki do czwartego dnia życia: 1,6 – 6 x 109/l
• noworodki od piątego do dwudziestego ósmego dnia życia: 2,8 – 9 x 109/l
• niemowlęta od pierwszego do czwartego tygodnia: 2,9 – 9,1 x 109/l
• niemowlęta półroczne: 4 – 13,5 x 109/l
• pierwszy rok życia: 4,0 – 10,5 x 109/l, 61 proc.
• czwarty rok życia: 2,0 – 8,0 x 109/l, 50 proc.
• szósty rok życia: 1,5 – 7,0 x 109/l, 42 proc.
• dziesiąty rok życia: 1,5 – 6,5 x 109/l, 38 proc.
• dwudziesty pierwszy rok życia: 1,0 – 4,8 x 109/l, 20-45 proc.
• osoby dorosłe: 1,0 – 4,5 x 109/l, 20-45 proc.

Zmiany w stężeniu limfocytów

Zbyt duża liczba limfocytów, czyli leukocytoza ma miejsce przeważnie, gdy organizm jest pod wpływem choroby takiej jak grypa, ospa, gruźlica, różyczka, świnka, mononukleoza czy białaczka limfoblastyczna. Dodatkowo wysokie stężenie limfocytów może być powodowane niektórymi lekami, jakie przyjmuje pacjent. Zbyt mała liczba limfocytów, czyli leukopenia, może z kolei oznaczać poważną chorobę pacjenta, taką jak rak kości, białaczka czy też chłoniaka.

Limfocyty B

Limfocyty B są odpowiedzialne za odporność humoralną, czyli inaczej ujmując są odpowiedzialne za produkcję przeciwciał skierowanych na niszczenie antygenów. Powstają już w szpiki kostnym i od razu są zdolne do pracy. Ich działanie jest zależne od aktywności cytokin. Limfocyty B w skutek niewłaściwych reakcji mogą się przyczyniać m. in. do rozwoju chorób o podłożu autoimmunologicznym jak np. stany związane z zapaleniem wątroby.

Limfocyty B przede wszystkim odpowiadają za powstawanie przeciwciał niszczących niebezpieczne dla organizmu patogeny. Ich normalne stężenie w przypadku obu płci nie przekracza 0,06 – 0,66 x 109/l. Powstają one w czerwonym szpiku kostnym i dzielą się na limfocyty B1 oraz B2. Pierwsze pełnią ważną rolę w powstawaniu immunoglobulin, jak również pomagają organizmowi się oczyścić z naturalnie umierających komórek. Drugie zajmują się wytwarzaniem przeciwciał. Wspierane są w tym procesie przez limfocyty T. Limfocyty B2 mają umiejętność rozpoznawanie oraz zapamiętywania zagrożeń, co pozwala w przyszłym kontakcie automatycznie uruchomić reakcję obronną organizmu.

Zwiększona liczba limfocytów B może oznaczać chorobę taką jak na przykład białaczka, makroglobulinemia Waldenstroma czy też zespół DiGeorge’a. Zmniejszona liczba limfocytów B może z kolei oznaczać różnego rodzaju infekcje, takie choroby jak gruźlica, mocznica czy też AIDS.

Limfocyty T

Główne zadanie limfocytów T, to przede wszystkim wytwarzanie przeciwciał oraz niszczenie komórek rakowych oraz zaatakowanych chorobą. Dodatkowo zajmują się one procesem regulowania reakcji zapalnych mających miejsce w organizmie. Limfocyty T powstają w czerwonym szpiku kostnym. Z tego miejsca przemieszczając się do grasicy, a następnie wędrują do krwi obwodowej i narządów limfatycznych. Normalne stężenie limfocytów T wynosi 1,0 – 4,5 x 109/l lub 103/l. Ich nadmiar może świadczyć o tym o wirusowym zapaleniu wątroby, chłoniaku, krztuścu, mononukleozie zakaźnej, szpiczaku mnogim, białaczce limfotycznej lub cytomegalii.

Ze szpiku kostnego uwalniane są ich nieaktywne formy, które w pełni rozwijają się w grasicy i w ostatnim etapie wędrują do węzłów chłonnych. Są one odpowiedzialne za odporność komórkową, czyli ich zadaniem jest niszczenie komórek obcych dla organizmu. W drodze ewolucji różnicują się na 3 grupy, dzięki czemu specjalizują się do wzięcia udziału w odpowiedniej reakcji immunologicznej. Wyróżniamy następujące limfocyty:

1. Limfocyty Tc – są to limfocyty cytotoksyczne, tzw. zabójcy, które są odpowiedzialne za rozpoznanie i zniszczenie komórki na powierzchni której znajduje się obcy antygen.
2. Limfocyty Th –  pomagają zapoczątkować proces odpowiedzi immunologicznej, poprzez uwolnienie np. limfokin.
3. Limfocyty Ts – hamują odpowiedź immunologiczną, a dzieje się to dzięki uwolnieniu przez nich białek regulatorowych tzw. cytokin.