Zespół Aspergera nie jest chorobą, a zaburzeniem, które mieści się w spektrum autyzmu. Jednak silnie się od niego różni. Dzieci i osoby dorosłe cierpiące na ten syndrom często znajdują się na uboczu, mają zupełnie inny model budowania relacji z otoczeniem i z pewnością nie jest to dla nich kwestia najłatwiejsza i najprzyjemniejsza. Kontakty z innymi ludźmi, komunikowanie się i odczytywanie gestów czy dwuznaczności stanowi dla osoby z Aspergerem znaczną trudność.
Jakie objawy pojawiają się w przypadku zespołu Aspergera u dzieci?
Zaburzenie to bywa długo nie diagnozowane, gdyż dziecko od samego urodzenia rozwija się dobrze lub nawet ponadprzeciętnie, wykazuje wysoki iloraz inteligencji, ma nietypowe zainteresowania, w tym samym wieku co rówieśnicy zaczyna chodzić, mówić i czytać. Pierwsze problemy zauważa się najczęściej w wieku szkolnym, gdy nasza pociecha wyraźnie stoi z boku grupy rówieśniczej i nie potrafi nawiązać bliższych relacji.
Zobacz także: Zespół Aspergera – przyczyny, objawy i leczenie
Schorzenie to wyróżnia się grupą specyficznych zachowań, które mogą zwrócić uwagę rodzica, lekarza lub pedagoga. Objawy zespołu Aspergera to:
- Dla dziecka z Syndromem Aspergera wysoce kłopotliwe jest poznawanie nowych osób i poszerzanie swojego kręgów znajomych – Każdy człowiek potrzebuje kontaktu z innymi ludźmi, nawet osoby z zespołem Aspergera, które w większości przypadków mają raczej niewielu przyjaciół. Budują nieco inny rodzaj relacji, który opierają o wspólne pasje i zainteresowania i wyzbywają się emocjonalnego przywiązania. Ich zainteresowania krążą zwykle wokół dość specyficznych i mało popularnych dziedzin nauk ścisłych, stąd bardzo trudno im znaleźć osoby, które będą lubiły to samo co one.
- Dzieci z zespołem Aspergera zdecydowanie lepiej dogadują się z dorosłymi i osobami od siebie starszymi. W związku z tym chętniej wybierają właśnie takie towarzystwo do rozmowy.
- Schematyczne postępowanie – cecha ta polega na schematycznym, ciągłym, identycznym powtarzaniu konkretnej czynności. Osoba z Aspergerem może np. chodzić do szkoły zawsze jedną drogą, pomimo iż inna byłaby krótsza. Jednak korzystanie z określonej i zawsze tej samej daje jej rodzaj poczucia bezpieczeństwa. Takich zachowań może być zdecydowanie więcej.
- Objawy zespołu Aspergera są takie, że dzieci zwykle trzymają się na uboczu, nie widać u nich chęci integrowania się i spędzania czasu z rówieśnikami.
- Problemy z utrzymywaniem kontaktu – zarozumiałe, wyniosłe czy też niedostępne – tak właśnie postrzega się dzieci z syndromem Aspergera. Chodzi o to, że występuje u nich kłopot z komunikacją niewerbalną. Interpretacja mimiki oraz gestów osoby, z którą rozmawiają, jest dla nich wręcz niemożliwa, często również nie rozumieją ironii, gier słownych czy metafor. To, co do nich mówimy, odbierane jest w sposób bardzo dosłowny, przez co koniecznością staje się wypowiadanie jasnych i konkretnych komunikatów – niemal jak polecenia dla komputera. Gdy z kimś rozmawiają, nie wykonują gestów, które mogłyby zapewniać rozmówcę o zainteresowaniu, nie potakują, nie zadają pytań, nawet się nie uśmiechają. Występuje u nich pełna koncentracja na temacie rozmowy, bez nasycenia emocjonalnego.
- Unikanie wspólnych zabaw z rówieśnikami – dziecko z Aspergerem woli się izolować, gdyż najczęściej nie posiada dostatecznie silnej pozycji w grupie aby przewodzić zabawie. W konsekwencji wybiera pozostanie w izolacji zamiast podporządkowania się.
- Zaburzenia percepcji – obserwuje się albo nadmierną wrażliwość, albo jej zbyt niski poziom. Zaburzenia czucia głębokiego, które mogą pojawiać się w przebiegu zaburzenia sprawiają, że dziecko miewa kłopoty z utrzymywaniem równowagi, a tym samym postrzegane jest przez kolegów jako niezdara. Zaburzenia mogą również tyczyć się odczuwania bodźców dźwiękowych lub słuchowych.
- Zachowania kompulsywne – osoba z takimi zachowaniami odczuwa rodzaj przymusu, konieczności nieustannego powtarzania jakiejś czynności, dzięki temu czuje się lepiej i zyskuje możliwość wyładowania napięcia. Może to dotyczyć konieczności częstego mycia rąk, nieustannego gryzienia czegoś, gaszenia i zapalania światła określoną ilość razy, równiutkiego układania rzeczy i porządkowania i wielu innych czynności.
- Brak umiejętności odpowiedniego zachowywania się w określonych sytuacjach – dziecko zespołem Aspergera bywa niegrzeczne w stosunku do dorosłych – w szkole, przedszkolu czy sklepie. Zachowuje się w sposób odwrotny, niż się tego od niego wymaga, np. wierci się i hałasuje, gdy prosimy o spokój i ciszę.
- Zaburzenia pamięci proceduralnej – Mówiąc o takim rodzaju pamięci, mamy na myśli wykonywanie pewnych codziennych czynności w sposób wręcz rytualny, bez zastanawiania się nad tym, co robimy, po prostu odruchowo wiemy co robić. W przypadku osób z zespołem Aspergera jest to niemożliwe, oni najczęściej muszą się bardzo koncentrować na tym, co robią, nawet jeśli chodzi jedynie o zapięcie zamka w kurtce.
Dziecko najczęściej w pierwszych latach życia nie wykazuje żadnych objawów, które sprawiałyby, że u rodziców lub opiekunów pojawia się niepokój. Pierwsze nieprawidłowości obserwuje się zwykle w szkole.
Czytaj więcej: Zespół Aspergera u dzieci, czyli zaburzenie, które utrudnia funkcjonowanie w społeczeństwie
