eGFR to szacunkowy współczynnik filtracji kłębuszkowej. Nazwa pochodzi z języka angielskiego – estimated glomerular filtration rate. Parametr eGFR jest obliczany na podstawie powszechnie dostępnych w praktyce klinicznej danych jak: waga, płeć, rasa, poziom kreatyniny, mocznika i albumin w surowicy krwi. Obliczanie tego parametru ma na celu uzyskanie z zadowalającą dokładnością wartości GFR.
Współczynnik eGFR ma głównie zastosowanie w diagnozowaniu i monitorowaniu przewlekłej choroby nerek. Współczynnik ma również zastosowanie w modyfikacji dawkowania leków wydzielanych przez nerki. Wynik eGFR zwykle podaje się w ml/min/1,73 m 2 (czyli w przeliczeniu na standardową powierzchnię ciała). W celu oceny pracy nerek wykonuje się: badanie przesiewowe w kierunku objawów uszkodzenia nerek lub badanie zmian w pracy nerek wykonywane u pacjentów ze stwierdzoną chorobą nerek (GFR).
Na czym polega badanie eGFR?
eGFR jest wyliczane w oparciu o stężenie kreatyniny w surowicy, wiek, rasę oraz płeć pacjenta. Próbkę krwi do wykonania badania pobiera się z żyły łokciowej. Pewne wzory stosowane do wyliczenia tego współczynnika uwzględniają również wagę i wzrost pacjenta. GFR zostaje wyliczone z kreatyniny w surowicy i moczu. Badanie wymaga pobrania krwi z żyły łokciowej i próbki moczu ze zbiórki dobowej. Badanie nie wymaga od pacjenta specjalnych przygotowań.
eGFR norma badania
Glomerular filtration rate, czyli przesączanie kłębuszkowe jest najważniejszym wskaźnikiem czynności wydalniczej nerek. Suma przesączeń we wszystkich kłębuszkach nerkowych (nefronach) składa się na całkowitą wartość przesączania kłębuszkowego. Każda z nerek zawiera od 0,6 do 1,2 mln nefronów. Przesączanie kłębuszkowe nerek można oznaczyć na dwa sposoby: określając klirens inuliny lub klirens kreatyniny. Klirens inuliny jest określany za pomocą drogich i mało dostępnych metod izotopowych (ten sposób oznaczania, jest stosowany przeważnie dla celów naukowych). Kolejnym sposobem oznaczenia przesączania kłębuszkowego nerek jest pomiar za pomocą klirensu kreatyniny. Należy oznaczyć stężenie kreatyniny w surowicy i wydalanie kreatyniny w dobowej zbiórce moczu (taki sposób oznaczania GFR również stwarza pewne trudności). W praktyce wartość przesączania kłębuszkowego wylicza się ze stężenia kreatyniny w surowicy i odpowiednich wzorów (jest to eGFR).
Do wyliczenia eGFR według wzoru Cockcrofta i Gault’a niezbędna jest wartość stężenia kreatyniny w surowicy, wiek badanej osoby, jej płeć oraz masa ciała.
Przykładowo im starszy wiek badanej osoby oraz większe stężenie kreatyniny, tym mniejsza będzie wartość eGFR. W przypadku masy ciała, wygląda to następująco: im większa masa ciała tym większe eGFR.
Wzory stosowane w praktyce klinicznej służące do wyliczania eGFR
Wzór Cockcrofta – Gault’a wymaga do obliczeń znajomości poziomu kreatyniny, wagi, wieku, płci i rasy badanego. Wartość według tego wzoru oblicza się następująco: od wartości 140 odejmuje się wiek, mnoży się przez wagę podaną w kilogramach i ponownie mnoży się przez wartość 0,85 (dla kobiet), następnie otrzymaną wartość dzieli się przez 72 mnożone przez poziom kreatyniny.
Wzór MDRD został stworzony na podstawie danych pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek. Wersja uproszczona wzoru wymaga znajomości poziomu kreatyniny, wieku, płci i rasy badanego. Wartość otrzymujemy: mnożąc wartość 186,3 przez poziom kreatyniny, mnożymy przez wiek, ponownie mnożymy przez rasę 1.212 (dla czarnych) i mnożymy przez płeć 0.742 (dla kobiet).
