Badanie izotopowe kości i stawów, zwane również scyntygrafią kości i stawów, jest badaniem, które wykorzystuje izotopy promieniotwórcze. Mimo groźnej nazwy, badanie jest w pełni bezpieczne, a dawki izotopów całkowicie nieszkodliwe dla zdrowia.
Scyntygrafia jest pomocna przy ocenie stanu i funkcjonowania wielu narządów, nie tylko kości oraz stawów. Badanie polega na podaniu małej ilości izotopów promieniotwórczych, tak zwanego radioznacznika, które osadzają się na powierzchniach zmienionych chorobowo oraz wypełniają przestrzenie, w których tkanka kostna zanika, jest tworzona lub jest objęta jakimikolwiek zmianami chorobowymi. Dzięki temu, możliwe jest zobrazowanie zmian zapalnych oraz innych nieprawidłowości kośćca, w tym zmian o charakterze nowotworowym. Scyntygrafia jest badaniem o wiele czulszym niż badanie radiologiczne, przez co ujawnia ogniska rozpadu kości w znacznie wcześniejszym stadium. Dzięki temu możliwe jest wcześniejsze podjęcie leczenia, co znacznie zwiększa szanse powrotu do zdrowia.
Kiedy zaleca się wykonanie badania ?
Badanie izotopowe kości i stawów wykonuje się w wielu przypadkach chorób kości i stawów. Badanie to daje możliwość między innymi oceny przerzutów nowotworowych do kości. Poza tym wykonuje się je, gdy podejrzewa się zapalenia krwiopochodne oraz zewnątrzpochodne, pozwala na przykład na wykrycie stanów zapalnych i odróżnienie stanów zapalnych od takich, które mają podłoże nowotworowe. Scyntygrafia jest pomocna również, gdy konieczne jest sprawdzenie stanu przeszczepów kostnych lub ocena skuteczności chemioterapii i radioterapii. Niekiedy wykonuje się trójfazowe badanie izotropowe kości, które ma na celu ocenę stanu ukrwienia fragmentów odłamanych kości oraz obrzęku tkanek miękkich, które otaczają miejsce złamania. Badanie izotopowe stawów jest stosowane w diagnozowaniu i różnicowaniu zapalenia stawów.
Badanie izotopowe kości i stawów można wykonywać, aby zmniejszyć ilość wykonywanych zdjęć RTG. Izotop promieniotwórczy obejmuje bowiem cały kościec, dzięki czemu po jednorazowym podaniu można zobrazować wszystkie interesujące obszary, nie tak jak w przypadku wykonywania zdjęć RTG.
Jak przebiega badanie izotopowe stawów i kości i jak trzeba się do niego przygotować?
Przed rozpoczęciem badania nie jest konieczne wykonanie żadnych dodatkowych badań i nie zaleca się specjalnego przygotowania. Ważne jest jedynie, żeby przed badaniem oddać mocz, tak aby zapełniony pęcherz nie zasłaniał kości krzyżowej. Poza tym przed rozpoczęciem scyntygrafii trzeba zdjąć biżuterię i pozbyć się wszystkich metalowych przedmiotów.
Badanie rozpoczyna się od dożylnego podania radioznacznika. Podczas scyntygrafii pacjent leży na plecach lub na brzuchu, natomiast czas trwania badania zależy od jego rodzaju. W przypadku statycznej scyntygrafii kości, scyntygrafii stawów oraz scyntygrafii zapaleń kości badanie wykonuje się po około 3 – 4 godzinach od czasu podania radioznacznika. Same pomiary trwają zazwyczaj od 20 do 40 minut. Bardziej kłopotliwa jest trójfazowa scyntygrafia, ponieważ pomiary wykonuje się aż trzykrotnie. Pierwsze zdjęcia są robione po około 3 minutach od podania radioznacznika, drugie po około 10 minutach, a ostatnie po 3 – 4 godzinach.
Badaniu nie mogą poddać się kobiety w ciąży, a u kobiet w wieku rozrodczym wykonuje się je w pierwszych 10 dniach cyklu, aby uniknąć ryzyka, że są w ciąży, ale jeszcze nie zostało to stwierdzone. Jeśli badane jest dziecko, często podaje się leki uspokajające, aby ograniczyć ruchliwość małego pacjenta.
Po badaniu bardzo ważne jest wypicie dużej ilości płynów, najlepiej około 1,5 litra, ponieważ pozwoli to na wypłukanie z organizmu izotopów podanych podczas badania.
