Polio czyli choroba Heinego-Medina lub ostre nagminne porażenie dziecięce jest ostrą, zakaźną chorobą wirusową. Jest to schorzenie, które może mieć przebieg całkowicie bezobjawowy bądź występować jako porażenie, które wywołuje paraliż całego ciała, czego konsekwencją jest kalectwo lub śmierć.
Obecnie znamy trzy rodzaje wirusa polio, do przenoszenia którego dochodzi drogą wziewną bądź pokarmową. Już w roku 2001 WHO czyli Światowa Organizacja Zdrowia ogłosiła, że za sprawą powszechnych i obowiązkowych szczepień wirus polio nie stanowi obecnie zagrożenia dla mieszkańców krajów europejskich. Mimo to nadal jest obecny w biedniejszych społecznościach Afryki oraz Azji. Pojawiają się również doniesienia odnośnie jego mutacji.
Przyczyny Polio
Choroba wywoływana jest przez wirus RNA, który należy do rodziny Picornaviridae. Znamy trzy jego postaci, pośród, których za najgroźniejszą uznaję się tę oznaczoną liczbą 1 z uwagi na fakt, iż prowadzi do występowania ciężkich porażeń.
Okres wylęgania choroby od momentu zainfekowania wirusem wynosi zwykle od 7 do 14 dni, a u niektórych osób 21 dni i dłużej.
Rodzaje polio
Chorobę Heinego-Medina dzielimy ze względu na lokalizację zmian chorobowych, wyróżniamy:
- Postać mózgową – pojawia się gorączka, senność, wzmożona pobudliwość ruchowa, sztywność mięśni, zaburzenia świadomości, drgawki, drżenia mięśniowe, niekiedy ataksja i afazja.
- Postać rdzeniową – w tej odmianie choroby pojawiają się niesymetryczne porażenia, które dotyczą głównie kończyn dolnych, zdecydowanie rzadziej górnych, mięśni oddechowych i mięśni tułowia. Charakterystyczną cechą jest wiotkość porażeń, co skutkuje znaczącym osłabieniem siły mięśniowej – od lekkich niedowładów do całkowitego porażenia.
- Postać opuszkowa – dochodzi do porażenia ośrodków zlokalizowanych w rdzeniu przedłużonym, układzie krążenia, układzie oddechowych oraz nerwach czaszkowych (porażenie skupia się w opuszkach, gdzie skupiają się ośrodki nerwowe, które odpowiadają za funkcje odruchowe). W tej postaci notowana jest średnio 30% śmiertelność, zaś leczenie obejmuje czas około 2 lat. Powszechne jest tu również pojawianie się groźnych powikłań: obrzęk płuc, zapalenie mięśnia sercowego czy zaburzenia psychiczne.
Polio objawy
Symptomy wywoływane przez polio uzależnione są ściśle od postaci choroby. Aż 90-95% przypadków ma przebieg całkowicie bezobjawowy. Zaś 4-8% to tak zwane porażenie poronne czyli takie, z którym organizm potrafi sobie samodzielnie poradzić w ciągu pierwszych godzin lub dni od zarażenia. Pojawiają się w tym wypadku objawy grypopodobne, biegunki, gorączka oraz ból gardła.
W przypadku postaci porażennej całkowity rozwój schorzenia zajmuje mniej niż 48 godzin. Przypadki takiej postaci są rzadkie i stanowią jedynie około 0,5%. Wirus przedostaje się poprzez układ pokarmowy do krwio obiegu, a następnie do rogów przednich rdzenia kręgowego. W tym miejscu doprowadza do zniszczenia neuronów odpowiedzialnych za funkcje ruchowe i wywołuje trwałe porażenie ciała. Głównym objawem postaci porażennej jest więc niesymetryczne, wiotkie porażenie mięśni, które najczęściej dotyczy kończyn dolnych. Z czasem dochodzi do ich zaniku i deformacji tej partii ciała.
Wyróżniamy również grupę objawów towarzyszących:
- Bóle głowy,
- Gorączka,
- Niewydolność oddechowa,
- Po upływie 7 do 14 dni pojawiają się objawy wynikające z porażenia opon mózgowo – rdzeniowych.
W nielicznych przypadkach dochodzi do porażenia mięśni oddechowych, co stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia. Sporadycznie występuje zajęcie przez infekcję również mózgu, co doprowadza do śmierci.
Leczenie choroby Heinego Mediny
Nie ma dostępnej terapii leczenia przyczynowego polio. Zastosowanie znajdują metody, które umożliwiają złagodzenie dokuczliwych objawów. Z tego powodu podstawą leczenia choroby Heinego-Medina jest rehabilitacja, która pozwala na zapobieżenie zesztywnieniu porażonych mięśni.
Jeśli w jakiejś lokalizacji mięśnie są bardzo słabe możliwe jest wykorzystanie specjalnych aparatów w celu ich lepszego podtrzymania.
W sytuacji gdy dochodzi do porażenia mięśni oddechowych konieczność może stanowić podłączenie chorego do respiratora.
W niektórych sytuacjach, takich jak np. zapadnięcie kręgosłupa wykorzystuje się metody leczenia chirurgicznego.
Polio szczepionka
Szczepienie przeciwko chorobie Heinego-Medina jest w Polsce refundowane przez NFZ i należy do grupy szczepień obowiązkowych. Podaje się ją w kilku dawkach. Pierwszą domięśniowo na przełomie 3 i 4 miesiąca życia dziecka. Kolejne dwie podaje się doustnie od 16 do 18 miesiąca życia dziecka. Podanie jednej dawki skutkuje uzyskaniem ochrony przed zachorowaniem na polio na okres 10 lat. Jest to obecnie najskuteczniejsza metoda profilaktyki i prewencji przeciwko chorobie Heinego-Medina.
Zobacz także: Toksoplazmoza u noworodków, niemowląt i dzieci
