Ospa wietrzna jest potocznie nazywana wiatrówką. Większość z nas uważa ją za chorobę zakaźną typową dla wieku dziecięcego i wręcz twierdzi, że dzieci powinny ją przechorować, aby zmniejszyć ryzyko zarażenia i wystąpienia powikłań w wieku dorosłym.
Ospa wietrzna u dzieci
Prawdą jest, że przeszło 90% populacji ludzkiej przechodzi ospę wietrzną w wieku dziecięcym. Przebieg choroby jest bardzo indywidualny. Jednak jak zaznaczają lekarze, to właśnie dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym zwykle chorują dość łagodnie i choroba nie stanowi dla nich większego niebezpieczeństwa, jeśli jest odpowiednio leczona.
Kłopotliwe i jednocześnie niebezpieczne może być zarażenie się ospą przez niemowlę. Taka sytuacja wymaga najczęściej hospitalizacji, przez wysokie ryzyko powikłań. Jeśli więc zdarzy się, że Twoje starsze dziecko złapie wiatrówkę, a w domu również jest maluszek, staraj się w miarę możliwości odizolować ich od siebie na pewien czas i obserwuj młodszą pociechę.
W większości przypadków przebieg ospy u dzieci jest dość zrównoważony i nie występują większe problemy, jeśli dokładnie stosujemy się do zaleceń pediatry. Jednak należy pamiętać, że jak przy każdej innej chorobie zakaźnej, tak i tutaj powikłania nie są wykluczone i mogą być bardzo poważne. Z tego powodu za skrajnie nieodpowiedzialne lekarze uznają celowe wystawianie dziecka na zachorowanie poprzez popularnych w ostatnich latach ospa party.
Ospa wietrzna zarażenie
Ospą wietrzną niezwykle łatwo się zarazić. Wynika to z faktu, iż choroba jest przenoszona drogą kropelkową, więc wystarczy przebywanie w tym samym pomieszczeniu co osoba chora lub korzystanie z jej rzeczy. Jej okres wylęgania się wynosi około 2 tygodni, co oznacza, że w tym czasie chory już zaraża, mimo że jeszcze nawet sam nie wie, że jest chory.
Objawy ospy
Ospa wietrzna to przede wszystkim podwyższona temperatura ciała oraz zmiany na skórze, które bardzo silnie swędzą. Ich pojawianie rozpoczyna się najczęściej na tułowiu i z czasem rozprzestrzeniają się na całe ciało. Potrafią pojawiać się nawet w uszach lub ustach.
Zmiany skórne początkowo mają formę różowych plamek, z czasem tworzą się z nich grudki, na których szczycie pojawiają się pęcherze zawierające treść surowiczą. Nawet jeśli uda nam się wytłumaczyć dziecku i dopilnować go, aby nie drapało w dzień, to przynajmniej niektóre zmiany zostaną rozdrapane nocą, przez sen. Jest to o tyle kłopotliwe, że po rozdrapanym pęcherzu zwykle pozostaje na ciele trwała blizna.
Wirus ospy
Choroba powodowana jest przez wirus ospy wietrznej VZV (Varicella Zoster Virus). Ten sam wywołuje półpasiec. Jest on niejako drugą możliwością zachorowania. Jak wiadomo po przejściu ospy, nie zapadniemy na nią po raz kolejny. Jednak wirus VZV pozostaje uśpiony w naszym organizmie i w stanie obniżenia odporności w połączeniu z chorobotwórczymi drobnoustrojami oraz innymi sprzyjającymi warunkami może dojść do wystąpienia półpaśca.
Ospa wietrzna u ciężarnych kobiet
Na przebywanie z osobami chorującymi na ospę szczególnie uczula się kobiety w I trymestrze ciąży oraz tuż przed rozwiązaniem. Zachorowanie w pierwszych 10 tygodniach może doprowadzić do obumarcia płodu lub jego silnego uszkodzenia na skutek zespołu ospy wrodzonej. Jeśli natomiast dojdzie do infekcji pod koniec ciąży i zarażone zostanie dziecko, to gdy dojdzie do porodu, może ono urodzić się z ospą, która będzie dla niego bardzo niebezpieczna, gdyż nie będzie już korzystać z przeciwciał matki, a samo jeszcze ich wytwarzać.
Jeśli kobieta planuje ciążę i wie, że nie chorowała dotąd na ospę, to zaleca się jej wykonanie szczepienia ochronnego, które może zostać podane najpóźniej do 3 miesięcy przed planowanym poczęciem. Jeśli dojdzie do kontaktu z osobą chorą, to istnieje możliwość zabezpieczenia. Jest to lek, który chroni przed zachorowaniem lub znacząco zmniejsza intensywność schorzenia. Podanie takiej surowicy musi jednak mieć miejsce najpóźniej w ciągu 96 godzin od kontaktu z wirusem i nie jest ona refundowana, więc stanowi znaczny koszt, bo około 1500 zł.
Kobiety, które chorowały na ospę w dzieciństwie, nie mają się czego obawiać, gdyż wirus pozostawia w organizmie trwałą odporność. Zachorowanie na półpaśca jest mało prawdopodobne, poza tym w jego przypadku mówimy raczej o uaktywnieniu się ukrytego w organizmie wirusa, niż o nowym zakażeniu. Nie występuje tu więc ryzyko dla dziecka.
Leczenie ospy wietrznej
Ospę leczy się najczęściej objawowo i co niezwykle ważne, jak od dawna powtarzały nasze babcie „ospy nie wolno przeziębić” – co to oznacza w praktyce? Jeśli dziecko zachoruje na ospę, unikamy przeciągów, wychodzenia na dwór w czasie leczenia i innych elementów, które mogłyby spowodować wystąpienie przeziębienia. Zbagatelizowanie tej ważnej zasady może skutkować wystąpieniem groźnych powikłań po chorobie.
W leczeniu ospy podaje się przede wszystkim leki o działaniu przeciwwirusowym oraz zbijającego gorączkę, jeśli występuje. Zmiany na skórze smaruje się punktowo specjalnym kremem i przeprowadza kąpiele, które pomagają zdezynfekować rany. W leczeniu sprawdza się wiele domowych metod. Za najważniejszy aspekt uznaje się uczulanie dzieci, aby się nie drapały, gdyż mogą wówczas pozostać na skórze blizny.
Szczepienie przeciwko ospie wietrznej
Ospa to schorzenie o dużym stopniu rozpowszechnienia. Sezonowo w przedszkolach i szkołach chorują na nie całe grupy dzieci. Najlepszym sposobem na uniknięcie tej dotkliwej dolegliwości i zapewnienie skutecznej oraz trwałej ochrony dla swojej pociechy jest przeprowadzenie szczepień ochronnych.
W Polsce najpowszechniej stosuje się jeden rodzaj szczepionek przeciwko ospie, występują w jej składzie żywe wirusy, jednak w taki sposób zmodyfikowane oraz osłabione, że wpływają na stymulowanie odporności i nie powodują zachorowania u zdrowych dzieci. Niekiedy wykorzystuje się również szczepionkę poczwórnie skojarzoną przeciwko ospie, śwince, odrze i różyczce.
Jeśli szczepienie przeciwko ospie zostanie przeprowadzone zgodnie z zaleceniami, to u 95% dzieci nie wystąpi zachorowanie na tę jednostkę chorobową, zaś aż u 98-100% nie dojdzie do pojawienia się ospy o ciężkim lub umiarkowanym przebiegu. Dodatkowo przyjęcie szczepienia ochronnego znacząco zwiększa ryzyko rozwoju półpaśca. Dzieci zaszczepione chorują więc bardzo rzadko, a jeśli już do takiej sytuacji dojdzie, to przebieg ospy jest bardzo łagodny.
Ważną informacją dla rodziców jest, że dzieci uczęszczające do żłobków, po okazaniu odpowiedniego zaświadczenia z placówki mogą zostać zaszczepione przeciwko ospie bezpłatnie. Brak opłaty za przeprowadzenie tego szczepienia dotyczy również szeregu dzieci zaliczanych do grupy ryzyka ciężkiego przebiegu ospy wietrznej (białaczka, niedobory odporności, konieczność leczenia powodującego upośledzenie odporności). Wówczas obowiązek szczepienia obejmuje również osoby z najbliższego otoczenia tych dzieci.
Ile trwa ospa wietrzna?
Wirus ospy wietrznej namnaża się w organizmie przez 2-3 tygodnie, jednak w tym czasie nie daje o sobie znać. Dziecko zaraża na 2-3 dni przed pojawieniem się pierwszych zmian na skórze i może stanowić źródło zakażenia dla innych osób, aż do chwili przyschnięcia wszystkich wykwitów. Jawna część choroby trwa zwykle około 10-14 dni. W kwestii pozostania w domu należy słuchać zaleceń pediatry. Zwykle wskazuje, aby dziecko pozostało w domu do momentu całkowitego ustąpienia objawów, czyli około 2 tygodni.
Ciekawostki
Warto wiedzieć, że jeśli dojdzie do rozwinięcia się ospy u matki w okresie okołoporodowym, na około 5 dni przed przyjściem dziecka na świat lub do około 2 dni po porodzie to choroba może doprowadzić do śmierci noworodka. Kobiety ciężarne, jeśli nie chorowały na ospę i nie przeprowadziły przed poczęciem szczepienia ochronnego, powinny unikać kontaktu z osobami chorymi.
Zmiany skórne w przypadku ospy mogą doprowadzić do zliszajowacenia, czyli wystąpienia wtórnego zakażenia, które połączone jest z pojawianiem się niewielkich blizn.
