Jedną z najczęściej spotykanych nietolerancji pokarmowych jest nietolerancja laktozy czyli nietolerancja cukru występującego w mleku. Zaburzenie trawienia i wchłaniania węglowodanów wynikające z genetycznie uwarunkowanych niedoborów enzymu laktozy lub wtórne deficyty aktywności enzymów w wyniku zmniejszenia powierzchni chłonnej jelita (po ostrych biegunkach, po antybiotykowe, celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna).
Co musimy wiedzieć o nietolerancji laktozy?
Kiedy w organizmie występuje niedobór enzymu beta-galaktozy, powszechnie zwanego laktozą – niestrawiony cukier mleczny przedostaje się do jelita grubego i tam ulega szybkiej fermentacji pod wpływem obecnej tam flory bakteryjnej. Produkty tej przemiany razem z niezhydrolizowaną laktozą podrażniają i powodują wzdęcia przewodu pokarmowego co dodatkowo nasila objawy nietolerancji.
Po spożyciu mleka, czy innych produktów zawierających laktozę pojawiają się dolegliwości
- biegunka
- uczucie przelewania w brzuchu
- ból brzucha
- kolka jelitowa
- nudności
- wzdęcia i gazy
Diagnostyka nietolerancji laktozy polega na
- badaniu stolca (pH, stężenia cukru i kwasów organicznych)
- teście tolerancji laktozy – badanie stężenia glukozy we krwi przed i po podaniu doustnym laktozy – norma wzrostu glikemii > 20 mg/dl
- biopsji jelita cienkiego – ocena aktywności laktazy w rąbku szczoteczkowym znajdującym się na szczycie kosmka w jelicie cienkim
- teście genetycznym
- teście oddechowo wodorowym – polega na pomiarze stężenia wodoru w powietrzu wydychanym – norma < 20 ppm
Dieta – leczenie i zapobieganie nietolerancji laktozy
Istotą leczenia i zapobiegania jest unikanie pokarmów wywołujących uczulenie, czyli wyeliminowanie lub znaczne zmniejszenie w diecie zawartości nietolerowanego cukru. W przypadku przyczyn genetycznych dietę bezlaktozową stosuje się przez całe życie. Przy wtórnych niedoborach laktazy stosuje się czasowe wykluczenie lub ograniczenie ilości w diecie.
Kupując produkty należy czytać etykiety, ponieważ laktoza może być dodawana do różnych produktów, w których możemy się jej nie spodziewać.
Produkty i pokarmy bogate w laktozę przeciwskazane
- mleko pełne, oddtłuszczone, sproszkowane, skondensowane
- produkty mleczne
- śmietana
- ser
- masło
- lody
Produkty, które mogą zawierać laktozę w mniejszych ilościach
- produkty farmaceutyczne (syropy, otoczki tabletek)
- chleb, produkty piekarnicze, margaryna
- czekolada mleczna, cukierki
- produkty mięsne (poprawa smaku i konsystencji)
- gotowe mieszanki do robienia naleśników, ciastek i ciasteczek, płatki śniadaniowe i batony zbożowe
- buraki cukrowe, groch, fasola lima
Zalecenia w leczeniu żywieniowym nietolerancji laktozy
- eliminacja produktów zawierających laktozę
- należy spożywać ryby, drób i mięso, pieczywo niezawierające mleka, płatki owsiane, owoce, warzywa, zupy
- w sprzedaży występują produkty bez laktozy (np. mleko, sery, serki, jogurty), które bardzo ułatwiają prawidłowe zbilansowanie diety
- zwiększenie liczby posiłków w ciągu dnia, a zmniejszenie ich objętości
- diecie ubogolaktozowej często zaleca się stosowanie suplementów wapnia, witaminy D3 oraz multiwitamin
Indywidualny poziom tolerancji laktozy jest różny, dlatego też dietę należy dostosować do indywidualnych potrzeb i możliwości chorego.
Dowiedz się więcej na temat nietolerancji laktozy u dzieci >>
