Choć we współczesnej medycynie można zaobserwować olbrzymie postępy, nadal wobec niektórych chorób pozostajemy bezradni. Za sprawą wynalezionych leków nie pamiętamy dziś o dolegliwościach, które kiedyś były przyczyną dziesiątek zgonów (np. polio). Prawdopodobnie również teraz jesteśmy w stanie eliminować liczne jednostki chorobowe (w tym przede wszystkim nowotwory). Aby było to jednak możliwe, niezbędne jest stałe poszukiwanie nowych metod terapeutycznych i prowadzenie badań klinicznych. Badania kliniczne – na czym to polegają?
Co to są badania kliniczne?
To kluczowy etap na drodze od wynalezienia nowego farmaceutyku do czasu, gdy lekarze mogą stosować go na szeroką skalę, a tym samym skutecznie pomagać pacjentom. Szacuje się, że cały taki cykl trwa średnio 14 lat, z czego niemal 70% czasu zajmują badania kliniczne. Są to kontrolowane i w pełni bezpieczne programy badawcze z udziałem osób zdrowych i chorych, których celem jest zaopiniowanie skuteczności nowego leku. Prowadzone są też projekty, które testują metody profilaktyki, diagnozowania czy postępowania terapeutycznego w przypadku danego schorzenia. Innymi słowy, każda wprowadzana do medycyny nowa formuła musi zostać zweryfikowana, aby trafić do powszechnego użycia.
Pacjent najważniejszy
Badania kliniczne odbywają się wedle ściśle określonych standardów. Decyzja o wdrożeniu projektu badawczego w życie należy do niezależnej komisji bioetycznej, która zatwierdza jego bezpieczeństwo i poprawność. Natomiast przebieg wszystkich działań reguluje Good Clinical Practice (GCP), czyli Dobra Praktyka Kliniczna (DPK). W świetle jej założeń najważniejsze podczas badania klinicznego jest dobro pacjenta. To właśnie na nim skupiać się będzie uwaga lekarzy, którzy precyzyjnie monitorują wszelkie zmiany w organizmie, a przede wszystkim – postępy w zdrowieniu. W drugiej kolejności istotny jest dla nich uzyskany wynik badania, który może przyczynić się do upowszechnienia nowego leku bądź terapii dla dobra także innych pacjentów.
Badania kliniczne w Polsce
Szacuje się, że na świecie prowadzonych jest obecnie ponad 220 tysięcy badań klinicznych. Większość tego typu projektów badawczych odbywa się w najlepiej rozwiniętych krajach Europy i Ameryki. Obszary medycyny, w których odnotowuje się stałe zapotrzebowanie na takie działania, to m.in. onkologia, pulmonologia, gastrologia, reumatologia, diabetologia, neurologia i in. Polska należy do krajów o wysokim potencjale w dziedzinie badań klinicznych. Jest to związane z wysokimi kwalifikacjami naszej kadry medycznej, a także odpowiednią infrastrukturą szpitalną. Dzięki temu możemy zapewnić wysoką jakość prowadzonych badań klinicznych. Warszawa, Kraków, Katowice, ale też znacznie mniejsze miasta – to ośrodki, w których na stałe są prowadzone tego typu projekty.
Kto pyta, nie błądzi
Gdy chcemy wziąć udział w badaniu klinicznym, poprośmy o informacje na ich temat naszego lekarza. Możemy też sami zgłosić się do centrum medycznego, które prowadzi takie projekty. Największa sieć ośrodków Pratia zapewnia doświadczenie, jakość i troskę w zakresie prowadzonych badań klinicznych. Warszawa, Katowice, Tychy, Bydgoszcz, Ostrołęka – to tylko niektóre z możliwych lokalizacji placówek, w których można się im poddać. Pamiętajmy przy tym, że jako pacjentom przysługuje nam prawo do pełnej wiedzy na temat prowadzonych działań. W razie wątpliwości pytajmy o nasze bezpieczeństwo, mechanizm działania leku, jakiekolwiek ryzyko, dostęp do wszelkich informacji o przebiegu leczenia, a przede wszystkim możliwość wycofania się z projektu. Warto dokładnie zgłębić, co to są badania kliniczne i z jakimi korzyściami się one dla nas wiążą.
