Aktynomikoza (promienica) jest przewlekłą chorobą zakaźną dotykającą zarówno zwierzęta (głównie bydło) jak i ludzi. U zwierząt aktynomikozę wywołują promieniowce Gram – dodatnie bakterie (należą do nich również patogeny, wywołujące choroby ludzi, zwierząt i roślin). U ludzi aktynomikozę wywołuje promieniowiec promienicy, bakteria Gram – dodatnia. Ta bakteria jest wrażliwa na działanie wysokich temperatur, ale potrafi przetrwać w suchych i zimnych warunkach.
U ludzi aktynomikoza występuje rzadziej niż u zwierząt. Najczęściej choroba ta diagnozowana jest u osób w przedziale wiekowym 20 – 50 lat (częściej wśród mężczyzn). Choroba zaczyna swój rozwój od przedostania się bakterii w głąb skóry. Aktynomikoza ma charakter powoli postępujący, jest chorobą niebolesną, wysiękową, ziarniniakową. Beztlenowe bakterie wywołujące tą chorobę, naturalnie występują w jamie ustnej człowieka, układzie oddechowym i przewodzie pokarmowym. Patogenne stają się dopiero w środowisku beztlenowym. Jej nazwa pochodzi od promienistego układu nitek bakterii chorobotwórczych. Choroba rzadko szerzy się drogą krwionośną, postępuje przez ciągłość.
Aktynomikoza – objawy
Objawem aktynomikozy są guzki, które powiększają się w trakcie przebiegu choroby. Pojawia się zapalenie jamy ustnej. Z czasem tworzą duże guzy, które wywołują powstawanie przetok i rozrost łącznotkankowy. Typowy dla aktynomikozy guz stanowi twardy naciek, który składa się z licznych, niewielkich, połączonych ze sobą ropni, tworzących tzw. kolonie promieniowca.
Wyróżniamy 4 postaci aktynomikozy
- szyjno – twarzową (stanowi ponad 50 % przypadków), przejawia się małym, twardym, płaskim naciekiem występującym na szyi lub w jamie ustnej. Następnie naciek mięknie tworząc przetoki (występuje w nich charakterystyczna treść z ziarnami)
- piersiową
- brzuszną, objawiającą się bólami brzucha, gorączką, wymiotami, biegunką lub zaparciami, następuje stopniowe wyniszczenie na skutek niedrożności jelit i powstania przetok jelitowych
- moczowo – płciową
Aktynomikoza może się rozszerzać na język, gardło, kości czaszki i mózg. Jeśli choroba dotrze do płuc, jej objawy mogą przypominać gruźlicę.
Aktynomikoza – profilaktyka
Najskuteczniejszą formą profilaktyki jest właściwe dbanie o higienę jamy ustnej, stan zębów i śluzówki. Należy również unikać wszelkich urazów w obrębie jamy ustnej np. podczas zabiegów dentystycznych czy przygryzienia dziąseł.
Jak dochodzi do zakażenia aktynomikozą?
Do zakażenia aktynomikozą dochodzi poprzez kontakt z zakażonym zwierzęciem lub poprzez branie do ust źdźbła trawy lub zboża.
Leczenie i diagnoza aktynomikozy
Diagnoza jest stawiana na podstawie badań treści wydobywającej się z pękających guzów. Obecność bakterii w wydzielinie jednoznacznie potwierdza występowanie choroby.
Aktynomikoza może być leczona na dwa sposoby:
- przez podawanie dużych dawek penicyliny w połączeniu z sufonamidami (można je podawać bezpośrednio do chorego miejsca)
- chirurgicznie, poprzez całkowite usunięcie zmian chorobowych wraz ze skórą
Leczenie na ogół przebiega w warunkach szpitalnych i jest długotrwałe. Nie leczona aktynomikoza może prowadzić do chorób płuc lub skrobiawicy, która charakteryzuje się odkładaniem białka w śledzionie, nerkach i wątrobie. Atakuje również kości.
Zobacz także:
