Antybiogram to badanie mikrobiologiczne, którego przeprowadzenie zaleca się przed rozpoczęciem leczenia antybiotykami. Badanie pozwala bowiem na dobranie odpowiedniego antybiotyku, który będzie najskuteczniejszy w leczeniu choroby wywołanej przez określoną bakterię. Wynik badania pozwala na skuteczne wdrożenie leczenia, które nie jest szkodliwe dla układu immunologicznego pacjenta.
Dlaczego przed przyjmowaniem antybiotyków warto wykonać antybiogram?
Niestety, obecnie coraz więcej osób przyjmuje antybiotyki, nawet jeżeli tak naprawdę nie ma takiej konieczności. Przez to różnorodne szczepy bakterii stają się coraz bardziej odporne na różne typy leków, a leczenie staje się w efekcie mniej skuteczne. W związku z tym, w niektórych sytuacjach warto wykonać antybiogram (szczególnie w przypadku długotrwałych i często nawracających infekcjach), aby poznać typ bakterii, które odpowiadają za chorobę oraz dobrać najlepszy antybiotyk i dawkę.
Antybiogram – jakie są wskazania do przeprowadzenia badania?
Głównym wskazaniem do wykonania antybiogramu są ciągle nawracające, długotrwałe infekcje, których nie da się wyleczyć metodami innymi niż przyjmowanie antybiotyku. Wówczas wykonanie antybiogramu pozwala uniknąć podania pacjentowi nieodpowiedniego antybiotyku, który nie zadziała skutecznie, a tylko osłabi układ immunologiczny pacjenta. Poza tym, antybiogram warto wykonać, gdy u pacjenta podejrzewa się występowanie patogenu, który jest mało wrażliwy na leczenie antybiotykami.
Jak należy się przygotować do badania?
Przygotowanie do badania zależy od tego, czy próbka będzie pobierana z krwi czy z gardła. Jeżeli od pacjenta pobiera się próbkę krwi, badana osoba musi być na czczo. Należy powstrzymać się od jedzenia i picia przez minimum osiem godzin przed przeprowadzeniem badania. Dozwolone jest picie niewielkich ilości czystej wody. Z kolei, jeśli do oznaczenia antybiogramu pobiera się wymaz z gardła, pacjent nie powinien stosować leków, które działają miejscowo, takich jak na przykład płukanki do gardła, leki w aerozolu czy tabletki do ssania. Środki takie mogą wpłynąć na wynik badania, więc nie należy ich przyjmować przez pewien czas przed pobraniem wymazu z gardła.
Jak przebiega badanie antybiogramu?
Po pobraniu od pacjenta próbki krwi lub wymazu z gardła, wydzielinę odpowiednio się przygotowuje. Początkowo wykonywany jest posiew na podłożu bakteriologicznym, podczas którego obserwuje się wzrost bakterii na pożywkach. Jeżeli w wydzielinie znajdują się bakterie, po kilkunastu godzinach będą one widoczne na podłożu. Wówczas obserwuje się ich kształt oraz kolor, które pozwalają na określenie typu bakterii. Następnym etapem badania, po określeniu rodzaju bakterii, jest umieszczenie w okolicy bakterii bawełnianych krążków, które są nasączone różnymi antybiotykami. Po około 18 – 24 godzinach możliwe jest stwierdzenie, który antybiotyk najlepiej zwalczył bakterie, a który jest nieskuteczny i nie zapobiega wzrostowi drobnoustrojów w odpowiednio dużym stopniu.
Kolejnym etapem jest analiza wyników, którą przeprowadza wyspecjalizowany lekarz. Ocenia on czy badany szczep bakterii jest wrażliwy, średniowrażliwy czy oporny. Jeżeli szczep jest określony jako wrażliwy, można zastosować tradycyjną kurację antybiotykową. W sytuacji, gdy szczep jest średniowrażliwy, można leczyć pacjenta antybiotykami, należy jednak zwiększyć dawkę podawanego leku. Z kolei, jeśli szczep określa się jako oporny, antybiotykoterapia nie będzie skuteczna, ponieważ bakterie nie reagują na lek, niezależnie od jego rodzaju i dawki.
