Zespół aspiracji smółki (MAS) pojawia się u 2-10 % noworodków, jednak jedynie w sytuacji gdy stwierdza się obecność smółki w obrębie wód płodowych. Występuje najczęściej u dzieci urodzonych terminowo, bardzo rzadko u wcześniaków z przedziału 34-37 tydzień. Zespół ten polega na zachłyśnięciu się dziecka wodami płodowymi, które są zanieczyszczone przez smółkę. Zwykle ma to miejsce jeszcze we wnętrzu macicy. Wynikiem tego jest wystąpienie niedrożności oddechowej i problemów z oddechem dziecka.
Zespół smółki – przyczyny i czynniki ryzyka
Smółka to pierwsza kupa jaką dziecko robi po urodzeniu. Nazwa może w znacznym stopniu określić jej wygląd. Jest smoliście czarna, dość rzadka i wręcz trudna do usunięcie z pośladów noworodka. Zdarza się jednak, że dziecko zrobi smółkę wcześniej, jeszcze zanim się urodzi, wówczas znajduje się ona w wodach płodowych i może prowadzić do zachłyśnięcia. Co sprawia, że dziecko może wydalić smółkę jeszcze przed narodzeniem?
- Stan przedrzucawkowy i rzucawka,
- Ciąża przenoszona,
- Cukrzyca matki,
- Nadciśnienie u matki,
- Zespół wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu,
- Nieprawidłowa czynność serca płodu,
- Małowodzie,
- Nieprawidłowy profil biofizyczny płodu,
- Występowanie przewlekłych chorób płuc oraz układu krążenia u matki,
- Znaczny nikotynizm matki,
- Zakażenie wewnątrzmaciczne,
- Niedotlenienie płodu.
Konsekwencje zespołu aspiracji smółki:
- Uszkodzenia w obrębie pęcherzyków płucnych,
- Chemiczne zapalenie płuc,
- Zaburzenia drożności oskrzelików – tworzenie się ognisk niedodmy w płucach,
- Rozwój przetrwałego nadciśnienia płucnego noworodków wynikającego ze zmian w obrębie łożyska naczyniowego płuc jako konsekwencja niedotlenienia,
- Upośledzenie drożności drobnych oskrzeli – u około 20-50% noworodków jako powikłanie MAS stwierdza się odmę opłucnową.
Objawy zespołu aspiracji smółki
Stopnień nasilenia i indywidualne objawy uzależnione są od tego jak silne niedotlenienie wystąpiło u dziecka oraz od gęstości płynu jaki połknęło.
- Skóra, pępowina oraz paznokcie dziecka podbarwione na zielono,
- Występowanie zielonego, gęstego płynu owodniowego w drogach oddechowych noworodka,
- Sinica,
- Stwierdzenie złego stanu ogólnego noworodka zaraz po urodzeniu – niska punktacja Apgar w wyniku zaburzeń oddechowych lub braku czynności oddechowej, obniżone napięcie mięśniowe, bradykardia, bladość powłok.
Zespół aspiracji smółki – leczenie
Jeśli u dziecka stwierdzany jest zespół aspiracji smółki należy ograniczyć ilość wszelkich wykonywanych przy nim zabiegów, nawet pielęgnacji, aby zmniejszyć ilość bodźców, które mogą wywoływać jego niepokój i potęgować poziom niedotlenienia.
W pierwszej kolejności smółka jest odsysana z nosa, tchawicy i jamy ustnej dziecka. Stosuje się również tlenoterapię. Aż 30% maluchów należy podłączyć do respiratora.
Stosuje się odpowiednie antybiotyki, niekiedy surfaktanty lub albuminy – pomagają wzmocnić odporność. Jeśli występuje przewlekłe nadciśnienie płucne to podaje się wziewnie tlenek azotu. Natomiast przy niskim poziomie ciśnienia tętniczego podawane są odpowiednio dobrane kroplówki.
U niektórych dzieci konieczne jest włączenie żywienia pozajelitowego i/lub karmienia z zastosowaniem sondy aby nie narażać dziecka na ciężką pracę jaką jest karmienie z piersi.
Zobacz także: Witamina C – właściwości i zapotrzebowanie
