Próby wątrobowe to badanie krwi, podczas którego oznaczany jest poziom enzymów ALT oraz AST, czyli enzymów, których stężenie świadczy o stanie zdrowia i funkcjonowania wątroby. Badanie zaleca się w przypadku podejrzenia zaburzeń pracy wątroby, ale również przed i w trakcie kuracji hormonalnej.
Kiedy zaleca się wykonanie prób wątrobowych?
Próby wątrobowe mogą być wykonywane profilaktycznie, na przykład przy okazji badania morfologii krwi. Zwykle jednak badanie jest zlecane, gdy zaistnieje podejrzenie, że wątroba lub drogi żółciowe mogą pracować nieprawidłowo. Objawy wskazujące na zaburzenia pracy tych narządów to na przykład: częsta niestrawność, nieuzasadniony spadek masy ciała, wzdęcia, nudności, biegunki, wymioty, zmęczenie, ogólne osłabienie, zaburzenia miesiączkowania, spadek libido oraz nawracające, silne bóle w nadbrzuszu. Czasami badanie zleca się w przypadku podejrzenia choroby mięśni albo przebytego zawału serca. Próby wątrobowe pozwalają między innymi na wykrycie uszkodzenia wątroby lub stłuszczenia wątroby, które może być spowodowane złą dietą, cukrzycą, zaburzeniami gospodarki tłuszczowej lub spożywaniem dużych ilości alkoholu, dlatego są wykonywane w celach diagnostycznych przy podejrzeniu przewlekłych chorób wątroby oraz zatrucia wątroby. Poza tym, próby wątrobowe są zlecane przed rozpoczęciem kuracji hormonalnej oraz w trakcie stosowania antykoncepcji hormonalnej.
Jak się przygotować do badania?
Przed pobraniem krwi w celu wykonania prób wątrobowych pacjent musi być na czczo. Dodatkowo, ważne jest aby w dniu poprzedzającym badanie nie spożywać alkoholu, ani tłustych posiłków, ponieważ może to wpłynąć na wynik badania, które nie wykaże wówczas jaki jest prawdziwy stan wątroby. Najlepiej, aby przez około tydzień przed badaniem stosować lekkostrawną dietę i unikać alkoholu.
Jak przebiega badanie?
Pobranie krwi do przeprowadzenia prób wątrobowych nie różni się niczym od pobrania krwi do wykonania morfologii. Zwykle do badania pobierana jest krew z żyły łokciowej. Skóra w miejscu, w którym wykonywane jest wkłucie, jest na początku dokładnie dezynfekowana za pomocą alkoholu lub środka odkażającego. Następnie, lekarz lub pielęgniarka wprowadza igłę, za pomocą której do próbówki pobierana jest odpowiednia ilość krwi. Próbka krwi jest zabezpieczana i przekazywana do laboratorium analitycznego, gdzie analizuje się jej skład.
Badanie jest w pełni bezpieczne. W miejscu nakłucia może pojawić się niewielkie krwawienie oraz krwiak, które znikają samoistnie po pewnym czasie. Jeżeli pacjent cierpi na poważne zaburzenia krzepnięcia krwi, musi poinformować o tym lekarza, który przeprowadza badanie. Poza tym, należy powiedzieć lekarzowi o wszystkich przewlekłych chorobach oraz przyjmowanych lekach.
Jakie są normy dla enzymów wątrobowych?
W zależności od laboratorium, w którym wykonywane jest badanie normy mogą się nieco różnić. Ogólnie przyjmuje się, że wynik jest prawidłowy jeżeli stężenie enzymów jest niższe niż 40 U/l. Poza tym, ustalone są normy dla poszczególnych wskaźników. Jeżeli norma jest znacząco przekroczona, pacjent może cierpieć na wirusowe zapalenie wątroby lub uszkodzenie komórek wątroby, jednak istnieje również szereg innych czynników, które powodują nieprawidłowy wynik. Podwyższony poziom enzymów wątrobowych może być spowodowany również występowaniem kamieni w pęcherzyku żółciowym pacjenta. Po otrzymaniu wyniku należy zgłosić się do lekarza, który zinterpretuje go w oparciu o wyniki innych badań oraz dokładny wywiad lekarski. W niektórych przypadkach, gdy wyniki prób wątrobowych są nieprawidłowe, lekarz może zlecić wykonanie takich badań jak fibroskan, badanie ultrasonograficzne lub biopsję.
