Kleszczowe zapalenie mózgu nazywane jest również wirusowym zapaleniem mózgu, wczesnoletnim zapaleniem mózgu i opon mózgowo – rdzeniowych lub centralnoeuropejskim zapaleniem mózgu. Dolegliwość ta najczęściej wywoływana jest przez wirusa z grupy B, który przedostaje się do ludzkiego organizmu na skutek ukąszenia przez kleszcza.
Kleszcz należą do pajęczaków z rzędu dużych roztoczy, które najczęściej pasożytują na skórze zwierząt takich jak sarny, jelenie, zające czy wiewiórki. Zamieszkują one również krzewy i zarośla na skraju łąk i lasów, a także obszary zarośnięte paprociami, jeżynami, leszczyną oraz wzdłuż leśnych oraz nadrzecznych dróg. Kleszcze przenoszą zarazki kleszczowego zapalenia mózgu, niekiedy również boreliozy, tak między zwierzętami, jak i na ludzi na skutek ukąszenia. Kleszcze bytują na trawie, w krzakach, na spodzie liści oraz na drzewach, a ich aktywność jest uzależniona od czynników klimatycznych. Najlepsze warunki do ich rozwoju stwarza wilgotne lato oraz łagodna zima.
Występowanie kleszczowego zapalenia mózgu
Największą aktywność kleszczy zaobserwować można wraz ze wzrostem temperatury, w szczególności od marca do listopada. W porównaniu z innymi krajami Europie, w Polsce żyje najwięcej kleszczy. Do tej pory udało się rozpoznać 20 różnych odmian, z których najpopularniejszy jest kleszcz pastwiskowy. Główne endemiczne ogniska kleszczowego zapalenia mózgu w naszym kraju obserwuje się w województwie pomorskim, warmińsko – mazurskim, zachodniopomorskim i podlaskim oraz w okolicy województwo opolskiego oraz lubelskiego. Kleszczowe zapalenie mózgu występuje w europejskich krajach: Czechy, Węgry, Słowacja, Austria, Szwajcaria, Niemcy i Wielka Brytania.
W jaki sposób dochodzi do kleszczowego zapalenia mózgu?
Wirusa wyizolować można z niemalże każdego organu zarażonego kleszcza, który sam nie choruje, lecz jest jego nosicielem na całe życie. Wirus w krótkim czasie może utracić swoją zakaźność na skutek wysuszenia, pasteryzacji albo poddawania działaniu środków chemicznych czy enzymatycznych. W normalnych warunkach może się on utrzymywać przez długi czas, na przykład w mleku oraz maśle. Opisywany wirus jest przenoszony przez różne gatunki kleszczy, z których najpopularniejszym jest pastwiskowy.
Do kleszczowego zapalenia mózgu dochodzi na skutek bodnięcia przez zainfekowanego kleszcza, poprzez wypicie surowego mleka krowy, owcy lub kozy będącą nosicielką wirusa albo drogą oddechową – przez wdychanie znajdującego się kurzu kału zakażonych kleszczy.
Kleszcze zwykle wszczepiają się w okolice rąk oraz nóg, skąd przenoszą się w zgięcia dużych stawów. U znaczącej większości pacjentów, zakażenie wirusem kleszczowego zapalenia mózgu przebiega praktyczne bez objawów, a jedynym czynnikiem, który może potwierdzić przebyte zakażenie, jest potwierdzenie serologiczne.
Objawy kleszczowego zapalenia mózgu
Gdy występują objawy kleszczowego zapalenia mózgu, zapalenie przebiega w dwóch fazach i może być nieuleczalne. Okres inkubacji wynosi od 2 do 28 dni, w trakcie których wirus rozmnaża się w miejscu ukłucia i przez chłonkę przemieszcza się do sąsiednich węzłów chłonnych i narządów posiadających bogaty układ siateczkowo – śródbłonkowy.
Po okresie inkubacji obserwuje się pierwsze stadium choroby, w przebiegu którego możemy mieć do czynienia z osłabieniem, gorączką, katarem, bólem głowy i stawów, nudnościami oraz brakiem apetytu.
Kleszczowe zapalenie mózgu: leczenie
Leczenie kleszczowego zapalenia mózgu jest procesem długotrwałym. Zastosowanie znajdują tu jedynie preparaty przeciwobrzękowe, przeciwbólowe oraz witaminy. Z tego właśnie powodu kluczowa jest profilaktyka, którą można podzielić na preekspozycyjną oraz postekspozycyjną. Do pierwszej z nich zalicza się unikanie ekspozycji na zakażenie, noszenie stosownej odzieży na terenach, na których podejrzewa się występowanie kleszczy (długich, obcisłych spodni, skarpetek, kaloszy), wczesne oraz ostrożne usuwanie pajęczaków z powierzchni skóry i gotowanie lub pasteryzowanie mleka zwierząt żyjących na terenach endemicznych.
Warto tu również wspomnieć o szczepionce na kleszcze. Zalecana jest ona osobom regularnie przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu choroby, czyli rolnikom, wojsku stacjonującemu w lasach, osobom pracującym przy eksploatacji lasów, a także turystom. Najlepszy moment na podanie szczepionki to okres zimowy, z przerwą 1 – 2 miesięcy pomiędzy pierwszą i drugą dawką oraz 9 – 12 miesięcy między dawką drugą i trzecią. Szczegółowe informacje na temat szczepionki na kleszcze znaleźć można na stronie https://www.kleszcze.info.pl/szczepienia.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
Źródła:
- http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,29193,jak-odroznic-choroby-odkleszczowe.html
- http://twojezdrowie.rmf24.pl/czlowiek/news-kleszcze-ruszaja-do-ataku-jak-sie-przed-nimi-chronic,nId,2570216
- http://www.medonet.pl/choroby-od-a-do-z/ukaszenia–uzadlenia-i-zadrapania,kleszczowe-zapalenie-mozgu—objawy–leczenie,artykul,1577845.html
Zobacz także: Jak usunąć kleszcza?
