Choroby w obrębie uszu, połączone z bólem są stosunkowo powszechną przypadłością okresu niemowlęctwa oraz wczesnego dzieciństwa. Schorzenia te wynikają z faktu, iż dzieci mają słabszą odporność niżeli osoby dorosłe, jak również istnieją znaczące różnice anatomiczne w budowie narządu, które ułatwiają pojawienie się infekcji.
Ból ucha a nierozwinięta struktura anatomiczna
Ucho środkowe jest połączone z gardłem strukturą o nazwie trąbka Eustachiusza. Najważniejszym zadaniem tego elementu jest wyrównywanie poziomu ciśnienia w uchu środkowym. Możemy to zauważyć np. w czasie lotu samolotem – objawia się jako charakterystyczne strzykanie w uszach.
Niemowlęta i malutkie dzieci mają trąbkę Eustachiusza szerszą i krótszą niż osoby dorosłe. Dopiero w późniejszym wieku zmienia się jej kształt. W wyniku tego stanowi w początkowych latach życia barierę łatwą do pokonania dla wydzielin pochodzących z dróg oddechowych, które mogą prowadzić do infekcji. Co więcej, do ucha środkowego może przedostać się również treść pokarmowa, gdy dziecko wymiotuje lub podczas odbijania.
Ból ucha – trudne diagnozowanie
Jeśli ból ucha pojawia się u małego dziecka, niekiedy trudno jest go rozpoznać. Dolegliwość ta jest silnie nieprecyzyjna, w stwierdzeniu pomagają dość powszechnie objawy nazywane pośrednimi: dziecko odczuwa ból w chwili, gdy uciskamy płatek ucha lub pociągamy za małżowinę. Jednak trudno określić to jako miarodajny objaw, gdyż silny ucisk, może spowodować ból nawet w zdrowym uchu.
Inne objawy pośrednie, które powodują, że skłaniamy się ku podejrzeniu bólu ucha i związanych z tym chorób to: niepokój, rozdrażnienie, płacz w początkowym etapie ssania, występowanie cech infekcji wirusowej – katar, kaszel, gorączka lub stany podgorączkowe, dziecko może kiwać główką na boki lub pocierać rączką o ucho. W przypadku najmłodszych dość charakterystyczne jest również, że pojawia się silny płacz w momencie, gdy unoszą główkę (dopóki spokojnie leżą jest w porządku, a przy uniesieniu ucho zaczyna bardzo boleć).
Ropny wyciek z ucha stanowi objaw, który przynosi dziecku ulgę, ale jednocześnie może powodować znaczny niepokój, gdyż oznacza uszkodzenie błony bębenkowej. Przez powstały w niej otwór wydostają się na zewnątrz gazy wraz z zapalną wydzieliną. Dziecko często płacze, a wręcz krzyczy przez całą noc, bez dokładnie określonej przyczyny. Rodzicom trudno jest stwierdzić, co się dzieje, bo samo małe dziecko nie potrafi nam tego precyzyjnie zakomunikować. Ostatecznie w końcu zasypia. Rano natomiast często zauważamy wyciek z ucha i niewielką plamkę na pościeli.
Zobacz także: Jakie są objawy zapalenia ucha u dzieci i niemowląt?
Kiedy pojawia się ból ucha u dziecka?
Gdy dziecko odczuwa ból ucha, najpowszechniej kojarzymy go ze stanem zapalnym lub innym procesem chorobowym, który rozwija się właśnie w obrębie tego narządu. Faktycznie dość powszechną dolegliwością u dzieci jest zapalenie ucha i może wywoływać znaczny ból, jednak może on również być spowodowany zupełnie inną przyczyną. Przykładowo ból ucha pojawia się również, gdy bolą zęby trzonowe lub gdy pojawiają się stany zapalne w obrębie wyrostka sutkowatego kości skroniowej. Do jego wystąpienia może również dojść w czasie zapalenia ślinianki przyusznej w przebiegu świnki, czyli nagminnego zapalenia przyusznic.
Podejrzewasz ból ucha– idź do lekarza!
Jeśli u dziecka pojawia się ból ucha, należy niezwłocznie udać się do pediatry. W wielu przypadkach konieczna będzie również konsultacja specjalisty laryngologa. Obejrzenie wnętrza ucha bardzo powszechnie wymaga dokładnego oczyszczenia go z zalegającej woskowiny. Jeśli dziecko jest bardzo niespokojne, to bezpieczne przeprowadzenie tej procedury może wymagać znacznej wprawy. Zdarza się również, że lekarz nie ma możliwości natychmiastowego ocenienia wnętrza ucha i aby tego dokonać, musi w pierwszej kolejności, rozpuścić woskowinę, zakrapiając uszy specjalnymi kroplami, i dopiero na drugi dzień, po oczyszczeniu ocenia stan błony bębenkowej.
Tego nigdy nie rób!
Niekiedy rodzice decydują się na podejmowanie leczenia na własną rękę. Uważają bowiem, że umieszczenie w uchu kawałka rośliny doniczkowej, która podobno ma działanie przeciwzapalne pomoże dziecku. Tymczasem bez pomocy lekarza stan może się pogarszać i doprowadzić w najlepszym razie do poważnych problemów zdrowotnych, a w najgorszym nawet do śmierci.
Jak pomóc dziecku?
Gorączkę i ból zwalczymy, stosując leki o działaniu przeciwbólowym. Warto jednak ich podawanie skonsultować z pediatrą. Zależnie od przyczyny bólu ucha konieczne może okazać się również podanie antybiotyku. U niektórych dzieci podaje się także leki o działaniu uspokajającym, które umożliwiają im przespanie całej nocy. Przede wszystkim należy dokładnie stosować się do zaleceń pediatry i nie leczyć na własną rękę.
Inna przyczyna
U małych dzieci zdarza się również, że ból ucha pojawia się jako konsekwencja włożenia niewielkiego przedmiotu do ucha. Maluch uczy się własnego ciała, sprawdza różne możliwości i otwory i co się do nich zmieści, nie ma w tym nic dziwnego, ale może to być niebezpieczne. Jeśli jakiekolwiek ciało obce znajduje się w uchu naszego dziecka, warto jak najszybciej poszukać pomocy lekarskiej w przychodni, na pogotowiu lub w szpitalu. Lekarze sprawnie, przy użyciu odpowiednich narzędzi pozbędą się problemu, nie powodując większych uszkodzeń w uchu. Natomiast samodzielne próby usunięcia przedmiotu mogą skutkować jego przemieszczeniem się głębiej, większymi uszkodzeniami oraz trudnością z ostatecznym wyjęciem.
Czytaj również: Ochroń uszy dziecka po chorobie – 8 sposobów
