Badania serologiczne polegają na analizie próbki krwi pacjenta pod kątem obecności przeciwciał, które są wytwarzane przez układ odpornościowy. Dzięki wykryciu przeciwciał i określeniu ich rodzaju, możliwe jest na przykład rozpoznanie wirusa jakim jest zakażony pacjent, postawienie diagnozy oraz wdrożenie odpowiedniego leczenia. Badania serologiczne mają bardzo szerokie zastosowanie, od oznaczania grupy krwi, po diagnostykę różnych typów infekcji oraz chorób autoimmunizacyjnych.
Kiedy przeprowadza się badania serologiczne?
Badania serologiczne znajdują zastosowanie we wszystkich przypadkach, w których we krwi chorego pojawiają się przeciwciała. Dzięki badaniom tego typu możliwe jest rozpoznawanie wszelkich infekcji wirusowych, bakteryjnych oraz grzybiczych, które powodują produkowanie przeciwciał. Wówczas określenie rodzaju przeciwciał umożliwia rozpoznanie przyczyny infekcji. Badania serologiczne są stosowane również w rozpoznawaniu alergii, w przebiegu których w surowicy pacjenta pojawia się większa ilość określonych przeciwciał. W diagnostyce alergii badania serologiczne pozwalają na określenie poziomu przeciwciał we krwi, a także na znalezienie substancji, które wywołują alergie. Poza tym, badania serologiczne są przeprowadzane u kobiet w ciąży, w celu określenia, czy u danej ciężarnej występuje ryzyko pojawienia się konfliktu serologicznego, podczas którego organizm przyszłej mamy produkuje przeciwciała zwalczające czerwone krwinki rozwijającego się płodu. Badania serologiczne zaleca się również w przypadku podejrzenia wystąpienia choroby autoimmunizacyjnej, która objawia się produkcją przeciwciał nastawionych przeciwko własnym tkankom organizmu pacjenta. W takich przypadkach badania serologiczne, wraz z dokładnym wywiadem lekarskim i obserwacją objawów choroby, znacznie ułatwiają postawienie prawidłowej diagnozy.
Jak należy się przygotować do badań serologicznych i jak one przebiegają?
Przed pobraniem krwi do badania serologicznego, niezależnie od przyczyny wykonywania badania, nie trzeba się w żaden sposób przygotowywać. Nie ma konieczności przybycia na badanie na czczo. Jeżeli lekarz nie zaleci inaczej, przed pobraniem krwi nie należy odstawiać przyjmowanych leków. Ważne jest poinformowanie lekarza o wszystkich chorobach oraz przyjmowanych medykamentach. Jeżeli pacjent cierpi na choroby związane z zaburzeniami krzepnięcia krwi, koniecznie należy powiedzieć o tym lekarzowi. Poza tym, osoba przeprowadzająca badanie powinna wiedzieć, jeśli pacjent jest zakażony wirusami, które są przenoszone przez krew.
Badanie polega na pobraniu krwi żylnej, najczęściej z żyły łokciowej pacjenta. Przed pobraniem krwi, skórę w miejscu wkłucia dezynfekuje się dokładnie za pomocą alkoholu lub specjalnego środka odkażającego. Czasami na rękę pacjenta zakłada się specjalną opaskę uciskową, która ułatwia wkłucie i pobranie krwi. Podczas wkłuwania igły pacjent może odczuwać lekkie ukłucie i dyskomfort, które szybko mijają. Po pobraniu krwi miejsce wkłucia jest zabezpieczane jałowym gazikiem. Poza tym, należy to miejsce przez pewien czas uciskać, aby zapobiec krwawieniu. Pobrana krew jest w odpowiedni sposób zabezpieczana i wysyłana do laboratorium, gdzie poddaje się ją analizie.
Badanie serologiczne trwa zaledwie kilka minut i nie wiąże się z ryzykiem żadnych poważnych powikłań. W miejscu wkłucia igły może się pojawić niewielki siniak, który znika samoistnie po pewnym czasie. W zależności od laboratorium i techniki badania, wyniki są dostępne po różnym czasie. Po otrzymaniu wyników należy udać się do lekarza, który je zinterpretuje i zaleci ewentualne leczenie.
