Asertywność to wyrażanie swoich myśli, emocji, przekonań i opinii w uczciwy i odpowiedni sposób. Pamiętajmy, by szanować przy tym myśli, uczucia, poglądy i zdanie innych osób. Poprawia samopoczucie i pewność siebie. Może zastąpić zarówno pasywną, jak i agresywną komunikację. Pozwala dochodzić swoich praw bez naruszania praw innych osób.
Dlaczego warto być asertywnym?
Asertywność ma wiele zalet. Pomaga nam czuć się dobrze w stosunku do nas samych i innych. Prowadzi do budowania wzajemnego szacunku z innymi. Poprawia również samoocenę, zmniejszając przy tym niepokój. Pozwala nam osiągnąć zamierzone cele.
Ponadto minimalizuje uczucie krzywdy i wyobcowania innych ludzi. Chroni nas przed wykorzystaniem przez innych. Dodatkowo asertywność pozwala nam podejmować decyzje i dokonywać swobodnych wyborów. Ułatwia werbalne i niewerbalne wyrażanie różnych uczuć i myśli, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych.
Asertywność: poznaj swoje prawa
Masz prawo:
- do szacunku dla siebie, tego, kim jesteś, co robisz i do czego dążysz.
- rozpoznać własne potrzeby.
- do wyraźnego wyrażania “ja”, kiedy mówisz o swoim uczuciu lub o tym, co myślisz.
- popełniać błędy.
- zmienić zdanie, jeśli tak zdecydujesz.
- poprosić o czas na przemyślenie.
- cieszyć się swoimi sukcesami.
- poprosić o to, czego chcesz.
- uznać, że nie ponosisz odpowiedzialności za zachowanie innych dorosłych osób.
- (w rzeczywistości jest to obowiązek) szanowania innych ludzi i ich prawa do asertywności.
- powiedzieć “nie rozumiem”.
- postępować tak, jak chcesz, nawet jeśli inni tego nie akceptują.
Asertywność: jak się komunikować?
Technika zdartej płyty pozwala czuć się swobodnie, ignorując manipulacyjne pułapki słowne, argumentacyjne przynęty i błędy logiczne, trzymając się swojego zdania. Aby najskuteczniej wykorzystać tę technikę, spokojnie powtarzaj argumenty. Powiedz, co chcesz i skoncentruj się na problemie.
Przykłady:
Nie, dziękuję, nie jestem zainteresowany.
To może być prawda, ale w tej chwili nie jestem zainteresowany.
Dziękuję.
Nie ma za co.
Empatia
Zawsze staraj się poznać i zrozumieć, jak druga osoba postrzega daną sytuację. Weź pod uwagę jej punkt widzenia. Powiedz, czego od niej potrzebujesz. Na przykład: “Rozumiem, że masz dużo pracy, ale ten projekt musi być ukończony do piątku. Usiądźmy i wspólnie opracujmy plan działania”.
Asertywność: poproś o więcej czasu
Czasami najlepiej nic nie mówić. Możesz być zbyt emocjonalny lub jeszcze nie wiesz, czego dokładnie chcesz. Jeśli tak jest, bądź szczery i powiedz rozmówcy, że potrzebujesz kilka minut, aby pozbierać myśli. Na przykład powiedz: “Twoja prośba mnie zaskoczyła. Odpowiem w ciągu pół godziny”.
Technika czterech kroków
Powiedz drugiej osobie, jak dokładnie widzisz daną sytuację lub problem.
Opisz, co czujesz w danej sytuacji. Jasno wyrażaj swoje emocje.
Powiedz rozmówcy, czego od niego oczekujesz. Wtedy nie będzie zgadywać, czego chcesz.
Opisz pozytywny wpływ, jaki będzie miała Twoja prośba na drugą osobę, jeśli Twoje potrzeby zostaną spełnione.
Zamglenie
To przydatna technika, jeśli ludzie zachowują się w sposób manipulacyjny lub agresywny. Pozwala zachować kontrolę. Staraj się znaleźć niewielki poziom zgodności w ich argumentacji. Kiedy to robisz, dezorientujesz agresora, ponieważ ostatnią rzeczą, jakiej się spodziewa, jest to, że zgodzisz się z nim w jakikolwiek sposób.
Powiedz “Nie”
Wiele osób ma problem z powiedzeniem “nie”. Wynika to zazwyczaj z obawy przed odpowiedzią, którą może otrzymać. Należy jednak pamiętać, że ludzie mają prawo poprosić Cię o zrobienie czegoś, ale zawsze masz prawo odmówić. Wtedy inni zaczną szanować Cię i Twój czas. Na dłuższą metę nauka mówienia “nie” pomaga uniknąć wielu konfliktów, wyznaczać granice i zredukować stres.
Słuchaj uważnie
Niektórzy uważają, że asertywność polega na stawianiu żądań. Tak naprawdę jest to dialog. Ważne jest zarówno branie, jak i dawanie. Dlatego ważna jest umiejętność aktywnego słuchania. Kiedy się zastanawiasz, podsumowujesz i dzielisz się tym, co mówi do Ciebie druga osoba. To dobry sposób na uzyskanie wyjaśnień, potwierdzenie zrozumienia lub uzyskanie dodatkowych informacji. Możesz to zrobić, zadając dobre, otwarte pytania, takie jak:
- Możesz mi powiedzieć więcej na ten temat?
- Co masz na myśli?
- Czego potrzebujesz?
- Co o tym myślisz?
- I wtedy?
Asertywność: zasady skutecznej komunikacji
Bądź świadomy swojej postawy ciała. Czy wciąż się wiercisz, zapominasz o kontakcie wzrokowym? A może sprawiasz wrażenie, że nie jesteś zainteresowany daną sytuacją lub tematem? Pamiętaj, że język ciała również służy do komunikacji. Dlatego stój lub siedź wyprostowany, zrelaksowany. Skrzyżowane ręce i nogi wskazują na nerwowość, a otwarta postawa wskazuje, że jesteś otwarty na rozmówcę. Pamiętaj również, by nawiązać z nim kontakt wzrokowy.
Ważny jest też ton głosu. Zastanów się, czy mówisz głośno, czy cicho. Czy mówisz wyraźnie? Możesz nagrywać i odtwarzać swoje wypowiedzi. W ten sposób ćwiczysz bycie asertywnym. Pamiętaj również o komunikacie typu “ja”. Stwierdzenia takie jak “czuję się”, “myślę, że”, “chciałbym”, pokazują, że bierzesz odpowiedzialność za swoje uczucia, a nie obwiniasz kogoś innego (np. “sprawiasz, że czuję się).
Osobista przestrzeń
Kolejnym ważnym aspektem asertywności jest niepozwalanie ludziom na wkraczanie w Twoją przestrzeń osobistą. Dzięki temu nie będziesz czuł się niekomfortowo podczas rozmowy. Jeśli ktoś nie naruszy Twoich granic, istnieje dużo mniejsze ryzyko, że zachowasz się agresywnie.
Prośba o informacje zwrotne
Prosząc o informacje zwrotne, możesz się upewnić, czy dobrze zrozumiałeś swojego rozmówcą. To cenne informacje, które warto wykorzystać przy podejmowaniu ważnych decyzji.
Techniki asertywnej komunikacji mogą być wspaniałym sposobem budowania mostów między ludźmi. Nie ma tutaj “zwycięzcy”, ani “przegranego”. Każda osoba jest w stanie wyrazić swoje potrzeby. Asertywność pozwala wynegocjować sposób zaspokojenia tych potrzeb.
a
