Kwas moczowy jest organicznym związkiem chemicznym, pochodną puryny. Tworzy białe kryształy trudno rozpuszczalne w wodzie. W temperaturze 400 °C rozkładają się wydzielając cyjanowodór. Kwas moczowy stanowi jeden z końcowych produktów przemiany materii. Badanie kwasu moczowego ma bardzo istotną rolę w chorobach, które są związane z jego nadmierną produkcją, niedostatecznym wydalaniem go z organizmu, lub jego uwalnianiem z komórek. Badanie kwasu moczowego ze względu na swoją przydatność w diagnostyce medycznej jest jednym z częściej wykonywanych badań.
Kwas moczowy będący ostatecznym produktem metabolizmu związków purynowych (np. kwasy nukleinowe DNA i RNA). Zatem, nie może on ulegać dalszym przemianom w organizmie, lecz musi zostać z niego wydalony. Nerki są w organizmie tym narządem, który w znacznej części jest odpowiedzialny za wydalanie kwasu moczowego (wydalany jest wraz z moczem, w znacznie mniejszej części usuwany jest poprzez jelita).
Stężenie kwasu moczowego wzrasta w stanach chorobowych, w których wydalanie jego jest utrudnione lub powstaje go zbyt duża ilość i jego stężenie we krwi wzrasta. Może wtedy dochodzić do jego wytrącania się w tkankach (np. w stawach i w nerkach). Przykład tu może stanowić np. dna moczanowa czy kamica moczowa z kamieniami moczanowymi. Obniżenie jego stężenia występuje dużo rzadziej.
Kwas moczowy – jakie są wskazania do wykonania badania?
Głównymi wskazaniami, do wykonania badania stężenia kwasu moczowego są:
- diagnozowanie dny moczanowej
- monitorowanie procesu leczenia dny moczanowej
- monitorowanie chemioterapii i radioterapii nowotworów
- diagnozowanie dny moczowej
Kwas moczowy – normy stężenia
Stężenie kwasu moczowego we krwi jest zależne od wielu czynników takich, jak : wiek, płeć i stan wydolności nerek. Przyjmuje się, że prawidłowo powinno wynosić 180 – 420 umol/l (3 – 7 mg/dl). Natomiast jego stężenie w próbce moczu nie powinno przekraczać:
- u mężczyzn 4,8 mmol/24 h (800 mg/24 h)
- u kobiet 4,5 mmol/24 h (750 mg/24 h)
Badanie stężenia kwasu moczowego
W zależności od zaleceń lekarskich poziom stężenia kwasu moczowego można oznaczać z moczu lub krwi żylnej. W przypadku badania stężenia kwasu moczowego z próbki moczu należy przeprowadzić dobową zbiórkę moczu. Zbiórkę moczu przeprowadzamy do jednego pojemnika. W dniu rozpoczęcia zbiórki pierwszy poranny mocz oddajemy do toalety, każdy następny zbieramy do przygotowanego pojemnika. Zbiórkę moczu kończymy moczem z porannej mikcji dnia następnego. Zebraną 24 godzinną porcję moczu mieszamy, mierzymy jego objętość, odlewamy ok. 100 ml do badania laboratoryjnego i dostarczamy do badania.
W przypadku badania stężenia kwasu moczowego z próbki krwi oddajemy do badania krew pobraną ze stawu łokciowego, tak jak w przypadku morfologii. Na badanie należy zgłosić się na czczo.
Niski poziom kwasu moczowego
Do chorób w przebiegu których dochodzi do obniżenia poziomu kwasu moczowego możemy zaliczyć:
- choroby o podłożu genetycznym (choroba Wilsona, zespół Fanconi’ego, kasntynuria),
- celiakia (choroba trzewna),
- akromegalia,
- zespół Schwartza – Barttera (zespół niewłaściwego uwalniania wazopresyny, SIADH),
- niektóre choroby wątroby i nerek.
Podwyższony poziom kwasu moczowego
Hiperurykemia jest określeniem stosowanym w przypadku podwyższonego poziomu kwasu moczowego. Może on być spowodowany:
- osłabieniem wydalania kwasu moczowego,
- stosowanie diety bogatej w puryny,
- stosowanie leków podwyższających poziom kwasu moczowego,
- przy niektórych nowotworach i dnie moczanowej,
- choroby genetyczne (Lescha – Nyhana, choroba von Gierkego),
- radioterapia, chemioterapia,
- białaczka,
- łuszczyca,
- zatrucie ołowiem.
Zobacz także:
