Zapalenie ślinianek u dziecka może rozwinąć się na podłożu zarówno wirusowym, jak i bakteryjnym. Jest to z pewnością dolegliwość wyróżniająca się wysokim poziomem bolesności, może pojawić się u osób w każdym wieku. Mianem zapalenia ślinianek określa się więc całą grupę schorzeń, które dotykają gruczołów ślinowych, biorąc pod uwagę ich zróżnicowaną etiologię.
Przyczyny zapalenia ślinianek u dzieci
Istnieje szeroka grupa czynników, które zwiększają naszą predyspozycję na wystąpienie zapalenia ślinianek, są to m.in.:
- Zły stan ogólny pacjenta,
- Zły poziom higieny jamy ustnej,
- Próchnica zębów,
- Niedobory odporności organizmu,
- Zbyt niska ilość produkowanej śliny,
- Cukrzyca,
- Choroby nerek.
Zakażenie bakteryjne pojawia się najczęściej na skutek oddziaływania mieszanej flory bakteryjnej z jamy ustnej. Sporadycznie stany zapalne ślinianek występują na skutek działania konkretnych mikrobów: gruźlicy, promienicy, choroby kociego pazura.
Infekcje na tle wirusowym ślinianek to najczęściej świnka, czyli nagminne zapalenie przyusznic. Jednak może również dojść do rozwoju zakażenia w wyniku działania wirusa grypy lub cytomegalii.
Zakażenie na tle bakteryjnym pojawia się dość powszechnie w przebiegu kamicy ślinianek, gdyż wówczas wyróżniający jest zastój śliny, dzięki któremu bakterie mają idealne warunki do rozwoju i pobudzania układu odpornościowego do wytężonej pracy. Bakterie przedostają się do ślinianek z jamy ustnej i już w tkankach gruczołu zaczynają się intensywnie namnażać.
Jakie znamy rodzaje zapalenia ślinianek?
Zapalenie ślinianek u dzieci będzie z pewnością bardzo bolesne, nie zależnie od swojej przyczyny. Poszczególne rodzaje infekcji w obrębie tych gruczołów wymagają więc odpowiedniego postępowania terapeutycznego. Warto wiedzieć, jakie znamy odmiany zapalenia ślinianek:
- Pierwotne zapalenie ślinianek – ten rodzaj infekcji od samego początku rozwija się w obrębie gruczołu ślinianek.
- Zapalenia wtórne ślinianek – do ich rozwoju dochodzi na tle przebiegu innych schorzeń.
Istnieje również drugi podział, który bierze pod uwagę intensywność rozwoju stanu zapalnego:
- Ostry stan zapalny ślinianek – rozpoczyna się nagle, nasilenie dolegliwości jest na wysokim poziomie.
- Przewlekły stan zapalny ślinianek – najpowszechniej pojawia się jako następstwo nieleczonego lub niedoleczonego zapalenia ostrego. Wyróżnia go zdecydowanie niższy poziom nasilenia dolegliwości niż w stanie ostrym, niekiedy pojawiają się zaostrzenia, czyli znaczące pogorszenia stanu zdrowia pacjenta.
Objawy zapalenia ślinianek u dzieci
- Ból okolicy chorego gruczołu,
- Pieczenie w okolicy chorego gruczołu,
- Powiększenie ślinianki,
- Tkliwość przy dotyku,
- Szczękościsk,
- Obrzęk twarzy,
- Dziecko niechętnie je, gdyż spożywanie jakichkolwiek pokarmów jest znacznie utrudnione,
- Bezpośrednio nad gruczołem, w którym wystąpił stan zapalny, skóra jest zaczerwieniona oraz cieplejsza,
- Jeśli zakażenie ma ropny charakter, to w ustach przy ujściach gruczołów ślinowych może być widoczna ropa, dodatkowo w takiej sytuacji u pacjentów pojawia się nieprzyjemny posmak w ustach,
- Pogorszenie samopoczucia,
- Gorączka,
- Dreszcze,
- Objawy grypopodobne,
- Przeprowadzenie badań laboratoryjnych krwi wykazuje leukocytozę oraz podwyższenie markerów stanu zapalnego.
Świnka jest jedną z typowych chorób zakaźnych wieku dziecięcego. Dotyczy najpowszechniej ślinianek przyusznych, sporadycznie zajmuje również inne gruczoły ślinowe lub gruczoły łzowe. Ta choroba wirusowa inkubuje w organizmie dziecka przez okres 2-3 tygodni, kiedy nie widzimy jeszcze objawów, ale pociecha może zarażać. Pośród symptomów świnki wyróżniamy:
- Pogorszenie samopoczucia,
- Podwyższenie temperatury ciała,
- Bóle mięśniowe,
- Bolesne powiększenie, początkowo jednego, a w konsekwencji obydwu gruczołów ślinowych,
- Zaburzenia wydzielania śliny,
- Kserostomia – suchość w jamie ustnej.
Leczenie stanów zapalnych pojawiających się w obrębie gruczołów ślinowych
Lekarz w pierwszej kolejności ma za zadanie, dokładne określenie przyczyny wystąpienia stanu zapalnego w obrębie ślinianek. Zależnie od niej wdrażane jest odpowiednie leczenie. Jeśli podłoże jest bakteryjne, koniecznością będzie podanie antybiotyku oraz ogólne działania mające na celu poprawę stanu pacjenta. Niekiedy pomocne jest stosowanie leków zwiększających produkcję śliny. Pacjent powinien również spożywać maksymalnie dużo płynów i odpowiednio dbać o higienę jamy ustnej. W przypadku dzieci do pilnowania tych zaleceń zobligowani są rodzice.
Świnkę natomiast leczy się objawowo. Dziecku należy podawać leki o działaniu przeciwbólowym oraz przeciwgorączkowym wedle wskazań lekarza. Wskazane jest jednocześnie wykonywanie ciepłych i suchych okładów oraz podawanie leków zwiększających ilość śliny. Jednak dziecko powinno przede wszystkim dużo pić i odpoczywać. Z uwagi na fakt, iż świnka może wiązać się z groźnymi powikłaniami i jest chorobą silnie zakaźną, zaleca się odizolowanie chorego dziecka, aby możliwie ograniczyć ryzyko zarażania. Obecnie spadła ilość zachorowań na świnkę, dzięki stosowaniu obowiązkowego szczepienia ochronnego na tę właśnie chorobę.
Czytaj również: USG ślinianek – opis i przebieg badania
