Wady zgryzu – przyczyny, rodzaje, leczenie

Wadami zgryzu nazywamy różne rodzaje zaburzeń, jakie mogą pojawić się w obrębie jamy ustnej i powodują nieprawidłowości w budowie i funkcjonalności narządów, w tej lokalizacji. Charakter wad zgryzu i ich zakres może być różny. Niekiedy ograniczają się jedynie do samych zębów lub łuków zębowych i ich wzajemnej relacji. Zdarza się jednak, że nieprawidłowa budowa łuków zębowych łączy się z niewłaściwą pozycją żuchwy. Takie zmiany są już zdecydowanie poważniejsze, gdyż mogą stanowić przyczynę występowania asymetrii obrębie twarzy, w postaci cofnięcia lub wysunięcia brody.

Na co wpływa nieprawidłowy zgryz?

Za główny problem uznaje się zaburzanie podstawowych czynności jamy ustnej. Może bowiem dochodzić do nieprawidłowości w oddychaniu, jedzeniu, odcinaniu kęsów pokarmowych, przełykaniu, żuciu czy mowie. Specjaliści zwracają również szczególną uwagę na fakt, iż nieprawidłowo ustawione zęby są silniej narażone na urazy, tak więc wady zgryzu wpływają na stan zdrowia zębów, przyzębia i stawów skroniowo-żuchwowych. Zdarzają się również problemy natury psychologicznej, z uwagi na zmieniony wygląd twarzy.

Epidemiologia

Przeprowadzono badania pośród dzieci. Wykazano w nich wysoką powszechność wad zgryzu. Zgodnie z opublikowanymi danymi u dzieci z przedziału wiekowego 7-18 lat aż w 43-80% występują nieprawidłowości w tym zakresie.

Rodzaje wad zgryzu

Narządy jamy ustnej oraz twarzy kształtują się jeszcze w trakcie życia płodowego, oraz częściowo w początkowych etapach po narodzinach. Jeśli ten proces zostanie przez jakiekolwiek czynniki zakłócony, dochodzi do pojawienia się wady zgryzu. To one determinują, z jaką nieprawidłowością będziemy mieli do czynienia i jak mocno będzie ona nasilona. Zależnie od tego, kiedy dokładnie niesprzyjające elementy zadziałają na nasze zęby, wyróżniamy wady rozwojowe, inaczej wrodzone oraz wady nabyte.

1. Wady wrodzone – do ich pojawienia się dochodzi jeszcze w czasie życia płodowego. Zdecydowanie najniebezpieczniejszy jest tu I trymestr ciąży. Czynniki pochodzące ze środowiska zewnętrznego, które przechodzą przez organizm matki i wpływają na płód- niektóre leki czy witaminy. Warto jednak pamiętać, że wady zgryzu mogą pojawić się na skutek dziedziczenia.
2. Wady nabyte – do ich pojawienia się dochodzi najpowszechniej już po narodzinach. Ich rozwinięcie się może mieć miejsce niezależnie od etapu rozwoju zgryzu i uzębienia. Mimo wszystko jednak za najsilniej narażony na niewłaściwe działanie składników szkodliwych uznaje się organizm małego dziecka. Przyczyną często jest niewłaściwe układanie dziecka do karmienia lub korzystanie ze smoczka uspokajacza pomiędzy karmieniami.

Dzieci będące w wieku żłobkowym oraz przedszkolnym często wywołują wady zgryzu poprzez powtarzanie szkodliwych przyzwyczajeń, takich jak ssanie oraz nagryzanie palców, ssanie warg, nieprawidłowe układanie języka w czasie mówienia oraz przełykania, nieustanne oddychanie z otwartymi ustami, nieustanne nadgryzanie różnych przedmiotów, jak np. ołówki, zgrzytanie zębami.

Pośród pozostałych przyczyn wad zgryzu wymienia się m.in. niepotrzebne usuwanie zębów mlecznych, zanim w procesie całkowicie fizjologicznym zostaną one wymienione na stałe, zbyt dużą lub zbyt małą ilość zębów, pojawiających się w wyniku urazów w obrębie twarzowej części czaszki.

Zobacz także: Jak właściwie dbać o zęby naszego dziecka?

Kiedy powinniśmy sprawdzić, czy u dziecka występuje wada zgryzu?

Pierwsze badanie, którego zadaniem będzie określenie, czy zgryz u naszej pociechy jest prawidłowy, powinno mieć miejsce pomiędzy 3 a 6 rokiem życia. W tym czasie posiada ono już wszystkie zęby mleczne. Kolejnym okresem, w którym koniecznością jest skontrolowanie zgryzu, jest czas pomiędzy 7 a 9 rokiem życia, kiedy trwa pierwszy okres wymiany zębów mlecznych na stałe. Istotny będzie również czas pomiędzy 10 a 12 rokiem życia, kiedy trwa drugi okres wymiany zębów mlecznych na stałe.

Wady zgryzu u dzieci, a objawy

U dziecka można zaobserwować nieprawidłowe zwieranie się zębów, może pojawić się również większa ilość zębów, występują także opóźnienia wyżymania się kolejnych zębów. Zdarza się, że widoczne są braki zębów w obrębie łuku zębowego, po czasie, gdy powinny się pojawić w jamie ustnej. Jedną z form wad zgryzu jest również wyrastanie zębów, które kształtem i wielkością zdecydowanie odbiegają od prawidłowych, a poza tym łuk zębów może być powykrzywiany.

Co powinno się zrobić, jeśli uważamy, że dziecko ma wadę zgryzu?

Korygowaniem tego rodzaju problemów zajmuje się specjalista lekarz ortodonta. Konieczne jest odbycie z dzieckiem wizyty w jego gabinecie.

W czasie wizyty zostanie dokładnie zdiagnozowana wada zgryzu, jaka występuje u naszego dziecka i zaproponowane możliwe rozwiązania. W większości przypadków zachodzi konieczność noszenia przez dziecko specjalnego aparatu nazębnego, którego zadaniem będzie korekcja wady zgryzu. Lekarze korzystają z kilku rodzajów. Są takie, które dziecko zakłada na noc i dodatkowo zaleca się noszenie go przez określony czas w dzień. Zdarza się jednak, że pamiętanie o tym bywa problematyczne, a leczenie wady staje się bardziej długotrwałe i uciążliwe.

Coraz większą popularnością cieszą się natomiast tzw. stałe aparaty. Z pewnością zdarzyło się nam obserwować u niektórych osób rodzaj drucików na uzębieniu. Nosi się je przez określony czas – non stop. Konieczne są regularne spotkania ze specjalistą, który dokonuje odpowiedniej regulacji. Często wskazuje się na kosztowność tego rozwiązania, jednak jeśli zliczymy koszty związane z aparatem doraźnym, efekty i poświęcony czas, może się okazać, że ten na stałe wcale nie będzie najdroższy.

Czytaj również: Masz skomplikowaną wadę zgryzu? Postaw na aparat lingwalny