Odczulanie, czyli immunoterapia alergenowa, jest metodą na wyleczenie z nadwrażliwości na konkretne czynniki. Niestety nie sprawdza się we wszystkich przypadkach, a niekiedy może trwać bardzo długo. Kwestię klasyfikacji do odczulania ustala lekarz specjalista – alergolog, do którego powinien skierować nas pediatra w razie podejrzenia występowania alergii u dziecka.
Przed rozpoczęciem leczenia uczulenie powinno zostać potwierdzone w dodatkowych badaniach. Niezwykle istotne jest również skrupulatne przeanalizowanie dolegliwości, jakie występują u chorego dziecka w związku z domniemaną substancją uczulającą – alergenem.
Czym jest odczulanie?
Odczulanie (immunoterapia alergenowa, szczepienia alergenowe, immunoterapia swoista) stanowi obecnie jedyną znaną medycynie metodę leczenia chorób alergicznych. Oczywiście poza unikaniem czynników alergizujących, co nie zawsze jest możliwe.
W wyniku leczenia immunoterapią alergenową doprowadza się do zmniejszenia poziomu wrażliwości osoby uczulonej na alergeny. Konsekwencją jest zminimalizowanie lub całkowita eliminacja objawów wywoływanych na skutek nadwrażliwości. Zastosowanie odczulania prowadzi do wyrównania zaburzeń immunologicznych, które pojawiają się u alergików. Znane jest również jej lecznicze oddziaływanie na wiele narządów, usuwając dolegliwości takie jak alergiczny nieżyt nosa czy astma.
Kwalifikacja do odczulania
Osobą decyzyjną i taką, która może zasugerować terapię odczulającą, jest specjalista – lekarz alergolog. W pierwszej kolejności potwierdza się alergię poprzez przeprowadzenie testów skórnych, niekiedy wykonuje się również badania krwi, w której oznacza się poziom przeciwciał skierowanych przeciwko substancjom uczulającym. Jednak należy pamiętać, że sam dodatni wynik testów alergicznych nie stanowi podstawy do rozpoczęcia odczulania. Podobnie pojawienie się objawów sugerujących nadwrażliwość na konkretny alergen lub alergeny, niepotwierdzone testami nie są wskazaniem do immunoterapii swoistej.
Zanim rozpoczęte zostanie odczulanie, należy:
- Dokonać rozpoznania schorzenia alergicznego, które jest uznawane powszechnie za wskazanie do przeprowadzenia immunoterapii alergenowej,
- Dokonać wykazania uczulenia na alergeny, przeciwko którym produkowane są przeciwciała swoiste.
- Dokonać udowodnienia związku pomiędzy narażeniem na oddziaływanie czynników uczulających a objawami choroby.
Kolejnym zadaniem lekarza alergologa jest skrupulatne przeanalizowanie wszelkich przeciwwskazań do tego rodzaju terapii. Rodziców powinno się poinformować o wszelkich wadach i zaletach leczenia, aby mogli dokonać świadomej zgody na przeprowadzenie leczenia immunologicznego.
Jeśli spełnione zostaną warunki potwierdzające wskazania, do tego rodzaju leczenia oraz wykluczone przeciwwskazania to zyskujemy gwarancję skuteczności i bezpieczeństwa wybranego leczenia.
Stosowanie immunoterapii u małych dzieci
Przyjęto, że dolną granicą dopuszczenia do przeprowadzenia immunoterapii alergenowej jest wiek 5 lat. Lekarze uzasadniają takie stanowisko faktem, iż u młodszych dzieci często ustalenie zależności pomiędzy objawami chorobowymi a narażeniem na alergen bywa kłopotliwe lub całkowicie niemożliwe. Małe dzieci nie w każdym przypadku potrafią odpowiednio wcześnie powiedzieć o dokuczliwych objawach i dokonać ich odpowiedniego określenia, a to powoduje zmniejszenie bezpieczeństwa całego postępowania leczniczego.
Zasady dla chorego w czasie stosowania immunoterapii
- Za każdym razem po zastrzyku dziecko powinno odpoczywać i unikać wysiłku fizycznego,
- Bardzo ważne jest przestrzeganie terminów wizyt w przychodni ustalanych przez lekarza prowadzącego.
- Po każdym zastrzyku dziecko musi pozostać przez co najmniej 30 minut w gabinecie zabiegowym.
- Konieczne jest również unikanie ekspozycji na substancje uczulające w trakcie leczenia.
- Rodzice powinni spisywać i dokładnie prezentować w czasie wizyty lekarzowi wszelkie objawy, jakie pojawiły się u dziecka po ostatnim zastrzyku odczulającym. Jeśli jakiś symptom wzbudził niepokój, powinni niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
- Powinno się przyjmować jedynie leki, które przepisał lekarz. Specjalista prowadzący proces odczulania powinien być również informowany o wszelkich zmianach w obrębie terapii leczniczej.
Czemu dziecko musi pozostać przez pół godziny w gabinecie zabiegowym?
W ciągu pierwszych 30 minut od podania szczepionki mogą pojawić się tzw. ostre lub nagłe reakcje na podany specyfik. Jeśli do nich dojdzie, koniecznością dla ratowania życia, może być natychmiastowa reakcja lekarza. Objawy niepożądane, które pojawiają się później, gdy minie już nieco czasu od zastrzyku, nie są tak niebezpieczne, jednak należy pamiętać, aby koniecznie zgłaszać je wszystkie lekarzowi.
Jakie są przeciwwskazania do immunoterapii?
Immunoterapii swoistej nie wolno przeprowadzać u osób, dzieci, których poziom odporności organizmu ogranicza jego zdolność prawidłowej reakcji na zastosowaną terapię. Ma to miejsce m.in. w chorobach tkanki łącznej, choroba immunologicznych oraz chorobach nowotworowych.
Jeśli u dziecka wystąpi infekcja o podłożu wirusowym lub bakteryjnym, zachodzi potrzeba przesunięcia w czasie terapii.
Odradza się odczulanie przy ciężkich chorobach alergicznych oraz w przypadku współwystępowania chorób układu krążenia o ciężkim przebiegu. Jednak mówi się o nich w kontekście przeciwwskazań względnych, w których decyzja należy do lekarza, który podejmuje ją po skrupulatnym przeanalizowaniu konkretnego przypadku chorego.
Zobacz także: Uczulenie na sierść u dziecka >>
