Mononukleoza zakaźna jest również nazywana potocznie chorobą pocałunków. To schorzenie dotyczy najczęściej dzieci, które biorą do ust te same przedmioty lub nastolatków w czasie gdy rozpoczynają się pierwsze miłości i związki. Zarazić można się bowiem za pośrednictwem śliny. Pozornie objawy przypominają grypę, jest to jednak choroba zakaźna.
Jednorazowe przechorowanie mononukleozy daje odporność na całe życie, jednak wirus Epsteina-Barr (EBV), należący do grupy wirusów opryszczki, który ją powoduje pozostaje w organizmie w formie utajonej.
Co to jest mononukleoza zakaźna?
Mononukleoza, choć niezwykle powszechna, bo przeciwciała świadczące o kontakcie z nią mogą zostać wykryte nawet u 96-99% osób dorosłych, to jest słabo znana i słysząc tę nazwę właściwie nie wiemy z czym mamy do czynienia.
Nosi również nazwy : gorączka gruczołowa oraz angina monocytowa. Rozwój schorzenia jest bardzo powolny – jego inkubacja pochłania bowiem od 30 do 50 dni. Gdy wirus dostanie się do naszego organizmu wnika do ślinianek, gdzie dochodzi do jego namnażania. Symptomy choroby uwidaczniają się po zakończeniu okresu inkubacji i mogą być mało specyficzne.
Mononukleoza zakaźna objawy
Pojawienie się pierwszych objawów choroby może wprowadzić w błąd i skutkować, późniejszym postawieniem właściwej diagnozy. U małych dzieci mononukleoza przypomina najczęściej zwykłe przeziębienie z bólem mięśni i pleców, katarem, podwyższoną temperaturą lub lekkim zapaleniem migdałków. U innych młodych pacjentów mogą natomiast pojawić się objawy przypominające anginę – powiększone ropne migdały, silny ból gardła, bardzo wysoka temperatura ciała.
Wymienione powyżej pierwsze, mylące objawy mononukleozy pojawiają się po okresie jej inkubacji czyli po upływie 30-50 dni. Następnie ustępują miejsca bardziej charakterystycznym konkretnie dla tej choroby zakaźnej:
- Dreszcze,
- Brak apetytu,
- Wysoka temperatura – nawet 40 stopni przez okres około 2 tygodni,
- Silny ból gardła,
- Powiększenie migdałków,
- Niekiedy opuchlizna migdałków,
- Szary nalot na migdałkach, który powoduje nieprzyjemny, mdły zapach z ust,
- Powiększenie węzłów chłonnych pod pachami, na szyi oraz pod żuchwą – są przesuwalne i bolesne,
- Zajęcie przez chorobę wątroby oraz śledziony, co może skutkować pojawianiem się dotkliwych bólów brzucha,
- Obfity katar,
- Opuchlizna na powiekach, łukach brwiowych lub u nasady nosa,
- Jeśli na początku rozwoju schorzenia postawiono niewłaściwą diagnozę i podano choremu ampicylinę to zwykle występuje charakterystyczna wysypka,
- Przy zajęciu wątroby przez wirusa mogą pojawić się również objawy żółtaczki.
Mononukleoza zakaźna diagnostyka
Ponieważ objawy mononukleozy przypominają zwykłe przeziębienie, grypę lub anginę to najczęściej właśnie tak mylnie jest diagnozowana. Zdecydowanie najdokładniejsze będzie przeprowadzenia badania krwi – wiadomo bowiem, że wirus EVB atakuje białe krwinki, a dokładnie limfocyty B i zmienia je w wyróżniający się sposób.
W pierwszej kolejności można wykonać badanie najłatwiejsze tzw. test szkiełkowy, który przeprowadza się ambulatoryjnie. W sytuacji gdy jego odczyty nie będą jasne lekarz może zalecić wykonanie profilu serologicznego. Jest to stosunkowo kosztowne badanie, jednak niezwykle dokładne i nie pozostawia najmniejszych wątpliwości uwidaczniając przeciwciała skierowane na EVB.
Mononukleoza – leczenie
W przypadku mononukleozy zakaźnej nie ma specjalnych terapii leczniczych. Może się zdarzyć, że przy cięższym przebiegu konieczna będzie hospitalizacja z uwagi na wskazania do obserwacji przez lekarza. Jednak gorączkę musimy wyleżeć – dużo odpoczywać, jednocześnie pamiętając aby dużo pic i nie doprowadzić się do odwodnienia. Paracetamol i ibuprofen mogą być pomocne w zwalczaniu bólu. W czasie choroby zaleca się również stosowanie lekkostrawnej diety aby zatroszczyć się o wątrobę i obolałe gardło.
Dodatkowo pomocne jest ssanie kostek lodu, napar z rumianku oraz tabletki i spraye na ból gardła i migdałków. Do znajdującego się na kaloryferze nawilżacza powietrza warto wlać olejki eteryczne aby lepiej nawilżyć śluzówkę. Mononukleoza jest niezwykle wyczerpująca, chory powinien więc leżeć w łóżku, nie wychodzić z domu i nie przemęczać się.
Mononukleoza – powikłania
Jeśli osoba chora ma postawioną odpowiednią diagnozę i w pełni stosuje się do zaleceń lekarza, to powikłania zdarzają się bardzo rzadko. Jednak jeśli już wystąpią to mogą być bardzo poważne:
- Niedrożność dróg oddechowych i powiększenie węzłów chłonnych,
- Problemy z oddychaniem lub bezdechy wywołane powiększeniem migdałków,
- Zapalenie mięśnia sercowego oraz tkanek które go otaczają,
- Zaatakowanie wątroby może skutkować wystąpieniem żółtaczki,
- Zmiany w szpiku kostnym, ośrodkowym układzie nerwowym, rdzeniu kręgowym oraz mózgu,
- Bardzo rzadkim powikłaniem jest pękniecie uszkodzonej śledziony w wyniku jej naruszenia. Wówczas pojawiają się objawy wstrząsu – silny ból w górnej, lewej części brzucha, omdlenie, osłabienie, bladość, pot, szybkie tętno. Koniecznością jest natychmiastowa operacja i usunięcie śledziony.
Po wyleczeniu
Choroba bardzo osłabia organizm zaleca się więc odpoczynek , wysypianie się i oszczędny tryb życia przez co najmniej kilka tygodni po chorobie. Odradzany jest również wysiłek fizyczny w czasie rekonwalescencji. Koniecznie należy uważać na śledzionę, która w wyniku powiększenia może nadal wystawać spod ochraniających ją żeber i w czasie urazu łatwo ulec pęknięciu. Po przebyciu mononukleozy zaleca się wykonanie morfologii krwi w celu wykluczenia anemii oraz sprawdzenia ilości białych krwinek.
