Badanie kontrolne moczu przede wszystkim dostarcza informacji na temat stanu zdrowia nerek i chorób układu moczowego, ale pozwala też zdiagnozować problemy z innymi narządami, np. z wątrobą. Dlatego ogólne badanie moczu, należące do grupy najbardziej podstawowych badań profilaktycznych, należy wykonywać przynajmniej raz do roku. Lekarz może zlecić również bardziej zaawansowane odmiany badania: dobową zbiórkę moczu lub posiew moczu.
Badanie ogólne moczu
Ogólna analiza moczu to ustalenie takich parametrów, jak: barwa moczu, jego przejrzystość, ciężar właściwy, pH, urobilinogen, obecność niepożądanych substancji w moczu. Mocz w największym stopniu składa się z wody (96 proc.), poza tym w jego skład wchodzą nieprzydatne i szkodliwe substancje, będące skutkami ubocznymi procesów przemiany materii (mocznik), sole mineralne i barwnik żółciowy. Ten ostatni, urochrom, daje charakterystyczny żółtawy odcień wydalanej substancji. Nie każda zmiana koloru moczu świadczy o chorobie. Wpływ na niego mają niektóre składniki diety, np. czerwone owoce i warzywa lub zażywane leki. Mocz powinien być lekko przeźroczysty, jeśli staje się nieprzejrzysty, może to świadczyć o obecności krwi, leukocytów, albo bakterii. Jeśli któreś z nich jest w moczu, wiąże się to zwykle ze stanem zapalnym, a w skrajnych przypadkach mogą świadczyć o nowotworze pęcherza. Właściwy ciężar moczu to od 1018 do 1030 g/l. Szczególnie niepokojąca jest zbyt mała waga, bo może oznaczać np. przewlekłą niewydolność nerek. Właściwe pH moczu wynosi 6. Drobne wahnięcia są zwykle spowodowane dietą. Jeśli pacjent jest wegetarianinem, często ma bardziej zasadowy odczyn moczu, a ten, który wybrał bardzo mięsną dietę, zwykle ma odczyn kwaśny. Jednak zasadowy odczyn moczu może wiązać się również z przewlekłą niewydolnością nerek lub nadczynnością gruczołów przytarczycznych. Kwaśny odczyn pojawia się w czasie gorączki, ale może też oznaczać, że organizm jest odwodniony. Ilość urobilinogenu w moczu jest bardzo istotna. To substancja, która zwykle wydalana jest w kale, dlatego jeśli tylko jest go za dużo w moczu, może to świadczyć o chorobach wątroby. Czego natomiast nie powinno być w moczu? Bakterii, pasożytów i grzybów, białka, cukru, ciał ketonowych, leukocytów oraz erytrocytów.
Dobowa zbiórka moczu
Również stanowi jedno z podstawowych badań profilaktycznych, jednak pozwala na bardziej szczegółowy bilans płynów w ciele i zawartość poszczególnych związków chemicznych. Badanie polega na zbieraniu moczu z 24 godzin do jednego pojemniczka. Analiza zebranej substancji pozwala określić stężenie: białka (nie może go być więcej niż 10 mg/dl), cukru (nie więcej niż 180 mg%), leukocytów (nie więcej niż 2,5 mln), wałeczków (nie więcej niż 5 mln), kortyzolu (nie więcej niż 120 µg), potasu (między 25 a 100), sodu (między 40 a 220), wapnia (około 7,5).
Badanie kontrolne moczu – posiew moczu
Specjalistycznym badaniem moczu jest jego posiew, który wykonuje się w celu dobrania odpowiedniego antybiotyku do leczenia pacjenta. W moczu szuka się bakterii i określa się ich rodzaj, aby móc wybrać najbardziej skuteczny lek do ich zwalczenia.
