PLT, czyli płytki krwi (trombocyty) to parametr, który jest określany podczas morfologii krwi, czyli jednego z podstawowych badań krwi. Ilość trombocytów we krwi świadczy o możliwości krzepnięcia, dlatego badanie przeprowadza się często przed różnego rodzaju operacjami. Wysoki poziom trombocytów może prowadzić do powstawania zakrzepów, na przykład po zabiegach operacyjnych, natomiast zbyt mała ilość płytek krwi zwiększa ryzyko wystąpienia trudnych do zatamowania krwotoków. Poziom płytek krwi odbiegający od normy czasami jest spowodowany infekcją lub przemęczeniem, ale może świadczyć również o poważnej chorobie, na przykład nowotworowej. Czym może być spowodowany nieprawidłowy poziom trombocytów we krwi i kiedy należy udać się na badanie?
Kiedy zaleca się oznaczenie ilości płytek krwi?
Wskazaniem do badania PLT są wszelkie objawy, które mogą świadczyć o zaburzeniach krzepnięcia krwi. Te objawy to między innymi częste krwawienia z nosa, długotrwałe krwawienie nawet po małym skaleczeniu, a także bardzo obfite, długie miesiączki. Zaniepokoić powinna również sytuacja, w której u pacjenta wyjątkowo łatwo dochodzi do powstawania siniaków. Na badanie powinny się udać również osoby, u których pojawia się krew w kale, co może świadczyć o krwawieniu z przewodu pokarmowego.
Jak się przygotować do badania i jaki jest jego przebieg?
Badanie PLT przeprowadza się zwykle przy okazji morfologii, więc pacjent powinien przyjść na badanie na czczo. Przed badaniem lepiej zrezygnować z nadmiernego wysiłku, ponieważ może to wpłynąć na wynik badania. Poza tym do badania nie trzeba się specjalnie przygotowywać. Ważne jest jednak żeby poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach i przewlekłych chorobach. Badanie polega na pobraniu z żyły łokciowej odpowiedniej ilości krwi. Przed pobraniem krwi skóra pacjenta jest dokładnie odkażana za pomocą alkoholu lub specjalnego środka dezynfekującego. Próbka krwi jest odpowiednio przygotowywana i wysyłana do laboratorium, w którym jest poddawana analizie. Po badaniu należy przez kilka minut uciskać miejsce wkłucia.
Czym jest spowodowany nieprawidłowy poziom płytek krwi?
Prawidłowa ilość trombocytów w przypadku dorosłych osób wynosi od 140 do 440 tysięcy na milimetr sześcienny krwi. Gdy ilość trombocytów jest większa niż jest to określone normą, można mówić o trombocytozie. Taki stan często jest spowodowany nadmiernym wysiłkiem fizycznym. Ilość płytek krwi jest podwyższona również u kobiet w ciąży oraz po porodzie, a także u osób, które przeszły operację usunięcia śledziony. Poza tym, zbyt duża ilość trombocytów może wskazywać na to, że organizm jest objęty infekcją. Taki wynik może być spowodowany nowotworem szpiku kostnego. Zbyt wysoki poziom trombocytów może prowadzić do zakrzepów, ale również krwotoków, ponieważ płytki krwi, które są produkowane w nadmiarze nie są dobrej jakości.
Zbyt niski poziom trombocytów może być spowodowany białaczką lub przerzutami, które nowotwór daje do szpiku kostnego, co powoduje upośledzenie wytwarzania płytek krwi. Ilość PLT zmniejsza się również po chemioterapii, radioterapii oraz po zażyciu niektórych antybiotyków i leków przeciwbólowych. Trombocytopenię (zmniejszoną ilość płytek krwi) mogą wywoływać choroby zakaźne, takie jak mononukleoza, dur czy odra, a także niedobory kwasu foliowego oraz witaminy B12.
Jeżeli wynik oznaczenia PLT odbiega od normy należy udać się do lekarza, który przeprowadzi analizę wyników i dokładny wywiad lekarski, podczas którego postara się znaleźć przyczynę nieprawidłowych wyników. Być może konieczne będzie przeprowadzenie dodatkowych badań, które umożliwią postawienie diagnozy.
