Czym jest kolka u noworodka, jak się objawia?

Kolka u noworodka czy niemowlęcia w pierwszych miesiącach życia to wizja wręcz przerażająca dla młodych, przyszłych i już obecnych rodziców. Z pewnością dolegliwość ta nie cieszy się dobrą sławą i trudno się temu dziwić. Gdy kolka dopadnie malucha, to jego płacz jest głośny i wręcz żałosny, a rodzice również czują się bardzo źle, nie mogąc szybko ulżyć dziecku i go uspokoić.

Z pewnością kolka u noworodka (kolka niemowlęca) jest dolegliwością, na którą medycyna nadal nie znalazła skutecznego panaceum, umożliwiającego pozbycie się uciążliwych symptomów w ciągu kilku chwil. Na przestrzeni wieków liczne domowe sposoby, dające szansę na skuteczne pozbycie się kolek, zostały znacząco udoskonalone przez rodziców, dzięki czemu możemy dziś korzystać z tej wiedzy.

Czym jest kolka niemowlęca i skąd się bierze?

Kolki pojawiają się u dzieci w wieku kilku tygodni i są problemem, co najmniej 40% maluchów. Charakterystyczny jest wówczas silny płacz dziecka, niemożliwy do opanowania, nie chce się ono uspokoić, a dodatkowo w wyniku silnego bólu będzie podkurczać nóżki do góry, do brzuszka.

Wyjaśnienie kolki jest stosunkowo proste, gdyż stanowi ona gwałtowny i bardzo silny skurcz jelit. Do pojawiania się ataków dochodzi pomiędzy 1 a 3 miesiącem życia dziecka. W większości przypadków ich ustąpienie następuje równie nagle, jak pojawienie się, a w zdrowiu dziecka nie ma po nich najmniejszych śladów.

Kolka niemowlęca eksponuje się zwykle w porach popołudniowych lub wieczornych. Objawy pojawiają się gwałtownie i utrzymują się od kilku minut do nawet kilku godzin. Dokładna przyczyna ich występowania nie jest do chwili obecnej poznana. Udało nam się jednak już dość precyzyjnie poznać czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo pojawienia się dolegliwości.

Liczni lekarze pediatrii uważają za główną i najbardziej prawdopodobną przyczynę kolek niemowlęcych niedojrzałość układu pokarmowego malutkiego dziecka. Ich zdaniem nie jest on w stanie całkowicie poradzić sobie z mlekiem mamy, które stanowi najlepszy, łatwo przyswajalny i dobrze trawiony pokarm, a już tym bardziej ze sztucznymi mieszankami.

Pośród innych teorii mających określić przyczynę występowania kolek za wysoce prawdopodobną uznaje się również alergię u dziecka na białko mleka krowiego, które spożywa karmiąca mama lub też niedobór laktazy, która jest enzymem umożliwiającym trawienie cukru mlecznego – występuje on zarówno w mleku modyfikowanym, jak i kobiecym.

Dowiedziono, że negatywnie na samopoczucie małego dziecka wpływa duża ilość połykanego w czasie ssania pokarmu powietrza. Dochodzi do tego np. gdy dziecko je zbyt łapczywie i szybko. Duża ilość, niewielkich pęcherzyków powietrza gromadzi się w układzie pokarmowym, prowadząc do wzdęć oraz skurczy jelit.

Obecnie większą uwagę poświęca się również psychice najmłodszych dzieci. W związku z tym wskazuje się również, że kolki mogą pojawiać się na skutek nadmiernej ilości bodźców, którym dziecko poddawane jest w ciągu dnia, mówi się również o wysokim poziomie zmęczenia. Przyczyna psychologiczna mogłaby stanowić wyjaśnienie pory pojawiania się ataków, czyli najczęściej godzin pomiędzy 16 a 21. Badacze wskazują, że czynnikami sprzyjającymi kolkom mogą być podenerwowanie, stres oraz zmęczenie mamy.

Kolka niemowlęca spowodowana dietą mamy?

Kolki u dzieci mogą być również wywołane nieprawidłowościami w diecie mamy, dlatego warto dokładnie sprawdzić, czy coś z naszego menu nie powoduje drażnienia małego żołądka. Jak to zrobić?

1. Unikaj przejadania się – zdarzają się sytuację, że u dzieci pojawiają się kolki, gdy mama zje coś, czego maluch nie lubi. Niekiedy reakcja pojawia się dopiero po większej ilości określonego składnika, dlatego na wszelki wypadek lepiej się nie przejadać.
2. Dokładnie notuj, co jadłaś – ten krok polega na sporządzeniu dokładnej listy swoich posiłków z wyszczególnionym składem. Następnie możemy użyć zakreślacza i zaznaczyć najbardziej podejrzane o wywołanie nietolerancji pokarmy. W wielu przypadkach za głównego podejrzanego uznaje się mleko krowie.
3. Dokonaj eliminacji – pokarmy, które wzbudzają największe wątpliwości, kolejno eliminuj, pojedynczo, ze swojej diety na czas od 10 do 14 dni. Rozpocznij od krowiego mleka i obserwuj dziecko – czy negatywne objawy się zmniejszają lub też całkiem znikają.
4. Kontrola wyników – jeśli uznasz, że objawy ustąpiły, zrób test, wprowadź z powrotem podejrzany produkt do swojego jadłospisu i obserwuj czy w ciągu doby powrócą objawy i czy u dziecka wystąpi kolka. Jeśli tak się stanie, to na pewien okres czasu wykreśl dany rodzaj pożywienia ze swojego menu.

Objawy

Objawy kolki eksponują się najczęściej w późnych godzinach popołudniowych lub wieczornych, co z pewnością ułatwia rozpoznanie dolegliwości. Płacz dziecka przypomina bardziej krzyk, przemawia przez niego ból, jest więc zupełnie inny, niż gdy maluch jest głodny lub znudzony. Charakterystyczne jest podkurczanie nóżek do brzuszka, co jest zachowaniem instynktownym mającym ukoić ból. Brzuszek dziecka jest bardzo twardy, często maluchy również się prężą.

Nie panikuj!

Malutkie dziecko bardzo silnie wyczuwa emocje, szczególnie mamy. Tak więc, gdy rozpoczyna się atak kolki, weź trzy głębokie oddechy i postaraj się być spokojna. Weź malucha w ramiona, przytul, przystaw do piersi, spróbuj uspokoić. Chaotyczne bieganie po mieszkaniu, płakanie i rozpacz nie pomogą, a mogą bardziej zdenerwować malucha, którego zdecydowanie trudniej będzie ci uspokoić. Dlatego nie panikuj. Gdy dziecko się trochę uspokoi, tzn. będziesz wiedziała, że nadal cierpi, ale będzie w miarę spokojne, rozpocznij udzielanie mu pomocy. Możesz skorzystać z wielu przetestowanych przez rodziców metod walki z kolką.

Co robić, gdy pojawia się kolka u niemowlaka?

Rodzice przekazują pomiędzy sobą liczne rady, których zadaniem jest poradzenie sobie z dokuczliwymi kolkami u najmłodszych. Co więc możemy zrobić, gdy zaczną one uprzykrzać życie naszemu dziecku?

1. Rutyna – z uwagi na fakt, iż jedną z przyczyn kolek może być nadmierne zmęczenie, a dziecko może mieć kłopoty z zasypianiem, jeśli próbujemy je kłaść o różnych porach dnia, warto wprowadzić rutynę i konsekwencję. Chodzi dokładnie o to, aby każdego dnia pobudka była o tej samej porze, podobnie jak posiłki, czas drzemki, kąpiel i wieczorne kładzenie do łóżka. Takie postępowanie daje małemu dziecku nie tylko poczucie bezpieczeństwa, ale również ułatwia prawidłowe funkcjonowanie jego organizmu.
2. Pomoc – zdarza się, że młoda mama przy którymś kolejnym ataku kolki u dziecka, nie może jej znieść, a już tym bardziej ciągłego i uciążliwego płaczu malucha. Zamiast płakać razem z dzieckiem i się denerwować poproś o pomoc. Niech dziecko spróbuje uspokoić mąż, babcia, dziadek czy sąsiadka. Ty w tym czasie weź kąpiel, prysznic lub idź na krótki spacer. Głęboko oddychaj i się zrelaksuj, żeby wrócić do dziecka pełna sił. A osoba stojąca bardziej z boku może okazać się spokojniejsza i szybciej uspokoić dziecko.
3. Szum – u niektórych dzieci niezwykle pomocny okazuje się stały szum suszarki, cichy odkurzacz lub niewielka fontanna pokojowa. Włączenie takich urządzeń generuje szum, który w wielu źródłach określany jest jako podobny do dźwięków wód płodowych, gdy dziecko jeszcze czuło się bezpieczne w łonie matki. Z tego powodu ma to oddziaływać na nie uspokajająco. Dodatkowo łagodnym strumieniem suszarki możemy delikatnie rozgrzać bolesny brzuszek.
4. Karm od razu – jeśli dziecko cierpi z powodu kolek, jego karmienie rozpoczynaj zaraz po tym, jak się obudzi. Dopiero po odbiciu i odpoczynku przewiń i przebierz. W ten sposób możesz uniknąć silnego płaczu wywołanego głodem, który skutkuje nałykaniem się dużych ilości powietrza.
5. Masaż antykolkowy – może przynieść dziecku ulgę. Wykonuj na brzuszku koliste ruchy zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a następnie ruchy słońce-księżyc, czyli jedną ręką koła, a drugą półkola.
6. Ułóż dziecko na pleckach i masuj plecki – delikatny ucisk ułatwi pozbycie się gazów i doprowadzi do usprawnienia funkcjonowania jelit.
7. Podciąganie kolanek do brzuszka – zginamy nóżki dziecka i przyginamy je do brzuszka, gdy maluch leży na pleckach, uzyskany efekt będzie taki sam jak w przypadku odwrócenia na plecki, łatwiej będzie wydalić gazy i usprawnić pracę jelit.
8. Ciepła kąpiel – wykąpanie dziecka w wanience z ciepłą wodą pomoże maluchowi się odprężyć i rozluźnić, co przyniesie ulgę w bólu.
9. Ciepłe okłady brzuszka – można je wykonać np. za pomocą tetrowej pieluszki, którą nagrzejemy żelazkiem, konieczna jest ostrożność, aby nie była gorąca. W aptekach dostępne są specjalne żelowe poduszeczki, które rozgrzewamy w ciepłej wodzie i robimy okłady.
10. Leki i herbatki – np. z kopru włoskiego, które oferowane są przez marki dla dzieci. Sprawdzają się również leki w formie kropelek, które dostaniemy w aptekach bez recepty. Dla uzyskania zadowalającego efektu konieczne jest ich regularne stosowanie przez dłuższy czas.

Zobacz także: Kolka u niemowlaka – 25 sprawdzonych sposobów

Czy pojawianiu się kolek można zapobiegać?

Aby zapobiegać kolkom niemowlęcym konieczne jest zapewnienie spokoju zarówno sobie, jak i dziecku. Pamiętaj, że noworodki i niemowlęta wręcz idealnie wyczuwają nastrój mamy i na niego reagują. W czasie karmienia warto ograniczyć ilość bodźców, np. wyłączyć telewizor, przyciemnić światło, niech dziecko je spokojnie i nic go nie rozprasza, aby niepotrzebnie nie łykało powietrza. Aby pozbyć się jego nadmiaru, koniecznie pamiętaj o odbijaniu. Po zakończeniu jedzenia przytrzymaj dziecko przez jakiś czas w pozycji pionowej i delikatnie oklepuj plecki.

Kolka niemowlęca u dziecka karmionego mlekiem mamy

Jeśli u dziecka karmionego piersią dochodzi do pojawiania się kolek, kobieta powinna dokładnie przyglądać się swojej diecie. Jeszcze stosunkowo niedawno wskazywano, że spożywanie mleka krowiego czy ciężkostrawnych warzyw może przyczyniać się do pojawiania się kolek u dzieci, jednak dziś ta definicja nie jest już tak powszechna. Każde dziecko może bowiem zareagować negatywnie na inny pokarm, dlatego konieczne jest skrupulatne obserwowanie swoich posiłków i reakcji dziecka, aby wiedzieć, co nam wolno, a czego nie.

Pośród innych zaleceń wymienia się m.in. unikanie spożywania ciężkostrawnych potraw. Przez okres karmienia piersią dieta matki powinna być lekkostrawna i zdrowa, gdyż wszystko, co je, wpływa na dziecko. Zanim przystąpimy do karmienia, istotne jest ułożenie siebie i dziecka w wygodnej pozycji i odprężenie się. Jednocześnie nie powinnyśmy się śpieszyć. Karmienie nie może być przerywane, gdyż może to skutkować intensywnym płaczem i połknięciem dużej ilości powietrza. Ważne, aby pamiętać, że dziecko może ssać pierś nawet przez kilkadziesiąt minut, istotne jest więc, aby postawić sobie w zasięgu ręki coś do picia czy np. wyłączyć gaz pod garnkiem.

Wygodna pozycja dla mamy oznacza taką, w której będziesz mogła swobodnie posiedzieć przez dłuższy czas, nie przerywając karmienia swojej pociechy. W przypadku niemowlaka borykającego się z kolkami warto dopilnować, aby było ułożone w pozycji mocno uniesionej lub niemal pionowej. Jeśli będzie leżeć poziomo, połknie zdecydowanie więcej powietrza.

Pierś, którą karmimy, nie powinna być nadmiernie szybko zmieniana. Pokarm zmienia się w swoim składzie wraz z postępem karmienia. Na początku występuje w nim więcej laktozy niżeli tłuszczów, przez co szybciej dochodzi do opróżniania się żołądka, oraz do powstawania w jelitach większej ilości procesów fermentacyjnych, które skutkują produkcją gazów.

Kolka niemowlęca u dziecka karmionego mlekiem modyfikowanym

Jeśli dziecko spożywa sztuczną mieszkankę mleczną, zaleca się stosowanie zarówno smoczków, jak i butelek antykolkowych. Wyróżniają się one zakrzywionym kształtem, który daje możliwość karmienia dziecka w pozycji półpionowej, jednocześnie gwarantując odpowiedni przepływ mleka, z zablokowaniem przepływu nadmiaru powietrza do buźki malucha. Budowa smoczka antykolkowego również jest specyficzna, gdyż występują w nim specjalne zaworki, które sprawiają, że do wnętrza butelki może dostać jedynie niezbędna ilość powietrza. W ten sposób unikamy cofania się pokarmu u dziecka i pojawiania się kolek.

Wybór odpowiedniej mieszanki mlecznej to również niezwykle istotna kwestia dla naszego dziecka. Jeśli dziecko cierpi z powodu uporczywych kolek, to poleca się specjalne o obniżonej zawartości laktozy w składzie.

Czytaj również: Refluks u niemowlaka – to normalne – dowiedz się co robić