Badanie tylnego odcinka oka jest nazywane również badaniem dna oka. Pozwala ono na ocenę części oka znajdujących się w jego tylnym odcinku, czyli siatkówki, plamki, tarczy nerwu wzrokowego, a także naczyń krwionośnych siatkówki. Badanie jest przeprowadzane w przypadku podejrzenia schorzeń tych elementów oka, ale równie często jest zlecane ze względu na inne choroby, związane na przykład z układem nerwowym czy narządów głowy, ponieważ pozwala na ocenę stanu zdrowia pacjenta w przypadku wielu chorób ustrojowych.
Kiedy zaleca się przeprowadzenie badania tylnego odcinka oka?
Badanie tylnego odcinka oka jest zalecane między innymi w przypadku problemów ze wzrokiem, które mogą sugerować uszkodzenie siatkówki lub nerwu wzrokowego. Jedną z poważniejszych chorób, które są diagnozowane między innymi dzięki badaniu tylnego odcinka oka jest jaskra. Badanie dna oka powinno się przeprowadzać również w przypadku zaburzeń widzenia lub pogorszenia ostrości widzenia. Problemy tego typu mogą być spowodowane na przykład różnego rodzaju chorobami siatkówki, zmianami zwyrodnieniowymi plamki lub odwarstwieniem siatkówki. Poza tym, badanie dna oka jest bardzo często zlecane przez lekarzy neurologów, jeżeli u pacjenta stwierdza się zaburzenia neurologiczne takie jak częste bóle i zawroty głowy czy szumy uszne. Badanie jest zalecane także po urazach mózgu. Badanie tylnego odcinka oka powinny wykonywać regularnie osoby chorujące na cukrzycę. Jest to ważne, ponieważ choroby cukrzycowe, zwłaszcza nieleczone, znacząco wpływają na funkcjonowanie oczu. Kolejną grupą osób, które nie powinny zaniedbywać badań okulistycznych, w tym badania tylnego odcinka oka, są osoby z nadciśnieniem tętniczym. Są one szczególnie narażone na pojawienie się jaskry.
Badanie dna oka przeprowadza się również u dzieci, na przykład w celu wykrycia retinopatii wcześniaków. Jednym z zaleceń do przeprowadzenia badania jest zez. Badanie tylnego odcinka oka umożliwia zdiagnozowanie przyczyny choroby, jeżeli jest ona związana ze zmianami obejmującymi dno oka.
Jak przebiega badanie ?
Badanie przeprowadza się za pomocą oftalmoskopu, czyli aparatu, który składa się ze źródła światła, zasilania oraz układu optycznego. W trakcie badania oko badanej osoby jest oświetlane snopem światła. Światło to przechodzi przez cały układ optyczny oka aż do siatkówki, dzięki czemu możliwe jest oglądanie tylnego odcinka oka. Co więcej, obraz jest znacznie powiększony. Przed badaniem pacjentowi podaje się krople rozszerzające źrenice, a po około 15 – 30 minutach przystępuje do badania dna oka. W trakcie badania lekarz siedzi naprzeciwko pacjenta przybliżając oftalmoskop na odległość około 3 – 4 cm od rogówki pacjenta. Badana osoba jest proszona o patrzenie w różne strony. W zależności od stopnia współpracy pacjenta, a także stanu dna oka, badanie trwa kilka, maksymalnie kilkanaście minut.
Przed badaniem należy poinformować lekarza o chorobach, na które jest się leczonym, zwłaszcza jaskrze. W takim przypadku pacjentowi nie można bowiem podać kropli rozszerzających źrenice. Warto mieć ze sobą poprzednie wyniki badań, o ile były kiedykolwiek przeprowadzane.
Jakie powikłania mogą wystąpić po badaniu tylnego odcinka oka?
W przypadku osoby zdrowej, badanie dna oka nie powinno spowodować żadnych skutków ubocznych. Przeprowadzenie badania może mieć poważne skutki, jeżeli osobie chorej na jaskrę zostaną podane krople rozszerzające źrenice. Wówczas może wystąpić atak jaskry, który objawia się zaburzeniami widzenia, nudnościami a nawet wymiotami, bardzo silnym bólem głowy i oka, a także podwyższonym ciśnieniem w gałce ocznej. Jeżeli po badaniu tylnego odcinka oka zaobserwuje się którekolwiek z tych objawów, należy niezwłocznie udać się do okulisty, ponieważ długotrwały atak jaskry może prowadzić nawet do ślepoty.
