RZS (reumatoidalne zapalenie stawów) to występująca na całym świecie choroba tkanki łącznej. Szacuje się, że dotyczy ona prawie 2% społeczeństwa, co w samej Polsce stanowi ok. 350 tys. ludzi. RZS jest chorobą przewlekłą, charakteryzuje się postępującą destrukcją i zniekształceniem stawów, co z biegiem czasu może doprowadzić do trwałego upośledzenia ich funkcji. Wczesne wykrycie i odpowiednie leczenie może złagodzić przebieg choroby i ułatwić codzienne funkcjonowanie.
1: Nie jest znana konkretna przyczyna RZS
Reumatoidalne zapalenie stawów to choroba o podłożu autoimmunologicznym, co znaczy, że powstała w wyniku nieprawidłowej reakcji układu odpornościowego na własne tkanki i komórki. Dokładna przyczyna tego zjawiska nie jest znana, ale bierze się pod uwagę kilka czynników. Jednym z nich są zaburzenia nabytej odporności organizmu, w szczególności funkcji limfocytów T. Innym czynnikiem może być przebyta kiedyś infekcja wirusowa, która pobudzając układ immunologiczny, jednocześnie wywołała autoagresję na własne tkanki. Poza tym istnieje bardzo duże ryzyko genetycznego dziedziczenia choroby, co w przypadku bliźniąt jednojajowych wynosi nawet 50%.
2: RZS dotyczy głównie stawów u rąk
Chorobę charakteryzuje symetryczne zajęcie stawów w obrębie dłoni, zwłaszcza śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych bliższych (od strony dłoni). We wczesnym etapie pojawia się ból stawów podczas ucisku, obrzęk i wzrost ocieplenia w obrębie stawu, sztywność palców (głównie w porze porannej), która ustępuje pod wpływem ruchu oraz ograniczony zakres ruchów. Postępujące zmiany prowadzą do trwałej deformacji palców i przykurczów w stawach, co ogranicza zdolności chwytne ręki i wykonywanie precyzyjnych ruchów. Towarzyszyć mogą temu objawy ogólne takie jak: osłabienie, stan podgorączkowy, brak apetytu, zmęczenie, spadek masy ciała. Dodatkowo RZS często obejmuje także stawy śródstopno-paliczkowe, staw łokciowy oraz stawy nadgarstka.
3: Reumatoidalne zapalenie stawów to nie tylko stawy
Niestety oprócz stawów w reumatoidalnym zapaleniu zajęte są również inne narządy. Zwykle ma to miejsce u osób z wieloletnią chorobą, o ciężkim przebiegu. Ogólnoustrojowy zasięg tej choroby spowodowany jest krążącymi przeciwciałami, które reagują z odpowiednimi sobie komórkami, wytwarzając proces zapalny. Wśród nich znajdują się zmiany w układzie krążenia – zmiany na zastawkach serca, wysokie ryzyko zakrzepowo-zatorowe i incydenty sercowe; w układzie oddechowym – guzki reumatoidalne w miąższu płucnym, włóknienie płuc i zapalenie opłucnej; guzki reumatoidalne na skórze oraz zmiany w narządzie wzroku w postaci zapalenia spojówek, rogówki czy twardówki.
4: Badania potrzebne do postawienia diagnozy
Reumatoidalne zapalenie stawów RZS rozpoznawane jest przez lekarza reumatologa, który na podstawie ściśle określonych kryteriów stawia diagnozę. Wśród nich znajduje się liczba i rodzaj zajętych stawów, badania serologiczne z krwi, obecność czynników stanu zapalnego (OB, CRP) oraz czas trwania objawów. Badania laboratoryjne z krwi polegają na określeniu obecności czynnika reumatoidalnego (tzw. RF) oraz przeciwciał anty-CCP. Pomocne są również badania obrazowe np. RTG i USG stawów, w których ocenić można stan powierzchni stawów, obecność płynu oraz nadżerek stawowych.
5: RZS leczy się całe życie
Niestety artretyzm to choroba na całe życie, ale systematyczne przyjmowanie leków pod okiem specjalisty może dawać dobre efekty terapeutyczne. Wyróżnia się tutaj: metotreksat, który zapobiega destrukcjom w stawach, NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne), stosowane na dolegliwości bólowe i stany zapalne oraz sterydy wstrzykiwane dostawowo. Poza tym można sięgnąć po krem na przewlekły ból o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, który rozgrzeje zajęty obszar i przyniesie ulgę.
Zobacz także: Badanie izotopowe kości i stawów – opis i przebieg badania
