Neisseria są naturalnie wysoce transformowalnymi bakteriami. Mają zdolność do efektywnego pobierania zewnątrzkomórkowego DNA i włączania go do chromosomu przez homologiczną rekombinację. Neisseria spp. najlepiej rosną w warunkach tlenowych zawierającej 5-10% dwutlenku węgla w temperaturze 32-37 stopni Celsjusza i pH 7-7.5. Rozmiar komórek wynosi 0,6-1,5 mm w zależności od źródła gatunkowego izolatu i wieku hodowli.
Podstawowe informacje o Neisseria spp.?
Neisseria spp. są wybredne. Agar z krwią i podłoże czekoladowe (krew ogrzewana w temperaturze 80-90 stopni Celsjusza) to odpowiednie pożywki wzrostowe. Kolonie bakteryjne pojawiają się zwykle po 24-48 godzinach wzrostu.
Są dodatnie pod względem oksydazy i katalazy, z wyjątkiem N.elongata (ujemna pod względem katalazy). Wszystkie gatunki wytwarzają kwas z kilku węglowodanów poprzez utlenianie.
Jaka jest jeszcze cecha charakterystyczna tych bakterii?
Do identyfikacji Neisseria spp. można również wykorzystać zdolność do:
- wytwarzania polisacharydu z sacharozy,
- wytwarzania azotanów i azotynów,
- utleniania kwasu tłuszczowego tributyryny.
Struktura i czynniki wirulencji
Podobnie jak inne bakterie Gram-ujemne, mają ścianę komórkową, która składa się z dwóch błon oddzielonych cienką warstwą peptydoglikanu. Wewnętrzna warstwa cytoplazmatyczna składa się z białek osadzonych w dwuwarstwie fosfolipidowej. Jest nieprzepuszczalna dla związków hydrofilowych. Z kolei zewnętrzna warstwa jest asymetryczną dwuwarstwą złożoną z fosfolipidów w wewnętrznej części i lipo-oligosacharydu w zewnętrznej części.
Neisseria gonorrhoeae (rzeżączka)
Rzeżączka to choroba przenoszona drogą płciową. Wywołuje ją Neisseria gonorrhoeae, czyli Gram-ujemna bakteria diplococcus, blisko spokrewniona z innymi gatunkami Neisseria. Charakterystycznym objawem u mężczyzn jest wydzielina z cewki moczowej. U kobiet choroba często przebiega bezobjawowo, ale czasami pojawia się wydzielina z pochwy.
Nieleczona rzeżączka może rozprzestrzeniać się na inne obszary ciała, prowadząc np. do infekcji skóry i błony maziowej. Rzadsze powikłania obejmują zapalenie opon mózgowych, zapalenie wsierdzia i ropnie okołowątrobowe.
Leczenie rzeżączki jest ważne w zapobieganiu bezpłodności, przewlekłemu bólowi miednicy i ciąży pozamacicznej.
Czytaj więcej: Badanie w kierunku rzeżączki – opis i przebieg badania
Neisseria meningitidis
Są główną przyczyną poważnych infekcji bakteryjnych u dzieci, najczęściej objawiających się ropnym zapaleniem opon mózgowych lub posocznicą. Mogą też prowadzić do:
- septycznego zapalenia stawów,
- zapalenia osierdzia,
- bakteriemii,
- przewlekłego zapalenia spojówek,
- zapalenia nagłośni,
- zapalenia ucha,
- zapalenia zatok,
- zapalenia cewki moczowej,
- zapalenie odbytnicy.
Każdego roku na świecie odnotowywanych jest pół miliona przypadków infekcji Neisseria meningitidis. Śmiertelność utrzymuje się na poziomie około 10% w krajach rozwiniętych i 20% w krajach rozwijających się.
Zobacz także: Zapalenie spojówek – jak pozbyć się zapalenia spojówek?
Neisseria sicca
Tworzą suche, pomarszczone, przylegające kolonie, chociaż mogą występować gładkie odmiany. Większość szczepów nie jest pigmentowana. Zwykle kolonie są duże (do 3 mm). Izolowane z nosogardzieli, śliny i plwociny. Podatne na kolistynę.
