Afta ma charakter otwartego owrzodzenia, które jest zlokalizowane na błonie śluzowej podniebienia miękkiego w jamie ustnej, w części policzkowej warg lub bocznych powierzchniach języka. To drobne owrzodzenie jest na ogół pokryte białym lub żółtawym nalotem, natomiast ich obrzeże ma kolor różowawy, świadczący o stanie zapalnym. Często pojawieniem się afty, towarzyszy powiększenie okolicznych węzłów chłonnych.
Afty są zmianami bolesnymi, pojawiają się pojedynczo lub w grupach. Ich wielkość waha się od 1mm do 2 cm średnicy (na ogół nie przekraczają 5 mm). Owrzodzenia pojawiają się u osób w różnym wieku. Powstają prawdopodobnie z powodu zaburzenia odporności komórkowej lub w skutek urazów jamy ustnej np. na skutek przygryzania policzków.
Jak powstają afty?
Proces powstawania aft, rozpoczyna się od pojawienia się małych, okrągłych wyczuwalnych owrzodzeń. Po upływie ok. 2 dni, afty pokrywają się nalotem, tworzy się stan zapalny i owrzodzenia zaczynają być bolesne. Afty goją się od kilku dni do 4 tygodni. Po wygojeniu pozostają charakterystyczne blizny.
Jest wiele przyczyn powstawania aft, do najczęstszych zaliczamy:
- brak odpowiedniej higieny jamy ustnej
- jedzenie np. niedomytych owoców, lub w przypadku dzieci wkładanie do ust brudnych przedmiotów
- choroby układu pokarmowego
- zaburzenia hormonalne
- alergie
- stres
- choroby zębów
- kuracje antybiotykowe
- osłabiony system immunologiczny
- choroby migdałków
- wyżynający się ząb mądrości
- obgryzanie paznokci
- gorączkę
- urazy mechaniczne powstałe np. podczas zabiegów stomatologicznych
- konserwanty
- niedobory witaminy B 12, kwasu foliowego, żelaza
- w przypadku nieprawidłowej reakcji immunologicznej (autoagresja komórek)
Jak leczyć afty?
Jednym z domowych sposobów radzenia sobie z tą dolegliwością jest zastosowanie płukanki z naparu z szałwi, który ma działanie odkażające. Można też zastosować żel zawierający kwas hialuronowy lub specjalny plaster leczący afty (filmożel lipido – koloidowy) można je zakupić bez recepty w aptece. Jeśli owrzodzenia nie znikają, należy udać się do lekarza stomatologa, który podejmie decyzję co do sposobu leczenia. Może zalecić zastosowanie leków przeciwbólowych, maści odkażających bądź płukanek. Należy przy tym pamiętać o właściwym dbaniu o higienę jamy ustnej. Należy też unikać potraw oraz czynników ryzyka wywołujących nadżerki. Warto też wykonać badania krwi i w przypadku stwierdzenia niedoboru witamin, zacząć przyjmować suplementy.
Co to jest aftoza nawrotowa?
Jeżeli afty pojawiają się częściej niż raz w roku, należy zbadać jaka jest przyczyna ich powstawania. Afty powstają na skutek ataku herpeswirusów. Mają one ułatwione działanie jeśli twój system odpornościowy jest osłabiony. Istnieje również aftoza nawrotowa, która jest uwarunkowana genetycznie, w tym przypadku niestety niewiele można poradzić. Jeśli ta dolegliwość występuje u obojga rodziców, ryzyko odziedziczenia jej przez dziecko wynosi 90 %.
Afty najczęściej atakują osoby pomiędzy 10 a 40 rokiem życia. Nie należy mylić ich z występującymi u niemowlaków pleśniawkami. Choć wyglądają bardzo podobnie, za powstawanie pleśniawek odpowiadają chorobotwórcze grzyby – drożdżaki.
