Wielu rodziców nie wie, że próchnica w obrębie mlecznych zębów ich dzieci to choroba. Często można spotkać się z wysoce nieprawdziwym stwierdzeniem, że leczenie mleczaków jest bezsensowne, gdyż one i tak niedługo wypadną. Powinniśmy jednak zdawać sobie sprawę, że to, w jakim stanie są zęby mleczne u naszych pociech, może warunkować to, jak będzie wyglądało ich stałe uzębienie.
Dowiedziono, że u dzieci, których rodzice rażąco zaniedbali proces leczenia zębów mlecznych, pojawiają się znaczące problemy z uzębieniem w dorosłym życiu. Powszechne poza samą próchnicą stają się wówczas różnorodne wady zgryzu, nieprawidłowo rozwinięta kość żuchwy, a z czasem dokuczliwe braki uzębienia.
Niepokojące statystyki
Obserwuje się, że coraz większa ilość dzieci nie tylko boryka się z problemem próchnicy mlecznego uzębienia, ale również kłopoty te bywają bardzo późno zauważane, przez co zachodzi konieczność usunięcia zęba, gdyż jego leczenie nie jest już możliwe. Dentyści alarmują, że już u 77% sześcioletnich dzieci pojawia się próchnica, a co jeszcze bardziej przerażające, występuje ona na mlecznych zębach nawet u 65% trzyletnich maluchów.
Jakie są przyczyny próchnicy zębów mlecznych u dzieci?
Pojawienie się próchnicy w obrębie mleczaków może mieć trzy różne przyczyny. Pierwszą z nich jest dziedziczenie. Ma miejsce, jeśli któreś z rodziców miało słabe zęby lub parodontozę i doszło do odziedziczenia przez dziecko określonej podatności tkanek na próchnicę. Oprócz tego wymieniane są nieprawidłowe nawyki żywieniowe oraz niewłaściwa higiena jamy ustnej, i to właśnie te elementy są najczęstszymi powodami rozwoju próchnicy u dzieci.
Dieta dzisiejszych dzieci nie jest idealna, a wręcz można stwierdzić, że pozostawia wiele do życzenia. Powszechne są słodycze, słodkie przekąski, jogurty zawierające cukier czy napoje gazowane, a wszystko to negatywnie wpływa na uzębienie. Co niezwykle alarmujące dzieci również nie są poddawane odpowiedniej profilaktyce stomatologicznej, a szczotkowanie zębów nie ma miejsca wcale lub jest wysoce niedokładne.
Do takich zaniedbań doprowadzają rodzice, a gdy już do nich dojdzie, to naprawienie wyrządzonych szkód bywa niemożliwe.
Pośród głównych przyczyn rozwijania się próchnicy zębów u dzieci wymienia się:
- Całkowity brak lub niedostateczna higiena jamy ustnej, złe czyszczenie zębów, odkładanie się płytki nazębnej,
- Błędy żywieniowe, czyli częste spożywanie cukrów prostych, duże ilości owoców i słodyczy,
- Słabe uwapnienie tkanek zębowych, szkliwo nazębne niskiej jakości,
- Częste sięganie po przekąski,
- Próchnica butelkowa – jej rozwój ma głównie miejsce u niemowląt, które często jedzą nocą lub zasypiają z butelką. Dzieje się tak, ponieważ nocą wydzielanie śliny jest na niższym poziomie, a co za tym idzie, niemożliwe staje się obmywanie zębów z pokarmu. W konsekwencji dochodzi do namnażania się bakterii, które żywią się bakteriami, i powodują one pojawienie się czarnych plamek na przednich zębach. W takiej sytuacji mamy do czynienia z rozpoczynającą się próchnicą butelkową. Ze strony rodziców konieczna jest szybka reakcja, gdyż może dojść do przeniesienia się próchnicy na zęby, które do tej pory były zdrowej. Te plamki na zębach są słabo widoczne, z tego powodu zaleca się regularne wizyty u stomatologa już z najmłodszymi dziećmi.
Objawy próchnicy zębów mlecznych u dzieci, czyli jak ona wygląda?
Na samym początku zmiany na uzębieniu mają idealnie biały odcień, przez co nie zwracamy na nie większej uwagi, bo zwykle nie wydają się niczym niepokojącym. Cechą charakterystyczną, takiej próchnicowej plamy jest fakt, iż jest ona matowa, przez co możemy dokładnie odróżnić ją od zdrowej i błyszczącej powierzchni zęba. Warto obserwować zęby naszych dzieci, bo jeśli uda nam się taką zmianę wychwycić i niezwłocznie umówimy się do dentysty, to możliwe będzie całkowite wyeliminowanie próchnicy.
Na samym początku mamy do czynienia z tzw. plama próchnicową. Jest ona objawem choroby, jednak dotyczy samego szkliwa, a nie zębiny. Taki rodzaj powierzchownych zmian jest możliwy do wyleczenia. W tym celu wykorzystuje się specjalne preparaty o działaniu remineralizującym jak odpowiednie pasty do zębów. Jeśli nie podejmiemy batalii z początkami próchnicy, to plama na uzębieniu będzie się stopniowo powiększała i z czasem uzyska charakterystyczne brązowe lub czarne zabarwienie. Zmiana będzie stopniowo zajmować zębinę, przeradzając się w tzw. próchnicę średnią oraz ostatecznie dotrze do miazgi zęba.
Zobacz także: Próchnica butelkowa u dzieci – wszystko co musisz o niej wiedzieć
Co musimy wiedzieć o rozwoju próchnicy u dzieci?
Przede wszystkim powinniśmy mieć na uwadze, że próchnica zębów mlecznych u dzieci postępuje bardzo szybko. Wynika to z podstawowych różnić, jakie istnieją pomiędzy zębami mlecznymi a stałymi. Są one zdecydowanie słabiej zmineralizowane, mają cieńsze szkliwo, jak również cieńszą warstwę zębiny. W obrębie zębów mlecznych znaczącą przestrzeń zajmuje miazga, przez co bardzo szybko dochodzi do jej zajęcia przez zmiany próchnicowe. Jeśli dopuścimy do takiej sytuacji, to konieczne leczenie, jakie należy podjąć, będzie dla dziecka bardzo nieprzyjemne, a wręcz bolesne, z uwagi na obecność nerwu w tej lokalizacji.
Leczenie próchnicy zębów mlecznych u dzieci
Dla złagodzenia dokuczliwości leczenia zębów mlecznych u dzieci istotne jest jej wczesne wykrycie, najlepiej na samym początku rozwoju. W pierwszej fazie zaawansowania wystarczające jest najczęściej wykonanie remineralizacji zębów, co powinno skutecznie zatrzymać rozwój próchnicy.
W następnej fazie, gdy dojdzie już do zajęcia zębiny zęba przez zmianę chorobową, koniecznością staje się usunięcie ubytku i wstawienie plomby. Za zdecydowanie najmniej pozytywną informację uznaje się moment, gdy próchnica dotrze aż do miazgi zęba. W takiej sytuacji zachodzi konieczność przeprowadzenia leczenia kanałowego, a w wyjątkowo ciężkich przypadkach nawet ekstrakcji, czyli wyrwania zęba.
Warto wiedzieć, że kanałowe leczenie uzębienia u dziecka jest zupełnie czymś innym niżeli u osoby dorosłej. Rodzice, mając przed oczami leczenie własnych ubytków poprzez bolesne czyszczenie ich igłami, nie decydują się na podjęcie takiego leczenia u dziecka, aby zapobiec ich zdaniem niepotrzebnemu cierpieniu. Takie postępowanie może jednak prowadzić do tego, że dolegliwości staną się dla naszej pociechy zdecydowanie bardziej dokuczliwe. U dzieci stomatolog dokonuje oczyszczenia zębiny oraz miazgi zęba z próchnicy, oraz nakłada w to miejsce specjalną pastę, która doprowadza do obumarcia nerwu. Na następnej wizycie ząb jest oczyszczany i umieszcza się w nim specjalne lekarstwo o działaniu bakteriobójczym. Niekiedy zachodzi konieczność przedłużenia i ponowienia obecności „lekarstwa” w zębie. Na sam koniec lekarz zamyka i plombuje ząbek.
Usuwanie zębów mlecznych z próchnicą?
Dentyści są zdania, że zdecydowanie korzystniejsze jest leczenie zębów mlecznych u dzieci, niżeli ich wyrywanie. Tłumaczą, iż pozwala to na wyeliminowanie z jamy ustnej pociechy bakterii, które mogą rozprzestrzeniać się nie tylko w obrębie uzębienia, ale i dziąseł, a wówczas bardziej narażone na rozwój próchnicy są również zęby stałe, które wkrótce się pojawią.
Jeśli nie dopuścimy do ekstrakcji, czyli usunięcia zębów mlecznych zwiększymy szansę na prawidłowy wzrost zębów stałych. Zauważalne będzie bowiem lepsze wykształcenie kości żuchwy oraz prostsze osadzenie zębów. Zadbanie o zęby naszych dzieci we wczesnym dzieciństwie i niedopuszczenie do uch wyrywania może skutkować tym, że nie będą w przyszłości konieczne wizyty u ortodonty, które wiążą się ze znacznymi kosztami.
Jednocześnie powinniśmy pamiętać, że usunięcie zęba stanowi silną ingerencję w ludzki organizm. W sytuacji, gdy u dziecka występuje zaburzona odporność organizmu, osłabione serce, alergie czy też przyjmuje ono na stałe określone leki, to konieczność i możliwość przeprowadzenia ekstrakcji powinna zostać dogłębnie przeanalizowana przez rodziców w porozumieniu ze stomatologiem.
Czytaj więcej: Próchnica zębów mlecznych – dlaczego jej leczenie jest konieczne?
