Nużeniec ludzki, czyli wszystko o powszechnym i groźnym pasożycie

Nużeniec ludzki jest pasożytem, który wywołuje chorobę o nazwie nużyca lub inaczej demodekoza. Jest to schorzenie powszechne, gdyż nosicielami nużeńca jest przeważająca większość osób dorosłych, natomiast u dzieci pojawia się dość rzadko. Jego objawy są nieswoiste i silnie ograniczone, z tego powodu pasożyt bywa niezdiagnozowany lub mylony z rozmaitymi chorobami dotyczącymi oczu, skóry bądź reakcjami na tle alergicznym.

Można go określić jako niewielkich rozmiarów pajęczaka, żerującego w gruczołach łojowych oraz torebkach włosowych u człowieka. Jego pożywienie stanowią łój skórny oraz lipidy. Nużeńce lokalizują się najczęściej dookoła oczu, w okolicy nosa, na brodzie, na czole czy w bruździe nosowo-wargowej. Często występują również na innych partiach ciała jak np. stopy, dłonie, skóra głowy, rzęsy oraz brwi lub też okolice intymne.

Jak dochodzi do zarażenia nużeńcem?

• Bezpośredni kontakt – dotyczy to zarówno zainfekowanej osoby, jak i przedmiotów, z których korzystała. Wystarczy dotykanie tych samych rzeczy, aby się zarazić, wiec nie stanowi to większego problemu, gdyż infekcję można złapać nawet w sklepie. Zarazimy się również, jeśli nosimy tę samą odzież co osoba chora, korzystamy z jednego grzebienia lub tych samych kosmetyków, zagrożenie występuje przy stosowaniu testerów kosmetyków w drogeriach. Wysoki poziom zagrożenia nużeńcem niesie za sobą również korzystanie z usług gabinetów fryzjerskich oraz kosmetycznych.
• Silnie narażeni są studenci i pracownicy laboratoriów zajmujący się badaniami mikroskopowymi.
• Potencjalnym źródłem zakażenia jest również kurz oraz prądy powietrza, gdyż razem z nimi może dochodzić do przenoszenia i przemieszczania się pasożyta.
• Skóra dziecka produkuje nieznaczne ilości sebum, stąd choroba bardzo rzadko się u nich rozwija. Ilość zachorowań wzrasta wraz z wiekiem i tak po 70 roku życia ilość zakażonych osób sięga 70-100%.
• Nie wszystkie osoby zainfekowane nużeńcem chorują na nużycę.
• Grupa większego ryzyka zachorowania obejmuje następujące grupy: osoby z obniżonym poziomem odporności organizmu, alergicy, osoby starsze, osoby z zaburzeniami w gospodarce hormonalnej lub lipidowej, zmagające się ze stanami zapalnymi w obrębie skóry, narażone na ciągły, silny stres, osoby ze skórą mieszaną lub łojotokową.

Objawy zakażenia nużeńcem – nużycą

U części osób zakażenie nużeńcem jest całkowicie bezobjawowe i nie powoduje zachorowania na nużycę. U pozostałych eksponują się objawy skórne, o rozmaitym charakterze, jak:

• Łuszczenie się skóry,
• Zaczerwienienie skóry,
• Świąd skóry,
• Wyprysk,
• Pojawienie się grudek oraz krostek, które przypominają trądzik,
• Infekcja nużeńcem może być przyczyną pojawiania się zaskórników oraz wągrów,
• Często występuje z takimi jednostkami chorobowymi jak: trądzik różowaty, trądzik pospolity, łojotokowe zapalenie skóry, zapalenie kącików ust i temu podobne. Powszechne jest również, że powoduje znaczące nasilenie dolegliwości i objawów związanych z tymi schorzeniami,
• W niektórych przypadkach zakażenie nużeńcem powoduje wypadanie włosów, co może zostać pomylone z łysieniem plackowatym.

Jeśli nużeniec zaatakuje okolicę oczu, pojawiające się objawy mogą być dość charakterystyczne. Często dochodzi do zespołu suchego oka, zapalenia brzegów powiek czy zapaleń alergicznych powierzchni oka. W tych przypadkach wyróżniające jest występowanie następujących objawów:

• Suchość oczu,
• Uczucie pisaku pod powiekami,
• Dokuczliwe swędzenie, zaczerwienienie, pieczenie oraz obrzęk powiek, widoczne są rozszerzone naczynia krwionośne,
• Łupież cylindryczny, czyli złogi wokół podstawy rzęs,
• Łuski/złogi na brzegach powiek,
• Silna nadwrażliwość na dym, kurz czy też światło,
• Pojawienie się odbarwienia rzęs, jednocześnie wyróżniają się łamliwością i łatwo wypadają,
• Występowanie nadkażeń bakteryjnych, które objawiają się pod postacią gradówki lub jęczmienia.

Nużeniec to pasożyt prowadzący nocne życie, wówczas jest najaktywniejszy, a powodowane przez niego dolegliwości mogą się znacznie nasilać.

Nużeniec ludzki – Różnicowanie

Badania laboratoryjne w kierunku nużeńca zalecane są stosunkowo rzadko, niemal jakby lekarze zapominali o tym powszechnym pasożycie. Zwykle schorzenie jest mylone z bakteryjnym, alergicznym lub wirusowym zapaleniem spojówek. Nużeniec występujący na twarzy bywa powszechnie mylony z wypryskiem, alergią lub łojotokowym zapaleniem skóry.

Badanie w kierunku nużeńca.

Mimo iż badanie na wyrycie tego pasożyta jest rzadko zlecane przez lekarzy, to można je przeprowadzić prywatnie. Jego koszt jest stosunkowo niewielki, bo około 15 zł. Przebadać powinny się wszystkie osoby, które miały kontakt z chorym. Badanie polega na zeskrobaniu niewielkiej ilości tkanki ze zmian na skórze lub pobraniu kilku rzęs, lub brwi, najczęściej niemal same wypadają, więc nie stanowi to żadnego problemu. Zgromadzone próbki przesyłane są do pracowni mikrobiologicznej.

W dniu pobierania materiału do badania nie wolno nanosić na skórę absolutnie żadnych kosmetyków. Zakazane są wszelkie kremy, pudry czy fluidy, jak również tusze do rzęs. Skóra nie powinna być również oczyszczana mleczkiem, tonikiem ani płynem miceralnym – należy to zrobić dzień wcześniej.

Nużeniec ludzki – leczenie zakażenia nużeńcem – nużycy

Po stwierdzeniu zakażenia, lekarz może zalecić i zapisać specjalne maści i kremy oraz inne preparaty wykazujące działanie przeciwzapalne, często stosuje się metronidazol. Wskazane są również gorące kąpiele z dodatkiem dużych ilości mydła zawierającego heksachlorobenzen.

Istnieje cała grupa polecanych metod leczenia. Niekiedy wskazywane jest pozytywne oddziaływanie roztworów spirytusowych pirogalolu, naftolu, pirokatechiny, mieszaniny mentolowo-kamforowej, balsamu peruwiańskiego, jak również preparatów roztoczobójczych, które opierają się na benzoesanie benzylu.

Kuracja lecznica w nużycy nie może pomijać bardzo ważnego czynnika, jakim jest usuwanie nużeńców z ciała poprzez mycie, po którym konieczne jest stosowanie jednorazowych ręczników. Wskazane jest jednocześnie stosowanie peelingów, których celem jest usunięcie martwego naskórka.

Leczenie postaci ocznej wygląda nieco inaczej. Wykorzystywane są maści oczne recepturowe. Koniecznością jest regularne, codzienne oczyszczenie powiek w odpowiedni sposób. Wykonujemy ciepły okład w celu rozgrzania na 4-10 minut, dzięki niemu zestalona wydzielina się upłynnia. Kolejnym krokiem jest delikatny masaż powiek i oczyszczenie ich okolicy z zastosowaniem wybranego preparatu. Jeśli u pacjenta występuje również zespół suchego oka, koniecznością jest stosowanie odpowiednich nawilżających kropli do oczu.

Leczenie nużycy wymaga systematyczności i konsekwencji, mimo to jest bardzo długie i dość uciążliwe, jednak jego stosowanie umożliwia pozbycie się wszelkich nieprzyjemnych objawów choroby. Niekiedy proces leczniczy pochłania nawet okres kilku miesięcy. Jeśli ktoś znajduje się w grupie ryzyka zakażeń nużycą, to nawet zastosowanie skutecznej terapii, nie uchroni go przed okresowymi nawrotami choroby.