Szczepienia dzieci są koniecznością. Do wykonania części z nich jesteśmy zobligowani prawnie, inne możemy wykonać, aby lepiej zabezpieczyć naszą pociechę przed groźnymi schorzeniami. Jednak chyba każdy rodzic wie, że szczepienie dla dziecka wiąże się z bólem, ogromny stresem i rodzajem dyskomfortu. Młodsze dzieci w większości nie kojarzą wizyty u pediatry negatywnie. Wchodzą z rodzicem do kolorowej poczekalni, w której często są zabawki, miejsce wydaje im się przyjazne.
Wszystko przebiega najczęściej bez problemu do chwili wkłucia. Wcześniej lekarze i pielęgniarki wydają się dziecku fajnymi i miłymi osobami. W momencie, gdy igła dotknie skóry, dziecko najczęściej zaczyna płakać lub krzyczeć. Kilkuletnie dzieci wiedząc, co je czeka, mogą panikować już nieco wcześniej.
Wprawdzie ból w czasie szczepienia nie jest jakiś wielki, jednak powoduje u dzieci lęk i silny dyskomfort. Dziecko się denerwuje i wyraża to poprzez krzyk lub płacz. Istnieje szereg sposobów, które zostały potwierdzone naukowo, mogących ograniczyć odczucia stresu, bólu oraz dyskomfortu u dziecka w czasie szczepienia. Stosowane metody najlepiej dopasowywać do wieku oraz rozwoju dziecka. Przeczytaj jak zmniejszyć ból i stres związany ze szczepieniem.
Niemowlęta do 6 miesiąca życia
1. Jeśli dziecko karmione jest jedynie sztuczną mieszanką lub w sposób mieszany
Zanim rozpocznie się szczepienie oraz podczas jego przeprowadzania podaj dziecku niewielką ilość roztworu cukru – sacharozy. Potwierdzono, że jest to zdecydowanie najlepsza i najskuteczniejsza metoda ograniczająca reakcję bólową u niemowląt. Aby była ona skuteczna, trzeba zastosować się do podstawowej zasady i zadbać, aby roztwór, który sporządzimy, był jak najmocniej stężony, w około 50%. Osiągnięcie tego jest możliwe, jeśli wymieszamy 8 płaskich łyżeczek do herbaty z 7 łyżkami stołowymi gorącej wody. Gdy wszystko dokładnie się rozpuści, umieszczamy roztwór w strzykawce. Przed podaniem dziecku sprawdzamy temperaturę. Podajemy w czasie szczepienia, a to, co zostanie — wyrzucamy.
Dopuszcza się również wykorzystanie gotowego roztworu glukozy, który można kupić w każdej aptece. Jednak źródła dotyczące jego skuteczności są znacznie mniej obszerne.
2. Jeśli dziecko karmione jest piersią
W takiej sytuacji najlepszym sposobem jest przystawienie malucha do piersi, na czas szczepienia. Tę metodę można również wykorzystać u dzieci karmionych w sposób mieszany. Z pewnością bliski kontakt z mamą i przystawienie do piersi znacząco uspokoją dziecko i zmniejszą intensywność reakcji na ból w czasie zastrzyku.
Ból i stres związany ze szczepieniem a zachowanie mamy
To, jak zachowuje się mama przed i w trakcie szczepienia, również silnie oddziałuje na odczuwanie całej sytuacji przez dziecko. Najlepiej jest trzymać malucha na kolanach i przytulać do siebie. Mama powinna być delikatna, spokojna, ale jednocześnie stanowcza. Dzięki takiemu bliskiemu kontaktowi z rodzicielką dziecko jest zdecydowanie mniej zestresowane i mniej intensywnie odczuwa ból w czasie szczepienia.
Starsza, kilkuletnia pociecha również ma prawo obawiać się szczepienia. Lekarz lub pielęgniarka w gabinecie doradzą Ci jak usiąść i jak trzymać dziecko, aby zastrzyk został przeprowadzony bezpiecznie i wygodnie. Pozwólmy dziecku usiąść nam na kolanach i się przytulić, z pewnością poczuje się pewniej.
Jeśli mama jest nadmiernie opiekuńcza, cały czas głaszcze dziecko i pociesza, to może osiągnąć efekt odwrotny do zamierzonego, gdyż maluch zacznie się bardziej bać. Można powiedzieć, że zaboli, ale to tylko chwila, jakby myszka uszczypnęła małym ząbkiem i zaraz będzie po wszystkim, a przecież jesteś dzielny/a i na pewno dasz sobie radę. Nie przekonujmy dziecka, że zastrzyk nie będzie bolał. Nie jest, to może dotkliwy ból, ale dla dziecka bardzo nieprzyjemny, więc po wszystkim poczuje się oszukane przez rodzica.
Pamiętaj również, że dziecko w kilka chwil zaobserwuje, że się denerwujesz lub boisz i z pewnością wzbudzi to w nim niepokój przed szczepieniem i może prowadzić do zwiększenia się reakcji na jego wykonanie. Z tego powodu, jeśli nie dajesz rady np. trzymać dziecka na kolanach, zadbaj, aby ktoś Cię zastąpił. Nie wychodź jednak z gabinetu. Dziecko powinno Cię cały czas widzieć i czuć wsparcie.
Zobacz także: Dlaczego warto szczepić dzieci?
Jak zmniejszyć ból i stres związany ze szczepieniem u dzieci powyżej 6 miesiąca życia
W tym wieku kontakt z dzieckiem jest już nieco ułatwiony. W wielu przypadkach jako zmniejszenie odczuwania stresu i bólu w czasie szczepienia sprawdza się wówczas nieustanne odwracanie uwagi dziecka. Niekiedy nawet nie zauważy ono, że zastrzyk miał miejsce. Sprawdza się zarówno zagadywanie, odwracanie uwagi ulubioną zabawką lub czymś nowym, niekiedy dziecko świetnie się zajmie, jeśli pokażemy mu zawartość torebki i umożliwimy „grzebanie” (tylko zadbajmy wcześniej, aby były tam jedynie przedmioty, którymi nie zrobi sobie krzywdy).
Powyżej 1 roku życia
W przypadku dzieci, które bardzo intensywnie reagują na szczepienia, odczuwając silne dolegliwości bólowe, można rozważyć zastosowanie kremu znieczulającego na skórę EMLA. Należy posmarować nim skórę w miejscu wkłucia co najmniej godzinę wcześniej. Wówczas zastrzyk powinien być właściwie niewyczuwalny. Jednak warto skonsultować takie postępowanie z lekarzem.
Po szczepieniu
Gdy zastrzyk zostanie wykonany, mama powinna przytulić dziecko, pocieszyć i uspokoić. Szybciej zapomni o bólu. Można również przez kilka chwil ucisnąć miejsce wstrzyknięcia.
Jeśli dziecko boi się szczepienia i reaguje na nie paniką, warto rozważyć podanie mu szczepionek wieloskładnikowych. Ich zastosowanie pozwala na ograniczenie ilość wkłuć w czasie jednej wizyty szczepiennej. Oszczędzamy w ten sposób dziecku bólu oraz stresu.
Tego nie rób!
Nie wolno podawać dziecku przed szczepieniem, zapobiegawczo leków o działaniu przeciwbólowym. Nie pomogą one w złagodzeniu chwilowego bólu, a mogą negatywnie oddziaływać na skuteczność szczepionki. Jednocześnie preparaty służące do szczepień nie powinny być ogrzewane przed podaniem. Zwykle przechowuje się je w lodówce i nie istnieją dowody, jakoby ogrzanie zmniejszało ból, może natomiast być negatywne w kontekście aktywności szczepionek.
Czytaj również: Jak działają szczepienia?
