Mangan – już w starożytności sole i tlenki manganu były używane w procesie dymarkowym do wyrobu żelaza (np. ruda darniowa zawierała związki fosforu i manganu). Najstarsze przykłady produktów szklanych pojawiły się w okresie 250-220 r. pne. (również na terenie naszego kraju) w procesie ich wytwarzania zostały wykorzystane tlenki manganu (barwią szkło na fioletowo lub mogą pełnić rolę odprawiacza.
Mangan – geneza
Carl Wilhelm Schelle, jako pierwszy zasugerował istnienie tego pierwiastka. Jednak dopiero kilka lat później Johan Gottlieb Gahn przez redukcję dwutlenku manganu węglem, wyizolował ten pierwiastek w stanie czystym. Dopiero w latach siedemdziesiątych dwudziestego wieku, rozpoczęto wnikliwe badania dotyczące wpływu działania manganu na organizm człowieka. Mangan to pierwiastek obecny w centrach reaktywności wielu enzymów, oraz jeden z niezbędnych do życia mikroelementów.
Zapotrzebowanie organizmu na mangan
Minimalne dzienne spożycie manganu powinno wynosić ok. 1 mg. Natomiast zalecane przez lekarzy normy dziennego spożycia manganu wynoszą dla:
- niemowląt do pierwszego roku życia 0,3-1 mg,
- dzieci do lat 10 1-3 mg,
- młodzieży i dorosłych 2,5-5 mg.
Sole manganu przyjmowane w dużych ilościach są toksyczne. Ich nadmiar w organiźmie może prowadzić do powstawania takich chorób jak schizofrenia, demencja lub pogłębienie choroby Parkinsona. Nadmiar manganu doprowadza do powstawania takich objawów jak halucynacje, drażliwość, drżenie kończyn, bezsenność i zaburzenia neurologiczne. Jego nadmiar w przyjmowanym pożywieniu, może ograniczać przyswajanie przez przewód pokarmowy żelaza, wapnia, miedzi, cynku i magnezu.
Mangan i jego rola w organizmie
Mangan jest bardzo potrzebnym mikroelementem w naszym organizmie nawet wtedy, gdy w poszczególnych organach występuje w niewielkich ilościach. Działanie wielu różnych enzymów dzięki niemu się zmienia np. w zdecydowanie lepszej kondycji pozostaje układ nerwowy. W przypadku niedoboru manganu układ kostny będzie rozwijał się nieprawidłowo, dana osoba będzie miała niski wzrost. Niedobory tego pierwiastka mają też negatywny wpływ na płodność. Nasze ciało rozwija się dużo wolniej, pojawiają się wady układu kostnego. Długotrwały niedobór manganu może prowadzić do zachorowania na padaczkę. Najwięcej manganu znajdziemy w takich organach jak trzustka, wątroba, mózgowie i nerki. Dbając o dostarczanie odpowiednich ilości tego pierwiastka możesz uchronić się przed powstaniem zachorowań na osteoporozę czy zwyrodnienia stawów. Właściwości manganu pozwalają na ochronę organizmu przed wolnymi rodnikami, poprawia, zatem stan skóry i funkcjonowanie mózgu. Niedobór manganu może prowadzić do zaburzeń w tolerancji glukozy i metabolizmie cholesterolu. Występowanie jego niedoboru u kobiet w okresie ciąży może doprowadzić do uszkodzenia błędnika u płodu.
Nieocenionym źródłem manganu w naszej diecie są przede wszystkim produkty roślinne – rośliny strączkowe, ziarna zbóż, orzechy, migdały, fasola, groch, szpinak, warzywa liściaste, jabłka, marchew, otręby pszenne i herbata. W produktach zwierzęcych będzie to mięso skorupiaków oraz mleko. Dieta wegetariańska dostarcza organizmowi dużo większe dawki tego pierwiastka, jednak dostarczany w pożywieniu mangan nie powoduje objawów zatrucia. Spożywanie pokarmów które zawierają duże ilości wapnia lub fosforu może się przyczynić do zmniejszenia wchłanialności manganu przez przewód pokarmowy.
Zobacz również:
