Przewlekły kaszel z odkrztuszaniem wydzieliny jest jednym z głównych objawów mukowiscydozy. Zaleganie śluzu jest bezpośrednim skutkiem tej poważnej choroby, kaszel pozwala niejako na usuwanie nieprawidłowej wydzieliny. Patologiczna wydzielina w mukowiscydozie jest przyczyną nieskutecznego oczyszczania dróg oddechowych oraz powolnej degeneracji układu oddechowego. Nauka skutecznego kaszlu oraz rozrzedzanie wydzieliny, poprzez stosowanie leków, to metody na spowalnianie progresji choroby.
Odruch kaszlu w mukowiscydozie
Kaszel jest odruchem obronnym pozwalającym na usunięcie nadmiaru wydzieliny z dróg oddechowych. W przypadku mukowiscydozy struktura śluzu jest zaburzona, przez co kaszel nie jest dostatecznym sposobem na oczyszczanie dróg oddechowych.
Mukowiscydoza, charakteryzująca się patologiczną mutacją genu CFTR, jest przyczyną zalegania wydzieliny. Następstwem tej nieprawidłowości są:
- Nawracające, długotrwałe infekcje dróg oddechowych – jedna z przyczyn postępującego uszkodzenia układu oddechowego. Patogenem często wywołującym problemy wśród chorych jest bakteria pseudomonas aeruginosa.
- Zamykające światło dróg oddechowych złogi patologicznej wydzieliny – zaleganie prowadzi do upośledzenia funkcjonowania układu oraz nieodwracalnych zmian morfologicznych np. rozstrzenia oskrzeli.
Efektywny kaszel jest ważnym czynnikiem pozwalającym na łagodzenie objawów mukowiscydozy. Trening odkrztuszania jest zatem standardową procedurą w przypadku choroby. Do treningu używane są urządzenia takie jak acapella.
W Polsce standardowym badaniem przesiewowym u noworodków jest badanie stężenia trypsynogenu z krwi pobranej z pięty. Badanie to umożliwia niemal w 100% określić, czy noworodek odziedziczył mukowiscydozę. Choroba jest dziedziczona w sposób recesywny, co oznacza, że żaden z rodziców nie musi być chory, oboje natomiast muszą być nosicielami wadliwego genu, aby choroba pojawiła się u dziecka. Badania przesiewowe oraz wywiad rodzinny pozwala na wczesne wykrycie choroby. Przewlekły kaszel z wysiękiem nie jest więc zwykle objawem sugerującym mukowiscydozę u niezdiagnozowanych wcześniej dzieci. Nie oznacza to, że przewlekły kaszel powinien być bagatelizowany. Niepokojący kaszel u dziecka zawsze powinien być zgłoszony lekarzowi.
Zobacz także: Objawy mukowiscydozy u dzieci
Leczenie mukowiscydozy
Skuteczne leczenie mukowiscydozy musi być kompleksowe i złożone zarówno z metod farmakologicznych, jak i niefarmakologicznych.
Leki stosowane w mukowiscydozie to głównie mukolityki np. ambroksol, leki rozszerzające drogi oddechowe, leki przeciwzapalne, suplementacja witaminami (A i D), enzymy trzustkowe oraz antybiotyki. Przy dobieraniu leków oraz dawek należy podjąć ścisłą kooperację z lekarzem.
Leczenie, oprócz przyjmowania leków, wymaga stosowania procedur takich jak wspomagane odkrztuszanie wydzieliny, stosując techniki fizjoterapeutyczne, stosowanie się do diety oraz stosowanie dodatkowych szczepień ochronnych. Oprócz wymienionych środków niezbędną pomocą w chorobie bywa pomoc psychologa.
Leczenie mukowiscydozy zazwyczaj ustalane jest przez zespół specjalistów, pozwala ono na znaczące wydłużenie oraz zwiększenie jakości życia chorych.
Czytaj więcej: Mukowiscydoza u dzieci – objawy, leczenie
